Hivos start noodfonds voor LHBTI-activisten in levensgevaar

“In Honduras heerst een giftige combinatie van armoede, slecht onderwijs, onwetendheid en angst voor alles dat afwijkt van de heteronorm. Er is een cultuur van haat en geweld waar vooral trans vrouwen het slachtoffer van worden. De moord op Bessy is daar een hartverscheurend voorbeeld van.” Aan het woord is Natalia, die in Honduras voor Hivos werkt. “Samen met partnerorganisaties helpen we activisten die in nood zijn. Helaas zijn dat er veel te veel en kunnen we niet iedereen die ten einde raad bij ons aanklopt, helpen.”

In Nederland is Anna projectmanager bij Hivos. “Vaak hebben deze mensen direct hulp nodig,” legt ze uit. “Bijvoorbeeld omdat ze bedreigd worden en een schuilplaats nodig hebben, of omdat er iemand in het ziekenhuis ligt met een schotwond en de rekening moet worden betaald om de kogel eruit te laten halen. Dat kan niet wachten, dat moet meteen gebeuren. Maar als activisten een aanvraag indienen bij een van de bestaande organisaties, duurt het een week tot zes maanden voordat alle procedures zijn doorlopen. Dan is het in sommige gevallen al te laat.”

Zo ontstond bij Anna het idee dat er een apart fonds voor dit soort schrijnende situaties moest komen. “Samen met een collega van een ander programma heb ik voorgesteld om een noodfonds op te richten, voor acute financiële steun die vaak letterlijk van levensbelang is. Vandaag is het zo ver en kunnen we het Bessy Ferrera Emergency Fund officieel lanceren.”

Natalia kende Bessy. “Ze was een voorvechter van hiv- en transrechten. Een bijzonder dappere vrouw, die net als bijna alle trans vrouwen in Honduras werd buitengesloten, bedreigd en belaagd. Deze vrouwen worden verstoten door familie en vrienden en belanden vaak noodgedwongen als sekswerker op straat, omdat ze in andere beroepsgroepen geen werk kunnen krijgen. Ze worden niet als mens gezien, maar als freaks – het laagste van het laagste.”

Transgender personen hebben het in veel landen extra zwaar, omdat ze na hun identiteitsverandering geen geldig paspoort kunnen krijgen. En zonder papieren krijgen ze geen uitkering, geen verzekering, geen gezondheidszorg, geen werk. Sinds de coronacrisis hebben zij het extra zwaar, omdat LHBTI’s in sommige landen als schuldige worden aangewezen van de pandemie. Het zou een straf zijn voor hun zonden. Deze beschuldigingen wakkeren haat en uitsluiting nog verder aan.

“Bessy was al eerder bedreigd, maar op 8 juli 2019 ging het helemaal mis”, vertelt Natalia. “Samen met een andere vrouw werd ze aangereden door een man in een auto. De andere vrouw wist te ontsnappen, maar Bessy had een gebroken voet. Met het gips kon ze niet rennen. De man begon te schieten en ze kon geen kant op. Bessy is op straat vermoord, een paar meter van het gebouw waar ze werkte als hiv- en transrechtenactivist. En de dader? Die wordt niet eens aangeklaagd voor moord. Alleen voor verboden wapenbezit.”

Natalia is nu 32 en is al sinds haar zeventiende actief in de mensenrechtenbeweging. “Mensen zeggen de meest verschrikkelijke dingen. Kerkelijk leiders, politici en opinieleiders uit allerlei hoeken van de samenleving staan het toe om LHBTI’s aan te vallen, te chanteren, buiten te sluiten en te martelen. En zelfs om te ze doden. Het is soms moeilijk om de moed erin te houden en te blijven vechten voor waardigheid en respect. De enige reden dat ik dit volhoud is dat ik het samen met anderen doe.”

“Het Bessy Ferrera Emergency Fund geeft ons weer hoop,” vervolgt Natalia. “Daarmee kunnen we meer mensen redden. Bijvoorbeeld door ze het land uit te helpen als ze bedreigd worden. Want we weten uit ervaring: trans vrouwen die in Honduras een doodsbedreiging krijgen, hebben meestal niet lang meer te leven.”

“Gelukkig weten we uit ervaring ook dat het soms wel lukt om iemand te redden”, vult Anna aan. “Zoals een andere trans vrouw, activist en sekswerker uit Honduras die vreselijke dingen heeft meegemaakt. Nadat ze slachtoffer werd van extreme vormen van geweld, werd ze niet zo lang geleden achtervolgd en beschoten. Ze wist te ontkomen maar in het ziekenhuis moesten ze wel een kogel uit haar been halen. In Honduras blijven was voor haar te gevaarlijk, maar ze had geen cent. Op dat moment had zij meteen hulp nodig. Dankzij de steun van onze vrienden en ons netwerk hebben we haar kunnen helpen door de ziekenhuisrekening te betalen en te zorgen dat ze naar een plek kon waar ze veilig is.”

Met een budget van 100.000 euro, bijeengebracht door Nederlandse donateurs, kan het Bessy Ferrera Emergency Fund de komende tijd in acute gevallen hulp bieden aan LHBTI-activisten of betrouwbare organisaties waar Hivos mee samenwerkt. “Het gat tussen wat mensen nodig hebben en de hulp die wordt aangeboden is enorm. Maar hiermee kunnen we in ieder geval meer mensen of organisaties uit de brand helpen bij direct gevaar. En dat is echt een belangrijke stap in de goede richting,” besluit Anna hoopvol.

Wil je weten hoe Hivos zich inzet voor rechten en acceptatie van LHBTI’s wereldwijd? Bezoek dan de website.