Township Sobantu speelde in de 80-er jaren van de vorige eeuw een belangrijke rol in de strijd tegen apartheid. We lopen de township binnen samen met een jonge, gedreven medewerker van “Pietermaritzburg Agency for Christian Social Awareness” (PACSA). Zijn naam is Mandla Gicwabaza en hij is vandaag onze gids.
De lucht zindert van de hitte en wat ik in de verte ontwaar lijkt wel een fata morgana. Ik zie een heuvel en als ik beter kijk bestaat die heuvel uit een onmetelijke bende troep. Een vuilnisbelt! De mensen van Sobantu leven naast een vuilnisbelt van immense afmeting. Dichterbij gekomen ruik ik de typische lucht van verrotting en verbrand plastic.
Mandla vertelt hoe er dagelijks mensen, waaronder kinderen, in de rotzooi op zoek zijn naar voedsel en spullen die nog bruikbaar zijn. De graafmachines die op de heuvel aan het werk zijn rijden regelmatig iemand dood. Sterven op een vuilnisbelt op zoek naar het meeste basale wat een mens nodig heeft: voedsel. Mijn hart staat even stil. Welke weg heeft de jonge en kwetsbare democratie die Zuid-Afrika is nog te gaan om al deze problemen op te lossen? PASCA schrijft terecht over armoede als de nieuwe apartheid.
We lopen verder naar de plek waar Ntozonki woont. Daar worden op het veldje voor het huis doeken en matjes uitgespreid waar we plaats op kunnen nemen om ons “ronde tafel gesprek“ te voeren. We spreken over het regeringsbeleid voor de townships, de problemen met elektriciteit en de keuzes die de vrouwen elke dag moeten maken tussen geld uitgeven voor elektriciteit om te koken of het kopen van voedsel.
Als er geen geld meer is voor elektriciteit kookt Ntozonki op een klein stoofje waar petroleum in gaat. Ze haalt het tevoorschijn en vertelt over de stank die het in huis verspreidt. Niet bevorderlijk voor de gezondheid van haar gezin, maar dan zit er niets anders op. Elke dag weer moeten deze vrouwen keuzes maken waar ik geen moment bij stil hoef te staan. Het lichtknopje waar ik thuis meestal achteloos op druk zal me van nu af aan regelmatig terug voeren naar Sobantu, naar die sterke vrouwen die ons breedlachend ontvangen en ons deelgenoot maken van een leven waar ik ver vanaf sta.
Weer thuis blijft PACSA me bij als een organisatie die doordacht en doorleefd is, met een diep historisch besef en stevig geworteld in de strijd tegen apartheid,ongelijkheid en armoede. We kunnen niet anders dan een weg zoeken en vinden om hen bij te staan en blijvend te steunen. Hoe dan ook.
Door: Bieke de Mol