Door: Bram Pauwels, 1 juni 2015 (5-8 min)
Zo een greep uit de voornemens: “In 2050 is Nederland volledig klimaatneutraal en blijven we als Europa concurrerend“, in 2040 is de Metropoolregio Amsterdam volledig energieneutraal en op korte termijn verbruiken we 1 miljard minder brandstof in het wegvervoer van Nederland.
Nu het beleid gevormd is en de coalities gesmeed zijn is het tijd om kritisch vervolg vragen te stellen. Hoe gaan we dit nu precies voor elkaar boksen? Welke initiatieven zijn nu echt kansrijk, kosteneffectief en stimulerend voor de eigen economie? En bovenal, wat is de rol van de ondernemer hierin?
Concrete handelingsperspectieven
In het algemeen streven we in Nederland, naast de nodige poldermentaliteit, toch wel naar het ‘de schouders er onder zetten’, we koppelen stevig doelen aan de noodzakelijke ambities van een klimaatneutrale samenleving. Een duidelijke call-to-action voor een duurzame en circulaire toekomst ligt op tafel. Nu doorpakken, het moment is er om met concrete handelingsperspectieven te komen en de ondernemers uit de verschillende top sectoren te activeren, aldus ook de Rijksoverheid. De vertrouwde consensus vinden de deelnemende partijen en in het algemeen sterke coalitie van overheden, bedrijven, NGO’s en netwerk- en kennisorganisaties van in de erkenning van de noodzaak tot een breed maatschappelijke aanpak. Het is geen nieuws meer dat de handelsgeest vrij rond waart in onze klimaatambities. Een voorbeeld is het feit dat we het allemaal eens zijn dat de oplossingen moeten aansluiten op de comparatieve voordelen van Nederland, zoals de geografische ligging met mogelijkheden voor biomassa, CCS en windenergie.
Een klimaatneutrale samenleving vergt naar verwachting door de Rijksoverheid omvangrijke investeringen welke een drempel kunnen vormen in de realisatie van de doelstelling. Om kosteneffectief te handelen, innovatie te stimuleren en vooral vooruitgang te boeken zijn de (sociale) ondernemers in deze fase de aanjagers tot het realiseren van de een energieneutraal Nederland in 2050. Vanuit Impact Hub Amsterdam, een incubator, accelerator en ondernemers eco-systeem voor sociale ondernemingen om maatschappelijke uitdagingen van onze tijd door middel van ondernemerschap en samenwerking op te lossen, zijn ondernemers vanuit verschillende sectoren bezig met concrete stappen te maken naar een klimaatneutrale samenleving.
“voorzien in handelingsperspectieven, zoals het aanbieden van duurzame vloeibare energie voor (auto-)mobilitiet, naar consumenten de sleutel tot succes is van vele duurzaamheidconcepten”
Focus op de transportsector
Waar moet de focus op liggen om zo groot mogelijke stappen te maken? De wereldwijde wetenschap en politiek is het erover eens dat het mondiale klimaat met niet meer dan 2 graden mag stijgen om gevaarlijke gevolgen te voorkomen immers. Volgens Fossielvrij NL, een initiatief vanuit Urgenda, moet de fossiele industrie 80% van haar reserves in de grond laten zitten om deze grens te behouden. Krachtig voorzien coalities, zoals Fossielvrij NL, de #Klimaatzaak van Urgenda, tot het ministerie van Infrastructuur en Milieu, MVO Nederland, Klimaatverbond Nederland en Natuur & Milieu die de handen ineen slaan in de Nederlandse Klimaatcoalitie, in de samenwerkingsverbanden die sectoren en ketens overstijgen, gericht op het opbouwen van nieuwe systemen. Noem de biobased economie, energie efficiënte producten, elektrisch rijden, et cetera, alle vragen om partijen die initiatief en regie op zich nemen. En zijn ze het er mee eens, de fossiele industrie heeft een onmiskenbaar groot aandeel in het veroorzaken van klimaatverandering.
Ondernemer aan het woord
Wat is de mening van een ondernemer met directe ervaring uit het veld? Edward Goossens, founder en director van de startup GUTTS, werkt in de energiesector met zijn sociale onderneming aan hoog CO2 reducerende hernieuwbare brandstoffen voor gebruik in de autosport wereld en vanuit daar de regulier automobilitiet. Verassend genoeg -net zoals de achteruitkijkspiegel en de door geëvolueerde verbrandingsmotor zoals we die nu kennen- moet de autosport industrie de substitutie van fossiele brandstoffen door daadwerkelijk duurzame biobrandstoffen een rollende start geven. GUTTS levert momenteel aan verschillende autosport kampioenschappen en rijders biobrandstof die de CO2 uitstoot tot 65% reduceert. Aan de hand van een nieuwe brandstof dat dit jaar op de markt komt loopt dit op tot 70% CO2 reductie in vergelijking met de huidige fossiele brandstof. Edwards streven: “Over 5 jaar moet deze brandstof beschikbaar zijn aan de pomp bij de tankstations voor de ‘normale consument”.
