Bloedig landconflict in Honduras: Bajo Aguán
Na de coup van 2009 in Honduras is het bergafwaarts gegaan met de mensenrechten. Er zijn veel conflicten gaande rondom de verdeling van land, macht en natuurlijke hulpbronnen. Grote mijn, water en palmoliebedrijven zijn aanwezig, soms ten koste van de oorspronkelijke bewoners. De grote bedrijven hebben privébeveiligers ingezet om hun bedrijven te beschermen. De boeren hebben op hun beurt zich georganiseerd in bijvoorbeeld MARCA (Authentieke Boeren Beweging voor de Terugvordering van Aguán) en MUCA (Verenigde Boerenbeweging van Aguán). Met die organisaties protesteren zij voor het behoud van hun land en tegen de schendingen van mensenrechten die veelvuldig plaatsvinden. (1)
Vooral in de regio Bajo Aguán, gelegen in het Noordoosten van Honduras, gaat het er hard aan toe. Die regio bestaat uit vijf gemeenschappen. De noordkust is sinds oudsher de thuishaven van de Hondurees-Afrikaanse Garifuna gemeenschap. Maar in de jaren ‘80 koloniseerde groepen boeren, die uit andere delen van het land kwamen, landbouwgrond in het Noorden. (1&2)
Tijdens de verschillende regeringen in het verleden was Bajo Aguán het centrum van agrarische hervormingen. Maar in de jaren ’90 kwam het neoliberalisme op en de distributie van het land aan boerencoöperaties werd in de war geschopt. Grootgrondbezitters en internationale bedrijven kochten veel land op. Sindsdien, is het de plek van gewelddadige landconflicten. (1&2)
Peace Brigades International en andere organisaties hebben tijdens onderzoeksmissies kunnen bevestigen dat er een militarisering van de regio heeft plaats gevonden. Omdat het Noorden van het land een belangrijke doorvoerhaven is voor de drugshandel brengt dat gevaarlijke situaties met zich mee. Het Amerikaanse leger is al tientallen jaren aanwezig in Honduras o.a. om het Hondurese leger te trainen en de Drugs Enforcement Administration (DEA) is aanwezig om de jacht op drugshandelaren bij te staan. (1)
Er wordt vreedzaam gedemonstreerd tegen de grote boerenbedrijven maar er worden ook toegangswegen naar plantages of bouwplaatsen geblokkeerd. Ook wordt er al drie jaar land bezet door hele gemeenschappen. In Lempira bijvoorbeeld heeft een gemeenschap een plantage ingenomen waar zij huizen op hebben gebouwd. Zij hebben de plantage veranderd in een werkende coöperatie waar er een winkel is gecreëerd en aan een school wordt gewerkt. (5)
In de afgelopen jaren zijn er veel boeren en mensenrechtenactivisten bedreigd en vermoord. Hun werk wordt gecriminaliseerd. Sinds januari 2010 zijn er tot en met februari 2013 ongeveer 93 mensen vermoord in de regio Bajo Aguán. Dat zijn leden van boeren organisaties, bijstanders, buren, een journalist en een advocaat. Ook zijn er 16 privébeveiligers die in de context van het landconflict waarschijnlijk vermoord zijn. De meerderheid van de bovenstaande incidenten waren doelmatige moorden en andere kwamen tot stand tijdens confrontaties tijdens demonstraties. (2)
Op 13 april dit jaar is zelfs de president van MARCA, Julián Hernández, vermoord. Het jaar daarvoor, op 22 september 2012, werd de advocaat van MARCA Antonio Trejo vermoord. MARCA had in 2012 nog een belangrijke rechtszaak gewonnen van Miguel Facussé, een grootgrondbezitter. Het resultaat daarvan was dat boeren land teruggevorderd kregen. (3&4) Facussé is een beruchte landheer die verdacht wordt van moorden, die zijn niet bewezen en hij is nooit berecht. (2)
Het merendeel van de moorden wordt niet onderzocht laat staan dat er arrestaties en rechtszaken volgen. Straffeloosheid is een van de grootste problemen in Honduras. (1) Boeren en mensenrechtenverdedigers zijn vastberaden en blijven demonstreren. Het lijkt er niet op dat het leger of de grootgrondbezitters hun tactiek gaan veranderen. Mensenrechtenorganisaties blijven ervoor zorgen dat de hele wereld bewust wordt van de mensenrechtenschendingen die plaatsvinden in Honduras.
Lees meer over Peace Brigades International op www.peacebrigades.nl of www.pbi-honduras.org
Bronnen:
1 Rapport PBI 2012: Honduras. The Defence of Human Rights: A High-Risk Activity.
2 Rapport Rights Action 2013: Human Rights Violations Attributed to Military Forces in the Bajo Aguan Valley in Honduras.
3 Artikel Quotha.net: Jesse Freestone on the murder of Julián Hernandez
4 Artikel Quotha.net: President of MARCA murdered in Trujillo.
5 Artikel hondurasweekly.com: We Don’t Have Life Without Land: Holding Ground in Honduras.