De drie vrijgekomen Cubanen behoren tot de groep van 75 dissidenten die in maart 2003 werden vastgezet. Via uiterst snelle processen – waarbij het niet mogelijk was om een goede verdediging te voeren – werden zij veroordeeld tot gevangenisstraffen variërend van 6 tot 28 jaar.
Het eerste teken van de op handen zijnde vrijlating kwam vrijdag 26 november. Toen werden 18 dissidenten overgebracht van gevangenissen in de Cubaanse hoofdstad Havana naar detentiecentra. Het bericht werd bevestigd door de Cubaanse Commissie voor Mensenrechten en Nationale verzoening. Toch gaf de organisatie wel aan “dat we moeten afwachten wat er precies achter zit.”
Het CNV laat weten de vrijlating “geweldig te vinden voor de dissidenten en hun familieleden.” Bestuursadviseur en Cuba-kenner Gerrit Pruim: “Het is ook geweldig voor Miriam Leiva, de echtgenote van Oscar Espinosa Chepe. Zij heeft hiervoor ontzettend haar best gedaan, ook door internationaal aandacht te vragen voor de situatie van de dissidenten op Cuba.”
Geen feest
Aan de andere kant is de vrijlating van deze drie mensen geen reden om feest te vieren, stelt het CNV. Pruim: “Eén reden van de vrijlating is de slechte gezondheid van deze dissidenten. De Cubaanse autoriteiten willen absoluut niet het overlijden van een van de dissidenten in de gevangenis op hun geweten hebben, want dat zou enorme internationale druk opleveren. Vandaar dat deze mensen nu vrij zijn. Maar er is nog een, misschien wel veel belangrijkere reden. De vrijlating past ook bij het politieke spel dat momenteel wordt gespeeld.”
Volgens bronnen – van onder meer de mensenrechtenactivist Elizardo Sánchez Santa Cruz – wil de Cubaanse regering op deze manier Europa overtuigen van een flexibele houding richting de Europese Unie, oftewel: In ruil voor de vrijlating zou Europa aan Cuba tegemoet moeten komen. Binnenkort wordt in de Europese Unie gesproken over nieuw beleid richting Cuba. De Cubaanse regering kan dat beleid door de vrijlating willen beïnvloeden. Maar volgens Sánchez moet Europa zich daardoor niet laten inpakken.
Signaaltje
Pruim laat weten: “De vrijlating is een signaaltje. We moeten niet vergeten dat er van die groep van 75 nog zeker 65 vast zitten. Komen zij zodadelijk ook vrij? Dat is niet bekend. Dus het CNV gaat door met de strijd, net zolang totdat de overige ook op vrije voeten zijn.” Bovendien betekent de vrijlating niet automatisch een ‘kwijtschelding’. De drie dissidenten moeten alsnog hun straf uitzitten, als zij in de ogen van de Cubaanse autoriteiten verkeerde dingen zeggen.