Afgelopen jaar is meer dan ooit gebleken dat persvrijheid en onafhankelijke informatievoorziening onder grote druk staan. Veel Nederlandse media kampen met financiële problemen; journalisten en verslaggevers worden vaker bedreigd terwijl zij hun werk uitvoeren; en het wordt steeds moeilijker om betrouwbare informatie te onderscheiden van desinformatie. Ondertussen wordt de persvrijheid in de Europese Unie en daarbuiten steeds vaker geschonden en worden journalisten neergezet als de vijand. Inzet op het gebied van persvrijheid van de partijen die zitting zullen nemen in de Tweede Kamer is daarom belangrijk.
De Politieke Persvrijheidmeter: hoe werkt het?
In de Persvrijheidmeter worden de politieke partijen die zitting hadden in Kabinet Rutte-III, en meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021, geanalyseerd op de volgende thema’s:
- Mediawijsheid en invloed algoritmes
- Toegang tot betrouwbare en diverse informatie
- Persvrijheid wereldwijd
- Veiligheid journalisten in Nederland
De Persvrijheidmeter biedt een objectieve weergave van de inzet van de politieke partijen op deze thema’s. Dit is gedaan door hun verkiezingsprogramma’s van 2021-2025, de inzet in vier debatten rondom persvrijheid in de Tweede Kamer in 2020, en buitengewone en concrete bijdrages aan de persvrijheid onder elkaar te zetten. Tenslotte wordt het stemgedrag van de partijen voor relevante moties en amendementen inzichtelijk gemaakt. Want beloftes en pleidooien zijn mooi, maar zien we dat ook terug in de voorstellen die zij doen en hun stemgedrag?
Resultaten
De resultaten van de politieke persvrijheidmeter schetsen een heel wisselend beeld van de ideeën en plannen van politieke partijen over persvrijheid voor de komende vier jaar. D66 en ChristenUnie komen het beste uit de bus, terwijl de inzet van FvD en de PVV zou leiden tot achteruitgang in de persvrijheid in Nederland. Een zorg die wordt omschreven in zeer uiteenlopende verkiezingsprogramma´s, van GroenLinks tot FvD en SGP, is de zorg over de macht van grote techbedrijven in hun sturing van de informatie die mensen te zien krijgen, zoals het bepalen van wat wordt beschouwd als ´desinformatie´.
Ondersteuning lokale media tot sanering publieke omroep
Veel politieke partijen benoemen in hun verkiezingsprogramma´s zorgen over het financiële overleven van onafhankelijke media en pleiten voor steun aan lokale en regionale media. De ChristenUnie gaat nog een stap verder en stelt voor een onderzoek te laten doen naar manieren om de krantensector te ondersteunen. Maar wat ook opvalt, is dat sommige politieke partijen in hun verkiezingsprogramma´s twijfelen aan de betrouwbaarheid van media: ¨En wat moet je met media die totaal verschillende beelden schetsen van dezelfde ´feiten´ of die als het gaat over bijvoorbeeld Israël, stelselmatig maar één kant laten zien en horen¨ (SGP) en ¨De NPO is verworden tot een instrument van het partijkartel. Grondige sanering van de publieke omroep is daarom een belangrijk onderdeel van de noodzakelijke kartelbestrijding¨ (FvD).
Hieronder een visuele weergave van de resultaten. Klik hier voor een uitgebreidere toelichting op de Politieke Persvrijheidmeter.