Na zijn actieve bijdrage aan de WNF Duurzaamheidscampagne voor de automotive sector in 2007/2008 was het duidelijk voor Edward “de duurzame mobiliteitsvraagstukken zijn zo rijk en veelzijdig, van mondiale wetenschappelijke inzichten tot aan de emotie van je eerste eigen auto, maakt het een fascinerend onderwerp. Mijn liefde voor autosport combineer ik in GUTTS met de zoektocht naar vernieuwing en meerwaarde voor de sector. Ik ben er van overtuigd dat juist het voorzien in handelingsperspectieven, zoals het aanbieden van duurzame vloeibare energie, naar consumenten de sleutel tot succes is van vele duurzaamheidsconcepten. Alleen maar praten over duurzame mobiliteit brengt weinig”
Vloeibaar, Gasvormig of elektrisch?
Met het oog op de Transportsector en het wegvervoer in het algemeen koersen we af op een onvermijdelijk vraagstuk in termen van effectiviteit: Biobrandstoffen, Gas of het elektrisch rijden? Waar ligt nu de meeste economische, gecombineerd met ecologisch winst? Edward Goossens: “de markt zou moeten bepalen wat de winnende technologie is en niet de overheid. In 2020 moet iedereen de keuze hebben om duurzame brandstof, gas of elektrisch zijn auto voort te bewegen op basis van gelijke fiscale regels. Vanuit de techniek gekeken heeft de automotive sector de mogelijkheid om alle richtingen uit te bewegen. De overheid dient te definiëren wat duurzaamheid is op basis van een reductie van schadelijke effecten en het verder aan de markt overlaten hoe ze die targets halen. Het systeem nu creëert een volstrekte ongelijkheid in de markt, waar bij een elektrische auto een zeer hoog percentage subsidie geniet en haar beloofde duurzaamheidprestatie maar gedeeltelijk waar maakt. Erger is echter dat concurrerende duurzame technologieën (Gas & Vloeibaar) geen gelijke kans krijgen om de gunst van de consument voor zicht te winnen. “, pleit Edward. Een ander bijkomend voordeel dat pleit voor duurzame biobrandstoffen is de mogelijkheid om onafhankelijk te blijven van zogenaamde REE’s (rare earth elements) een onmisbare component van dure mineralen die de batterij gedreven elektrische variant wel nodig heeft. Een klein zijweggetje weliswaar maar de wereldwijde strijd om REE’s is een onmiskenbaar belangrijke factor in de discussie. Met 80% van de kostbare elementen, die we gebruiken in onze 21e eeuwse globale economie onder meer in clean technologie oplossingen, bevinden zich in de bodem van China. Dit is direct van invloed op de mate van onafhankelijkheid en de kosteneffectiviteit van de oplossing CO2 reductie voor het wegvervoer.
Niet voor niets praat de klimaattop over een integrale benadering van klimaat samen andere milieuvraagstukken zoals grondstoffen.
“De beste manier om verandering te weeg te brengen is toch om een super concreet product te hebben”
“Wat pleit voor het gebruik van biobrandstof zijn de hoge kosten die gepaard gaan met de ontwikkeling van de nieuwe techniek voor elektrische auto’s. Met de feiten op schoot: gemiddeld is de elektrische auto 30-40% duurder, een substantieel deel dat nu met subsidies wordt opgevuld. Zet daar tegenover een volledig doorontwikkelde brandstof motor -zo oud en bekend als de weg naar Rome- en zie dat de winst snel te maken is. Het verbaast je misschien maar de kosten voor het aanpassen van een gemiddelde personenauto liggen op 25 euro liggen. Een simpele adapter maakt de motor van een personenauto klaar biobrandstof en in het geval van z.g. ‘drop-in fuels’ zelfs €0,-.”
Wat doet dit voor CO2 reductie? “Volgens doorberekeningen van TNO behaald het gebruik van elektrische aandrijving een vermindering van 30% emissie (WtW) en wij op het moment een brandstof leveren met een CO2 reductie van 65%. Begrijp me niet verkeerd ik ben een vervent gebruiker en fan van concepten als Car2Go, maar, nogmaals, verschillende behoeften vragen om verschillende oplossingen die een gelijke (fiscale) behandeling verdienen.”
De race is begonnen
Als ondernemer heb je een bijzondere positie in het stimuleren van innovatie en het daadwerkelijk vooruitgang boeken. Je staat in hele proces op het kritieke punt waar je de consument voorziet in concrete handelingsinitiatieven. “Je loop dan ook aan tegen vele uitdagingen aan. Als je iets nieuws bedenkt wat niet past in de huidige regelgeving heb je een hele berg te beklimmen. Het daadwerkelijk hard doorrekenen en het vormen van een eerlijk energiebeleid gebeurt nog te weinig, de EU opereert nog te traag in het neerzetten van een goed kader.”, is Edward van mening. Handelend als sociale ondernemer werk je net als een ander met de wetten van marketing en gevalideerde ondernemersmodellen. “De race industrie, waar onze GEM Fuel momenteel gebruikt wordt, is in feite een miniatuurversie van de wereld zoals wij hem kennen. Simpel voorbeeld: een coureur wil zo hard mogelijk gaan voor zo min mogelijk geld, een premium prijs voor een ‘groen’ is aan hem/haar niet te verkopen! Beroemde marketing case van Shell, waar na enkele jaren Shell Pura (‘groen’) werd ge-rebrand naar Shel V-Power (‘prestatie’) terwijl de brandstof chemisch identiek bleef.”
