De WMC worstelde in 1910 ondermeer met de zonde van verdeeldheid van de christenen; met de schaamte van gecreëerde tegenstellingen. Zij zag de noodzaak van gebundelde inspanning van christenen: oecumene was geboden.
Zendelingen waren tot dan onderling concurrenten en stonden gezamenlijk weer tegenover de missionering van de katholieke kerk. Aan de hand van tegenstrevende koloniale machten droegen zij ook elk hun eigen belangen uit, die om het mild te zeggen niet in alle opzichten strookte met de christelijk boodschap en al zeker niet met de oproep van Jezus: "Mogen zij allen één zijn." Zo werden willekeurige politieke grenzen, etnische tegenstellingen en achterdocht tussen koloniale indringers en inlandse machthebbers nog versterkt door tegenstellingen tussen de verschillende kerken en nieuwe religies.
In Oeganda, bijvoorbeeld, heeft dat geleid tot (godsdienst)oorlogen tussen de Bangereza (‘Engelse’ Anglicanen en Protestanten) en Bafaranza (Franse katolieken). De heftige en langdurige concurrentiestrijd was zelfs ver na Vaticanum II nog zichtbaar in katholieke en protestantse bolwerken op nabije heuvels, die weinig of niets ophadden met elkaar. Ook de twee verschillende schrijnen voor de martelaren van Oeganda in Namugongo getuigen niet van sterke oecumene.
De tegenstellingen tussen het protestantse ‘çross’ en het katholiek ‘çrucifix’ in Afrika zijn milder geworden, maar een eeuw na Edinburgh zijn christenen van verschillende gezindten nog niet zo ver dat ze samen de uitdagingen van de 21ste eeuw aan kunnen gaan. Kan de schoorvoetende start van een oecumenische lekenbeweging in de SMA een bescheiden bijdrage leveren aan een gezamenlijke oecumenische missionering? Hier zou een prioriteit kunnen liggen voor de 21ste eeuw. Want in Afrika zijn al genoeg etnische tegenstellingen, binationale conflicten, oorlogen om grondstoffen en religieuze twisten met de islam. Genoeg om als christenen samen een sterk pleidooi te houden voor opbouw en het slaan van bruggen tussen mensen. Na een start met gebed en spiritualiteit in de Week van Gebed voor de Eenheid in januari, zou naar juni 2010 toe, wat Afrika betreft, gefocust kunnen worden op thema’s als: missie in interreligieuze context; duurzaam omgaan met onze aarde; geen muren, maar bruggen van vrede en verzoening.
Louis Peeters is geassocieerd lid van de SMA. Interesse om door de SMA uitgezonden worden te naar Afrika? Ga naar www.sma-nederland.nl