De huidige turbulente tijd ontdoet de klimaatstaking van haar scherpe randjes en doet menig klimaatactivist afkoelen. Nu dus geen klimaatliederen of burgerlijke ongehoorzaamheid, maar honderden, misschien wel duizenden jongeren die braaf plaatsnemen achter het eigen beeldscherm voor een online ‘quarantaine-staking’. In goed gesprek met elkaar, weliswaar met protestbord in de hand.
De coronacrisis overstemt de ervaren zorgen om het klimaat en dat zorgt voor een interessante, nieuwe dynamiek. Waar in het pre-corona tijdperk het klimaat de belangrijkste reden tot actie en tot verbinding tussen de activisten was, wordt nu een sterke, extra kracht van verbinding gevoeld. Het is een gevoel van broederschap, voortkomend uit de huidige coronacrisis dat ons collectief verbindt. In de woorden van minister Hugo de Jonge: ‘We houden afstand, maar zijn misschien wel dichterbij elkaar dan ooit’.
Dit gevoel van saamhorigheid is uiteraard niet specifiek voor de klimaatbeweging. Het heeft zich in bijzonder korte tijd over Nederland uitgerold. Initiatieven van mensen die solidair zijn met elkaar zijn als paddenstoelen uit de grond geschoten. Studenten die scholieren helpen met huiswerk; buren die boodschappen doen voor buurtbewoners uit de risicogroep; en wijkhelden die ervoor zorgen dat kinderen uit armere huishoudens ook een laptop en internet hebben om door te blijven leren. Dagelijks worden we overspoeld met warme initiatieven.
De snelheid waarmee dit gevoel van verbinding zich heeft ontwikkeld is interessant, in het bijzonder voor de klimaatbeweging. Sinds jaar en dag werkt de klimaatbeweging aan het mobiliseren van een ‘kritische massa’ in de samenleving en het verenigen van mensen achter een gedeelde visie. Wat de klimaatbeweging echter jarenlang, zelfs decennialang met moeite heeft geprobeerd te bewerkstelligen, is het virus in luttele weken gelukt: het verenigen van een gehele samenleving, op enkele ‘corona-hoesters’ na, achter één gedeeld streven.
Begrijpelijkerwijs is dit voor een groot deel toe te schrijven aan het verschil waarin beide crises zich aandienen. Kort gezegd: het is het verschil tussen je druk maken om het einde van de wereld en je druk maken om het aantal beschikbare IC-bedden aan het eind van de week. Het klimaatvraagstuk is abstract, complex en ontwikkelt zich traag. Het coronavirus daarentegen is tastbaar, aanwezig in de directe omgeving en ontwikkelt ontzettend snel. Klimaat vs. Corona: 0-3 dus.
Ondanks het verschil in vorm, laat de coronacrisis wel zien waar de sleutel ligt voor meer eensgezindheid. Namelijk: broederschap! Uit gevoel van saamhorigheid springt menig Nederlander deze dagen over de eigen schaduw heen. Dagelijks wordt de slagkracht van een verbroederde samenleving tentoongesteld. Een reden voor hoop voor de klimaatactivist: het kan dus wél.
Broederschap creëer je echter niet met extra wetenschappelijk gefundeerde argumenten. Broederschap is niet af te dwingen met regelgeving noch is het van bovenaf te sturen. Broederschap vereist een gedeeld streven, het vereist saamhorigheid. Broederschap moet je voelen.
Om de duurzame samenleving een boost te geven betekent dat dus niet dat we nog harder moeten schreeuwen of meer, nog weer nieuwere en betere wetenschappelijke feiten moeten aandragen. Het betekent dat we beter moeten verbinden. Verbindend Verduurzamen! Dat betekent achter je eigen principes blijven staan, maar open staan voor input buiten je groene bubbel, om schouder aan schouder te staan met de ander en samen stappen te zetten richting een groene toekomst. Pas dan kunnen we ons gezamenlijk verenigen achter een gedeeld streven, een gedeelde visie van een leefbare, volhoudbare toekomst. Want alleen ga je misschien wel sneller, maar samen kom je verder.
Een boodschap waar de klimaatbeweging nog een puntje aan kan zuigen.
Was getekend,
Werner Schouten
Voorzitter Jonge Klimaatbeweging
