Tot nu toe richten lobbyisten en politici zich vooral op een afname in het verbruik van fossiele brandstoffen via technologie en/of beleid (bijvoorbeeld een forse koolstofbelasting) als klimaatoplossing. Uiteraard zijn zulke voorstellen cruciaal voor de vermindering van door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot, die voor 71% wordt veroorzaakt door slechts honderd bedrijven die draaien op fossiele brandstoffen. Daarom speelt uitstootvermindering ook terecht een grote rol in de nationale klimaatverplichtingen van de 181 landen die het Akkoord van Parijs hebben ondertekend.
Toch overschaduwt de internationale aandacht voor fossiele brandstoffen de krachtigste en meest kosteneffectieve technologie voor koolstofafvang die er tot nu toe voorhanden is: bossen.
Recent wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat bossen en andere “natuurlijke klimaatoplossingen” essentieel zijn voor het afzwakken van klimaatverandering, vanwege hun vermogen om koolstof op te slaan en vast te houden. In feite kunnen we via natuurlijke klimaatoplossingen 37% van onze klimaatdoelstellingen verwezenlijken, ook al ontvangen ze op dit moment maar 2,5% van de overheidsfinanciering voor klimaatmaatregelen.
Bossen hebben een enorme opslagcapaciteit voor koolstofdioxide, eenvoudigweg door het laten groeien van bomen. Recent onderzoek toont aan dat intacte bossen net zoveel koolstofdioxide kunnen opslaan als een land als Peru of Colombia in zijn geheel uitstoot.
Beleidsmakers en het bedrijfsleven moeten daarom ook ambitieus beleid (en prikkels) creëren en handhaven om ontbossing te voorkomen, herbebossing te stimuleren en duurzaam beheer van bestaande bossen te ondersteunen in de strijd tegen klimaatverandering. Bescherming van bossen overal ter wereld betekent dat ze, behalve zorgen voor klimaatstabiliteit, ook andere essentiële functies kunnen blijven vervullen. Denk aan zuurstof aanmaken, waterzuivering en ondersteuning van biodiversiteit. Niet alleen zijn we allemaal afhankelijk van bossen als het gaat om schone lucht, schoon water en medicijnen, er zijn ook nog 1,6 miljard mensen voor hun levensonderhoud rechtstreeks afhankelijk van bossen.
Helaas hebben we te kampen met grootschalige ontbossing, voornamelijk ten behoeve van landbouwgrond voor de productie van een handvol grondstofverslindende producten, ondanks toezeggingen van zero-ontbossing door bedrijven en regeringen. Het is hoog tijd om meer te investeren in en meer aandacht te schenken aan bosbescherming en -herstel. Daarmee pakken we meteen ook een aantal urgente wereldproblemen aan. Zo kan een grotere boomdichtheid bijdragen aan de voedselzekerheid in veel gebieden. Bomen kunnen de productiviteit van boerenbedrijven verhogen en boeren extra inkomstenbronnen geven via verkoop van fruit, noten of hout. Tegelijkertijd wordt er koolstofdioxide opgeslagen.
Op productiegrond waar het lastig is om de boomdichtheid grootschalig te vergroten, kan boslandbouw een aantrekkelijk compromis zijn. Men schat dat een hogere investering in het meerlagige boslandbouwgebied kan bijdragen aan de opslag van 9,28 gigaton koolstofdioxide, dat tegen het jaar 2050 een nettobesparing van $709,8 miljard kan opleveren.
En in minder ontwikkelde plattelandsgebieden (met name in de tropen) kan een duurzaam bosbeheerprogramma in samenwerking met lokale gemeenschappen een uitweg uit de armoede betekenen.
In de regio Petén in Guatemala, bijvoorbeeld, is er in door de gemeenschap beheerde bossen in de afgelopen veertien jaar bijna een zero-ontbossing verwezenlijkt, vergeleken met 12% in nabijgelegen beschermde gebieden en bufferzones. Deze gemeenschappen hebben low-impact, duurzame bosgerelateerde bedrijven opgebouwd, die de regionale economie voldoende hebben ondersteund om de oprichting van lokale scholen en gezondheidszorg te financieren. Hun succes is vooral opvallend doordat deze regio verder wordt geteisterd door ontbossing – buiten de zones die door gemeenschappen worden beheerd is het ontbossingspercentage twintig keer hoger.
Tot slot belooft landschapsherstel een ongekend rendement op de investering: volgens de International Union for Conservation of Nature heeft het een potentieel voor opslag van jaarlijks 1,7 gigaton koolstofdioxide.
Op dit gebied wordt al veel goed werk verricht. Er nemen 56 landen deel aan de Bonn Challenge, opgezet door wereldleiders met als doel herbebossing en herstel van 150 miljoen hectare aangetaste landschappen in het jaar 2020. Veel regeringen en groepen hebben in de New York Declaration on Forests toegezegd om de wereldwijde ontbossing te halveren in 2020. En in een voorbeeldig staaltje van samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven heeft de Cocoa and Forest Initiative in Ivoorkust en Ghana als doelstelling om een einde te maken aan ontbossing ten behoeve van de cacaoteelt.
Deze weken komen wereldleiders samen voor de jaarlijkse klimaatbesprekingen van de Verenigde Naties. Dit is dus het ideale moment voor concrete acties op het gebied van bossen en natuurlijke klimaatoplossingen. Wereldleiders zijn nu in staat om grote klimaatwinst te boeken door hun investeringen in gegarandeerde, natuurlijke oplossingen spectaculair op te voeren. Door verdere ontbossing te voorkomen via duurzame landbouw en gecertificeerde gewassen. Door meer bomen aan te planten. Meer herbebossingsprojecten. Meer duurzame bosbeheer.
We kunnen het ons niet permitteren om langer te wachten.
