Het artikel in IS ging over een onderzoek naar hoe Afrikanen zelf nou ontwikkelingsprojecten beoordelen. Het ging om de evaluatie in een gemeenschap in Ghana, en wel de Sandema-gemeenschap in Noord-Ghana. Een mij onbekende gemeenschap en streek, want ik ben nooit verder gekomen dan de Afram-plains in Centraal-Ghana. Het artikel gaf aan dat deze gemeenschap de laatste 25 jaar gezegend (of getroffen?) is door maar liefst 341 ontwikkelingsprojecten. Dat zijn gemiddeld 13 projecten per jaar… Dus haast maandelijks wordt in die gemeenschap van 40.000 zielen een ontwikkelingsproject gestart! Kortom, de bevolking van Sandema bestaat uit ervaringsdeskundigen, zou je kunnen stellen. Dit maakte me wel nieuwsgierig naar de stand van zaken in Sandema. Dus ik zoeken naar informatie. Helaas kwam ik bij Google Earth niet verder dan een vage kaart met een stip die ‘Sandema’ heette en de wegen ernaartoe (handig voor al die initiatiefnemers van de projecten). Op een andere site vond ik de neerslagstatistieken (ook handig). Gewoon googelen leverde diverse sites op van – het zal niet verbazen- ontwikkelingsprojecten in Sandema (en het Paloma restaurant op de markt in Sandema). Het betrof vooral particuliere initiatieven met foto’s van gebouwen in aanbouw, veel witte en opvallend weinig lokale mensen. Eigenlijk wel teleurstellend, want ik had de verwachting wel wat te weten te komen over de bewoners, die deze vloed aan welwillendheid uit het westen over zich heen hadden gekregen de laatste 25 jaar.
Uit het onderzoek bleek trouwens dat de bevolking wel duidelijke criteria had om een project positief of negatief te beoordelen: openheid en oprechtheid over het project, tijd nemen ervoor, respectvol en voorzichtig manoeuvreren, steeds bijsturend. Opvallend genoeg kwam het onderzoek tot de conclusie dat vooral kerkelijke projecten aan deze criteria voldeden.
Het tweede artikel was een wat treurig verhaal over enthousiaste jongelui, die vanuit Nederland naar Afrika vertrokken om in een project mee te werken. Sommigen moesten zelfs een fors bedrag neertellen om te kunnen gaan. Het werd vaak een teleurstelling. Want vertrek en verblijf bleken niet of onvoldoende voorbereid. Resultaat: teleurstelling, vervlogen enthousiasme en weggegooid geld.
De artikelen leidden mij tot twee belangrijke conclusies om werken in Afrika succesvol te maken. De conclusies zijn van een dermate vanzelfsprekendheid dat ze blijkbaar vaak vergeten worden:
– een goede voorbereiding op vertrek en verblijf is wezenlijk en
– met eerlijkheid, respect en aandacht oogst je het meeste succes in Afrika (Je zou bijna zeggen: "Het zijn ook maar mensen.")
Mij bracht het nog tot een andere conclusie: Het doet me goed betrokken te zijn bij een organisatie als de SMA, die in haar beleid aan de genoemde criteria ruimschoots aandacht besteedt. En inderdaad… het is ook nog een kerkelijke situatie.
Ryan van Eijk is geassocieerd lid van de SMA. Wil je ook uitgezonden worden door de SMA vraag dan informatie aan via vormingscentrum@sma-nederland.nl of kijk op onze website www.sma-nederland.nl