Obstakels
Waarom is het zo moeilijk om werknemers in de exportproductiezones te bereiken?
'De wet maakt geen verschil tussen de rechten van werknemers, en ook vakbondsrechten. Binnen of buiten de exportproductiezones, de regels zijn gelijk. Maar in praktijk zijn er allerlei obstakels, vervolgt vakbondsman Lodwick. De exportzones zijn afgegrendeld als 'high security zones'. Vakbondsmensen komen er niet zomaar binnen.
Afgegrendelde zones
Dat kan alleen als een bedrijf binnen de exportzone de bond erkent. Zolang je als bond niet erkend bent, kun je arbeiders alleen buiten de exportzones opzoeken. Bijvoorbeeld thuis of onderweg naar huis. Maar dat moet je voorzichtig aanpakken. De meeste werknemers zijn meisjes. Als je hen benadert denken ze anders al snel dat je andere bedoelingen hebt. Kortom je moet eerst hun vertrouwen weten te winnen.
Friendshiphouses
Hoe win je dat vertrouwen?
'Veel Sri Lankaanse vakbonden hebben banden met de een of andere politieke partij. De bescherming van arbeiders staat bij hen niet altijd op de eerste plaats. De NWC van Lodwick heeft geen politieke banden. We zetten vakbondskantoren op vlak bij de exportzones. Die noemen we 'friendshiphouses' (vriendschapshuizen). Van de buitenkant zien die er niet uit als vakbondskantoren. Dat doen we om arbeiders niet af te schrikken. De friendshiphouses bieden allerlei diensten aan. Er zijn boeken en kranten, televisie en je kunt er bijvoorbeeld Engelse les volgen.
Ontmoeting en dienstverlening
Zij beschouwen de friendshiphouses als ontmoetingsplek. Wij brengen de bezoekers op de hoogte van hun rechten. We vertellen hen hoe we voor hun rechten kunnen opkomen door een vakbond op te richten. We benadrukken dat vakbonden niets hebben tegen bedrijven, werkgevers of overheden. We bieden hun bescherming als ze bijvoorbeeld onterecht ontslag krijgen.
Negatief beeld van vakbonden
Als er werknemers belangstelling tonen voor het opzetten van een bond zoeken we wel eerst uit wat de financiële situatie van de fabriek is. We kunnen geen bond opzetten in een bedrijf dat op het punt staat bankroet te gaan. Dat voedt alleen maar verwijten van werkgevers dat vakbonden bedrijven alleen maar bankroet laten gaan. We trainen werknemers zodat ze ook collega's weten te werven voor het vakbondswerk.
Ogen management gaan open
En hoe reageren werkgevers?
Eerst waren alle werkgevers systematisch tegen vakbonden. Na jarenlang contact hebben we de ogen weten te openen van het management van de exportzones de BOI (Board of Investment) en van het Ministerie van Arbeid. Sommigen zien nu in dat het goed is dat er bonden zijn die geen politieke banden hebben. We benadrukken dat we opkomen voor de rechten van werknemers. Maar we vertellen hen ook welke plichten ze hebben tegenover hun werkgever.
Wederzijds respect
Voor de werkgever is het gunstig om een cao af te sluiten. Immers die biedt de garantie dat er tijdens de looptijd niet zonder waarschuwing of overleg spontane stakingen of werkonderbrekingen zullen zijn. We gaan geen stenen door de ruit gooien, dus. Het is belangrijk om het contact goed te houden. We willen dat werknemers gerespecteerd worden. Dan moeten we zelf ook de rechten en eigendommen van werkgevers respecteren.
Angst om te stemmen
Is dat genoeg om werkgevers over te halen?
'Nee, sommigen blijven vijandig en ontslaan actieve vakbondsleden', vervolgt Gerald Lodwick. Daarop hebben we een staking georganiseerd en rechtszaken, totdat die vakbondsmensen weer terug in dienst genomen zijn. Volgens de wet moet een vakbond erkend worden, als die meer dan 40% van het personeel vertegenwoordigt. Als het management de vakbond tegenhoudt, dan vragen we het ministerie van arbeid om een referendum. Maar Lodwick is erg voorzichtig met het aanvragen van erkenning. Dat doen we pas als 80% van de arbeiders aangesloten is. Zo voorkomen we vervelende verrassingen. Soms zijn werknemers zo bang dat ze niet komen stemmen.
Resultaat
En wat heeft de NWC bereikt?
· In 45 bedrijven in exportproductiezones is de NWC, de vakbond van Lodwick, actief
· 7.000 werkers hebben de stap gewaagd om lid te worden
· In 6 fabrieken zijn is de bedrijfsbond officieel erkend
· Er zijn 2 cao's afgesloten.
Druk van de consument heeft effect
Heeft de NWC iets aan internationale contacten?
De National Workers Congress NWC is net als het CNV lid van het Wereldverbond van de Arbeid WVA. CNV Internationaal steunt het werk van de NWC al jaren. 'Het helpt vaak als Europese vakbondsleiders tegen Sri Lankaanse werkgevers zeggen dat wij ook streven naar redelijkheid en sociale dialoog.' heeft Lodwick gemerkt. 'Bovendien zijn internationale vakbondsorganisaties goed in het mobiliseren van consumenten van producten uit exportzones. De Clean Clothes Campaign (Schone Kleren Kampagne SKK) besluit Lodwick, 'heeft ons bijvoorbeeld al een aantal keren geholpen door druk uit te oefenen op kopers.'