“Kom met een product dat oprecht duurzaam is zonder het van de daken af te schreeuwen, en wees concurrerend in kwaliteit en prijs met de niet duurzame variant”
GEM Fuel
Wat begonnen is als een omgebouwd BMW’tje -enkel om aan te tonen dat een auto gemakkelijk op biobrandstof kan rijden- is in drie jaar uitgegroeid tot een hoog doorontwikkeld CO2 reducerend mengsel van Methanol, Ethanol en een deel benzine. De GEM Fuel van GUTTS. In detail: “de methanol die wij gebruiken in de brandstof komt uit IJsland, waar één van onze partners CO2 omzet naar vloeibare Methanol! Deze methanol heeft een (ISCC gecertificeerde WtW CO2 reductie van maarliefst 97%! De ethanol komt van de oneetbare delen van de graanproductie, de stengels zitten propvol suikers die zich perfect lenen voor de productie van ethanol. Recentelijk heeft GUTTS een deal gesloten met een Amerikaans bedrijf die werken aan een synthetische benzine die de fossiele component vervangt in het mengsel. Deze doorontwikkelde blend van GEM Fuel is goed voor 70% CO2 reductie. Kijk en dan maken we stappen in het bereiken van de 2020 en 2050 doelen.”
Dat de innovatiesnelheid binnen renewable brandstoffen enorm snel is op het moment is duidelijk. GUTTS heeft sterke banden met innovatie partners in Amerika en Edward spreekt dan ook met zoveel mogelijk partijen hierover. Niet enkel voor de verkoop van GEM Fuel aan de autosport industrie, maar als onderdeel van de lobby om biobrandstof aan de pomp te krijgen. Eerst volgende stop is het bezoek van een handelsdelegatie, bestaande uit de Gouverneur, state officials en top (sociale)ondernemers uit Utah, die Impact Hub Amsterdam aandoet aanstaande 8 juni. Tijdens dit soort handelsmissies promoten we onze producten en diensten, versterken we de handelsbetrekkingen tussen Amsterdam en Utah en delen de lessen op gebied van sociaal ondernemen. Welke beleidsaanpassingen zijn nodig om sociaal ondernemerschap te stimuleren? Welke nieuwe opschalingskansen liggen er voor Nederlands ondernemers?
Key allies
Dat GUTTS naast een succesvolle onderneming ook een grote proeftuin is en in een bepaalde vorm perfecte PR is voor het aantonen dat het mogelijk is om CO2 reductie en de fijnstof emissie te verminderen tegen betaalbare tarieven is duidelijk. Een werkend product blijkt dan ook cruciaal in het effenen van vele hobbels die je tegenkomt in de het doorvoeren van je product. Van regelgeving, onderzoekskosten voor tariefinlichting, nieuwe goederencodes, nieuwe verpakkingsmaterialen tot de financiële uitdagingen in de vorm van accijns en voorschotten om deel te mogen nemen aan het normale verkeer in de brandstofvoorziening in de EU. “Naast de stabiele werkplek met een perfecte atmosfeer, snelle wifi en goede koffie en een goede inhoudelijke babbel levert Impact Hub mij ondersteuning in het accelereren van mijn onderneming. Door de regelmatige masterclasses en Workbenches, onder andere op gebied van pitching, marketing en finance zijn ondernemersvragen gemakkelijk gesteld aan de juiste expert en kom je in samenwerking tot oplossingen. Informeel werkt het ondernemers eco-systeem bijvoorbeeld door de directe lijnen die je hebt met de toegewijde Impact Hub Scaling manager en Investment managers.”
Key learnings
“We zijn allemaal op zoek naar middelen om resultaat te boeken in de veelvuldig gestelde doelen die geuit worden door partijen als ‘NederlandCO2Neutraal’, ‘Klimaatneutraal ondernemen’, ‘Exit Fossiel’ en ‘Verduurzaming van het Mobiliteitsbeleid’. “De beste manier om verandering te weeg te brengen is toch om een super concreet product te hebben -b2b of b2c- en de algemeen bekende marketinglessen in ogenschouw te nemen. Een premiumprijs voor groen gaat niet werken, maak het leuker, begerenswaardiger, beter. Als sociaal ondernemer moet je disruptief zijn, laat maar zien dat het werkt. Laat het maar vliegen. Kortom: Put your money where your mouth is. Er zijn teveel mensen die over duurzaamheid blijven praten en te weinig die met een product op de markt komen. Kom met een product dat oprecht duurzaam is zonder het van de daken af te schreeuwen, en wees concurrerend in kwaliteit en prijs met de niet duurzame variant.”
Wil je meer ondernemersverhalen uit het veld horen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.