De besnijdenis
“Meisjesbesnijdenis is een belangrijk gebruik binnen de Masai-gemeenschap”, legt Cynthia uit. “Het is een ritueel waarbij meisjes overgaan van hun kindertijd naar hun volwassenheid en zo dus vrouw worden. Hierbij worden meestal de externe genitalia gedeeltelijke of volledig verwijderd en houden meisjes hier een ernstige wond aan over.”
Na de besnijdenis kostte het mij drie weken om te herstellen en ik was ernstig getraumatiseerd. Je beseft dat je leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Je begint dus een nieuw leven waar je niet op voorbereid bent”, vertelt de jonge vrouw. Boos op haar ouders was Cynthia niet. “Ze hadden altijd geprobeerd om me te beschermen. Ik wist dat ze er niets aan konden doen. Ze moedigden me bovendien aan om verder te gaan met mijn leven.”
Terug naar school
Een jaar later begon Cynthia met haar middelbare school. “Omdat mijn ouders wisten hoe zeer ik getraumatiseerd was en ze mij wilden beschermen, stuurden ze mij naar een kostschool ver weg waar niemand mij kende”, vertelt de jonge vrouw. Maar Cynthia voelde zich er erg ongelukkig. “Ik was het enige Masai-meisje en dus ook het enige besneden meisje tussen allemaal onbesneden meisjes. Ik had erg veel moeite om mezelf te accepteren en voelde me doodongelukkig.” Cynthia vermoed dat dit mogelijk anders is voor meisjes die hun hele leven in de Masai-gemeenschap blijven wonen. “Maar ik was het enige besneden meisje op school.”
Iedere vakantie dat Cynthia terug ging naar haar dorp kwam ze diezelfde vrouwen tegen die haar hadden besneden. “Ik voelde me dan verschrikkelijk. Op een gegeven moment dacht ik er zelfs over na om zelfmoord te plegen.” Tegelijkertijd vroeg de tiener zich af wat er van de vele jongere meisjes in haar dorp terecht zou komen als ze zelfmoord zou plegen. “Wat zou er met mijn jongere zusje gebeuren? Als ze mijn leeftijd zou bereiken, zou ook zij besneden worden.”
Educatie en dialoog
Daarop besloot Cynthia om niet langer bij de pakken neer te zitten. “Langzamerhand begon ik te beseffen dat ik eigenlijk veel geluk had dat ik nog altijd naar school ging. Veel besneden meisjes worden direct van school gehaald en uitgehuwelijkt. Ik besloot dat ik daarom mijn kennis moest gaan inzitten om de gemeenschap te veranderen.”
Na haar middelbare school ging Cynthia Gender en Ontwikkelingsstudies studeren. “Ik wilde een duurzame oplossing vinden. Een oplossing waar ook meisjes over tien jaar iets aan zouden hebben.” Het eerste dat Cynthia daarom deed was de vrouwen vergeven die haar hadden besneden. “Ik besefte dat haat en bitterheid niet de oplossing zou zijn. En al helemaal niet jegens vrouwen die oprecht geloofden dat ze mij juist hielpen. Ze wilden enkel dat ik later zou kunnen trouwen. Ze wisten niet hoeveel pijn ze me deden.”
“Ik wist dat ik met hen in gesprek moest gaan, de enige manier om een oplossing te vinden is het voeren van dialoog.” Toen Cynthia met de besnijdsters in gesprek ging, boden zij uiteindelijk hun oprechte excuses aan. En nadat ze de vrouwen uitgebreid had uitgelegd welke risico’s meisjes lopen die besneden zijn en welke complicaties ze dikwijls hebben tijdens een bevalling, en dat dit allemaal het gevolg is van die besnijdenis, begonnen de vrouwen langzamerhand te beseffen dat er misschien iets zou moeten veranderen. Cynthia: “Ik besefte dat ik meer moest doen en besloot een organisatie van vrouwen op te zetten – waar ook een paar van de inmiddels ex-besnijdsters zich bij aansloten– waarmee ik in onze gemeenschap voorlichting begon te geven over de problemen waar vrouwen tegenaan lopen omdat ze zijn besneden.”
Cynthia kwam zo in contact met Nice Nailantei Leng’ete, een Masai-vrouw die als klein meisje ontsnapte aan vrouwenbesnijdenis en als ambassadeur van Amref Flying Doctors strijdt tegen deze schadelijke praktijk. Ze schopte het in 2018 tot de TIME 100 en werd benoemd tot ‘Meest invloedrijke personen op aarde’.
“Nice wist hoe hartstochtelijk ik was en vroeg me om met haar mee te gaan helpen bij Amref Flying Doctors. Deze Afrikaanse gezondheidsorganisatie werkt al jaren met de Masai-gemeenschap. Samen met enkele leden van de Masai heeft Amref een manier weten te vinden om traditie en vooruitgang samen te laten gaan: een alternatief ritueel voor meisjesbesnijdenis. In dit ritueel zijn de meeste (prachtige!) onderdelen onveranderd, maar is de pijnlijke meisjesbesnijdenis afgeschaft en vervangen door educatie.
Mede dankzij Cynthia zijn nu 17.000 Masai-meisjes op een gezonde manier vrouw geworden, zonder besnijdenis.
“Ik blijf vechten totdat er een einde komt aan de traditie van meisjesbesnijdenis. Maar we moeten daarbij ons blijven realiseren dat ouders hun dochters niet laten besnijden uit haat maar uit liefde. Je moet daarom voorzichtig te werk blijven gaan en een manier vinden om deze ouders te laten inzien dat meisjesbesnijdenis een probleem is. De enige manier om dit te bereiken is door educatie.”
