Zowel Amnesty International als Human Rights Watch (HRW) lieten de afgelopen dagen weten (zie hieronder) dat de schuldigen van de massamoord niet worden bestraft en dat er door de regering nauwelijks iets voor de slachtoffers wordt gedaan. Volgens Amnesty wordt het recht op gelijke behandeling voor de wet routinematig geschonden en worden de aanbevelingen van de Indiase National Human Rights Commission (NHRC), waaronder actie tegen falende autoriteiten, genegeerd. De NHRC heeft vorig jaar enkele zeer kritische rapporten over Gujarat uitgebracht maar heeft haar onderzoeksactiviteiten in Gujarat na de verkiezingsoverwinning van Narendra Modi moeten staken. Modi is momenteel de nieuwe ‘held’ van de regeringspartij BJP (zowel in Gujarat als nationaal) én van diverse massaorganisaties van hindoefundamentalisten die in India een ‘hindoerijk’ nastreven.
Hulp aan Gujarat verantwoord?
Nederland en de EU financieren overheidsprogramma’s van de regering in Gujarat, onder meer op het gebied van basisonderwijs, gezondheidszorg, drinkwatervoorziening en de wederopbouw na de grote aardbeving die Gujarat in 2001 trof. Nederland heeft vorig jaar €12,5 miljoen besteed. Via particuliere organisaties is ook een project voor opvang van de slachtoffers van de massamoord gesteund. De EU geeft in 2002 en 2003 €40 miljoen aan de regering van Gujarat voor hervorming de gezondheidszorg. Daarnaast steunt de EU particuliere organisaties in de deelstaat met een bedrag van €55 miljoen.
Nederland en de EU hebben nog niet duidelijk gemaakt of de samenwerking met de overheid van Gujarat nog wel verantwoord is in een situatie die allerminst wordt gekenmerkt door ‘goed bestuur’, het belangrijkste criterium voor de Nederlandse hulp. Twee vragen staan daarbij centraal:
– is samenwerking met de overheid van Gujarat geen legitimering van een regering die medeverantwoordelijk is voor massamoord, de daders niet bestraft, slachtoffers negeert en de moslimminderheid discrimineert?
– worden de door Nederland en de EU gesteunde programma’s in negatieve zin beïnvloedt door een regering die, onder meer volgens Amnesty en HRW, moslims marginaliseert?
De Landelijke India Werkgroep is van mening dat de ontwikkelingssamenwerking met de regering van Gujarat moet worden opgeschort tot die vragen zijn beantwoord en tot uitvoering is gegeven aan de, sterk overlappende, aanbevelingen de Indiase National Human Rights Commission, Amnesty International en Human Rights Watch.
Nog steeds geen recht en opvang voor slachtoffers
De uitspraken van Amnesty en HRW worden ondersteund door de bevindingen van een recent bezoek (27-29 januari) aan Gujarat van een team van onder meer de directeuren van Action Aid India uit New Delhi en de Confederation of Voluntary Agencies (COVA) uit Hyderabad. Volgens een rapport van COVA zet de politie slachtoffers vaak onder druk om hun aanklachten in te trekken en wonen mensen nog steeds zonder inkomsten in illegale kampen en kleine steden omdat ze niet naar hun dorp terug kunnen. De reden is dat ze economisch worden geboycot door hindoe-inwoners en ‘hindu right wing parties’. Hulpprogramma’s die er op papier zijn worden niet uitgevoerd door tegenwerking van ambtenaren en grootscheepse corruptie. Ook beschrijft COVA een recent geval van het in brand steken van 31 huizen van moslims in Dahod-stad waarbij de politie en andere ambtenaren de slachtoffers arresteert, de belangrijkste daders laat lopen en de noodopvang door derden weigert de ondersteunen.
Voorgeschiedenis
Voorgeschiedenis
Op 27 februari 2002 in Godhra werd, onder overigens nog niet opgehelderde omstandigheden, een treinwagon met hindoe-pelgrims in brand werd gestoken waarbij 59 mensen omkwamen. Vervolgens begon op 28 februari een klopjacht op moslims waarbij volgens schattingen van Amnesty and Human Rights Watch ruim tweeduizend mensen – voornamelijk moslims – op vaak beestachtige wijze werden afgeslacht en vrouwen op grote schaal werden verkracht. Op systematische, en volgens diverse rapporten vooraf al geplande wijze, werd voor ongeveer €700 miljoen aan bezittingen – huizen, bedrijven, moskeeën e.d. – van moslims vernield. Volgens een groot aantal onafhankelijke onderzoeksrapporten heeft de overheid, met name in de eerste dagen na de aanslag op de trein, werkeloos toegekeken en hebben politie, andere ambtenaren en politici actief deelgenomen aan het geweld en de schuldigen beschermd.
In april 2002 overhandigde de EU aan India een officiële veroordeling van de moorden in Gujarat. Tezelfdertijd lekte een intern EU-rapport uit waarin werd gesproken over ‘duidelijk bewijs van medeplichtigheid van ministers’. Een eveneens uitgelekt Nederlands rapport beschuldigde premier Modi van het niet beschermen van moslims. De Indiase regering reageerde woedend en verweet de EU een ‘partijdige rol’ te spelen die de relaties tussen India en de EU zouden kunnen verstoren. Dat weerhield het Europees Parlement er niet van om op 16 mei 2002 een resolutie aan te nemen waarin om onafhankelijk onderzoek naar de moorden werd gevraagd. Ook werd verwezen naar onafhankelijk onderzoek waaruit betrokkenheid van overheidsambtenaren en politie bij de ‘rellen’ zou blijken.
Eind juni 2002 liet toenmalig minister Herfkens – in een reactie op een brief van ICCO, LIW en zes andere organisaties – weten dat ‘’de ‘governance’ situatie door de gebeurtenissen ernstig onder druk is komen te staan’’ en dat de regering de ontwikkelingen in Gujarat blijft volgen, onder meer waar het gaat om: preventieve maatregelen om herhaling van het geweld te voorkomen, actie om daders voor het gerecht te brengen , rehabilitatie van slachtoffers en maatregelen tegen discriminatie van religieuze minderheden.
Nadere informatie
Voor de persberichten van respectievelijk Amnesty International en Human Rights Watch over dit onderwerp zie:
– www.indianet.nl/pb030226.html
– www.indianet.nl/pb030227.html
Zie voor een zestal verhalen over slachtoffers van de massamoord in Gujarat: www.indianet.nl/gujarat.html
Voor nadere informatie: Gerard Oonk, tel. 030-2321340 of 030-2893812; e-mail: g.oonk@indianet.nl
pagina over gujarat en hindoe-fundamentalisme
website Landelijke India Werkgroep
website Landelijke India Werkgroep