Helaas moet Peace Brigades International, afdeling Nederland meedelen dat de lezing van de Guatemalteekse mensenrechtenverdediger Mauro Cosojay op vrijdag 10 februari, 19.30 in de Rooie Rat is geannuleerd. De spreker is verhinderd deze avond, waardoor er geen interessant programma meer geboden kan worden. We hebben gekeken naar alternatieven, maar konden die op deze termijn niet vinden.
Mauro Cosojay vertegenwoordigt de organisatie Quamoló kí Sanjuani, die twaalf Maya-gemeenschappen vertegenwoordigt. De organisaties eisen inspraak in het project ‘San Juan’ van het Guatemalteekse bedrijf Cementos Progreso S.A. Dit project voorziet in de bouw van een open mijn en een cementfabriek in de gemeente San Juan Sacatepéquez, het leefgebied van de inheemse Maya-gemeenschappen. Het bedrijf wil er per dag 6.000 ton cement en 4.500 ton klinker (een halffabrikaat van cement) gaan produceren. De Zwitserse multinational Holcim, een van de grootste cementproducenten ter wereld, heeft een aandeel van 20% in het project. Maya’s, in Guatemala de helft van de bevolking, staan sociaal en economisch gezien aan de rand van de samenleving.
Recht op inspraak
De Maya-gemeenschappen van San Juan Sacatepéquez eisen sinds de aankondiging van het project in 2005 geïnformeerd te worden en een stem te hebben in de besluitvorming. Op grond van conventie 169 (artikel 6) van de Internationale Arbeidsorganisatie ILO, geratificeerd door Guatemala, hebben de gemeenschappen hier ook recht op. In de praktijk hebben de gemeenschappen geen inspraak gehad en gaat de bouw van de fabriek door. Geweld en intimidatie tegen de tegenstanders zijn de afgelopen jaren een structureel verschijnsel geworden.
Referendum
In januari 2007 vroegen de bewoners van San Juan Sacatepéquez een referendum aan bij de lokale overheid, dat eerst lang uitgesteld werd en uiteindelijk afgeblazen. Hierop organiseerden de bewoners zelf een referendum, waarop vier mensen voor de komst van Cemento Progreso S.A. stemden en 8.496 tegen. De burgemeester en de gemeenteraad beloofden de uitslag mee te nemen in de afweging over het verlenen van een bouwvergunning. In 2009 oordeelde het Hooggerechtshof van Guatemala dat de gemeente onjuist gehandeld had door het referendum af te blazen, maar ook dat een referendum vanuit de gemeenschap niet bindend is. De nationale en de lokale overheid hebben de benodigde bouwvergunningen verleend en de ingebruikname van de mijn staat voor 2014 gepland.
Bedreigingen en geweld
Bewoners van San Juan Sacatepéquez hebben hun uitingen van onmin met de situatie door steeds nieuwe golven van intimidatie en geweld beantwoord gezien. In juni 2008 probeerde een aantal bewoners de fabriek binnen te dringen. Vroeg in de volgende ochtend werd een bewoner vermoord onder nooit opgeklaarde omstandigheden. Vervolgens riep de politie de noodtoestand uit, waarop 1.000 agenten en 100 soldaten de dorpen introkken, 43 bewoners oppakten en een aantal anderen mishandelden. In 2010 verstoorden gewapende mensen, door de bewoners herkend als werknemers van Cementos Progreso, een vergadering, verwondden aanwezigen en bedreigden leiders met de dood. In de eerste maanden van 2011 werden leden uit de gemeenschap regelmatig bedreigd en verwond met ziekenhuisopname tot gevolg, werden eigendommen vernield en doodsbedreigingen geuit. De daders worden soms opgepakt, maar geen van hen is tot nu toe veroordeeld. Het feit dat ze zich niet vermommen en bekenden zijn van de gemeenschap, duidt volgens de gemeenschap op een hoge mate van straffeloosheid, die in heel het land gebruikelijk is. Leden van de gemeenschap hebben hun zorgen geuit over de trage vordering van de rechtsgang en vrezen voortzetting van het geweld.
Steun van PBI
Peace Brigades International (PBI) is een internationale non-gouvernementele organisaties die in vier projectlanden (Guatemala, Nepal, Mexico en Colombia) lokale mensenrechtenverdedigers beschermt. PBI Nederland zendt vrijwilligers uit naar deze landen om mensenrechtenverdedigers daar fysieke begeleiding te geven. PBI begeleidt sinds 2008 in San Juan Sacatepéquez de Association of Mayan Lawyers en sinds december 2009 ook Q’amolo Kí Aj Sanjauni, waarvan Mauro Cosojay vertegenwoordiger is. Het is de eerste keer dat een lid van de gemeenschap naar Europa komt.
Meer informatie?
Lees meer over het Guatemala-project van PBI
Lees welke organisaties PBI in Guatemala begeleidt
Kijk welke Nederlandse projectvrijwilligers er momenteel in Guatemala werken en of het iets voor jou is om door PBI als projectvrijwilliger te worden uitgezonden. De deadline voor Guatemala is 9 februari!