De tropische garnaal, of scampi, is al langer een vaste waarde in onze keuken. Maar wat betekent de toenemende populariteit van deze delicatesse voor de gebieden waar ze vandaan komt? In Ecuador bieden de mangroves de lokale bevolking bescherming tegen stormen en vloedgolven en vormen ze een broedplaats van talloze vogels, vissen, schaal- en schelpdieren en ander zeeleven. Vroeger werden de mangroves gekapt door garnalenkwekers. Nu staan diezelfde kwekers zij aan zij met lokale gemeenschappen om deze bossen te beschermen en opnieuw aan te planten.
De mangrovebossen zijn van levensbelang voor de lokale kustgemeenschappen. Met een raamwerk aan wortels in het water langs de kustlijn, waar de getijden regelmatig vers water brengen, bieden de mangroves de ideale omstandigheden voor jonge garnalenlarven en andere zeedieren om op te groeien. Maar ook voor talloze vogels. Al dat leven is een belangrijke bron van voedsel en inkomen voor de bewoners.
Bovendien vormen de mangroves een natuurlijk wapen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Dane Klinger is Director of Aquaculture bij Conservation International, een non-profit organisatie die in meer dan 40 landen werkt aan natuurbehoud en biodiversiteit. “De mangroves beschermen tegen vloedgolven, erosie en heftige stormen, die steeds vaker voorkomen. Wetenschappers schatten in dat een mangrovebos potentieel tien keer meer CO2 kan opslaan dan de bossen die meer landinwaarts zijn te vinden.”
Dat de mangrovegebieden zich ook bij uitstek lenen voor het kweken van garnalen heeft jarenlang schadelijke effecten had. Sandro Coglitore is General Manager bij Omarsa, een Ecuadoraanse garnalenproducent met zo’n 3.700 ha aan kweekgebied. Het bedrijf produceert zo’n 450 miljoen larven per maand in de broederij en 2.500 ton garnalen in de kwekerij. “Toen we in 1977 ons bedrijf begonnen, zagen we hoe omliggende kwekerijen mangroves kapten om daar vijvers voor de kweek aan te leggen”, vertelt Sandro Coglitore. ”
Omarsa was de eerste garnalenkwekerij wereldwijd die ASC-gecertificeerd werd, in 2014. Het certificaat gaat gepaard met strikte regels, onder andere voor de bescherming van mangrove habitats. Zo moeten kwekerijen kunnen bewijzen dat er vanaf 1999 geen mangroves zijn gekapt. “Als je dat wel hebt gedaan of niet kunt aantonen dat je het niet hebt gedaan, moet je kunnen laten zien dat je nieuwe mangroves hebt aangeplant”, zegt Sandro Coglitore. De garnalenkwekerij doet alles om haar impact te beperken. “Toen we groeiden en andere nabijgelegen kwekerijen overnamen, zijn we proactief gaan investeren in de heraanplant van mangroves. Sinds 2007 hebben we meer dan 100 hectare herbebost, zelfs wanneer dat betekende dat we productieve vijvers terug aan de natuur moesten geven. Die hebben zich ontpopt tot nieuwe mangrovegebieden binnen en tussen onze garnalenkwekerijen.”
Waarom de mangroves belangrijk zijn is duidelijk. De beschermende rol van deze bossen tegen klimaatverandering. De talloze vogels, vissen, schaal- en schelpdieren die er zo goed gedijen. Bovendien bieden de wortels van de mangrovebossen een schuilplaats voor jonge koraalplanten die met uitsterven worden bedreigd. Zonder de mangroves bleekt het koraal en sterft het. Kortom, ze zijn cruciaal voor de natuur, de bewoners en de biodiversiteit. Maar ondanks de inspanningen van deze kwekers binnen de garnalensector, blijven de mangroves kwetsbaar goed.
Dane Klinger van Conservation International: “Op veel plekken worden de mangroves nog steeds gekapt. Vroeger vaak om ruimte te maken voor garnalenkwekerijen, maar ook nu nog steeds door de lokale bewoners om het hout als brandstof te gebruiken, of voor ontwikkeling van menselijke activiteiten. Terwijl we de bestaande mangrovebossen echt zoveel mogelijk moeten beschermen.” In Ecuador is precies hiervoor het ‘Socio Manglar’ programma opgezet, in samenwerking met Conservation International, ASC en het Ecuadoraanse departement voor Milieu. Lokale gemeenschappen worden zo beloond voor hun inspanningen om de mangroves te beschermen.
Terwijl organisaties zoals Socio Manglar hard werken om mangroves te beschermen, drijven ook sommige kwekerijen hun inspanningen op door het creëren van werkgelegenheid weg van het kappen van mangrovebossen. Sandro Coglitore: “We helpen de gemeenschap ook op vlak van veiligheid, signalisatie en bewaking van de bossen.” Andere projecten omvatten initiatieven zoals het aanleggen van een grondwaterput op het eilandje Puná, waar er voorheen nog geen drinkwatervoorziening was. Bewoners moesten voordien water kopen van tankers die het eiland bezochten, waarna ze het water de hele tocht naar huis moesten dragen. Dat hoeft nu dus niet meer.
“De garnalenkwekers zijn niet de enige partijen die zorgen voor ontbossing” zegt Klinger. “Maar deze kwekers nemen hun verantwoordelijkheid.” Door samen te werken met overheden, lokale gemeenschappen en internationale spelers zoals ASC kunnen ze de ontbossing van de mangroves tegengaan en lokale gemeenschappen laten opbloeien. Zo zorgen de verantwoord gekweekte ASC-garnalen die jij hier koopt niet alleen voor een heerlijke curry, salade of zeevruchtenschotel, maar ook voor de natuur, het waterleven en de toekomst van gemeenschappen aan de andere kant van de wereld.
