Door het openen van grenzen, installeren van economische vrijhandelszones en inzetten op goedkope productie heeft het Middenrijk de grootste middenklasse van de wereld gecreëerd.
Vrijhandel is echter niet louter een succesverhaal. In de VS, maar ook in Europa, heeft dit geleid tot het verdwijnen van banen. In de Amerikaanse rustbelt heeft dit zelfs hele industrieën de kop gekost. Simpelweg omdat producten als staal en elektronica goedkoper in Azië gemaakt worden. Meer dan een miljoen banen zijn verdwenen in de periode 2000-2007. Een economische schok, die mede het gevolg was van China’s toetreding tot de Wereld Handel Organisatie in 2001. Globalisering is dus niet alleen maar win-win.
Niettemin zijn handel, internationale contacten en het uitwisselen van ideeën belangrijke pijlers onder onze welvaart en welzijn, die we hoog moeten houden. Zeker ook in het belang van ontwikkelingslanden. In de slipstream van vrijhandel is er ook meer aandacht voor gelijkheid, gezondheid en veiligheid. Zo is kinderarbeid wereldwijd gedaald met dertig procent (al werken er nog altijd zo’n 250 miljoen kinderen onder 17 jaar) en kregen zo’n 2,5 miljard mensen de afgelopen kwarteeuw toegang tot veilig en schoon drinkwater. Volgens de Wereld Handel Organisatie heeft veilig en gemakkelijk beschikbaar water een enorme impact op de economische groei van een land en levert het een grote bijdrage aan armoedebestrijding. Extreme armoede is in de laatste twee decennia gehalveerd.
Dit zijn mooie cijfers, maar de werkelijkheid is nooit zwart-wit. In het grijze gebied ertussen bevindt zich doorgaans de waarheid. Wat ‘macro’ rooskleurig lijkt, ziet er op microniveau vaak heel anders uit. Dit geldt voor de oude industriesteden, maar ook voor armoede in ontwikkelingslanden. Armoede blijft een reëel en groot probleem. Het is in ieders belang om armoede te bestrijden. Armoede maakt afhankelijk, armoede maakt depressief en armoede wordt vaak doorgegeven aan het nageslacht.
Helaas is de aanpak van armoede niet eenvoudig. Traditionele ontwikkelingshulp blijkt weinig zoden aan de dijk te zetten, leiders (met name in Afrika) zijn nog te vaak rovers en economische maatregelen stuiten niet zelden op handelsbarrières. Armoede wordt in mijn ogen dan ook het beste bestreden door de context te verbeteren (goed werkende instituties, rechtstaat, vrije media, geen corruptie) en te zorgen dat mensen en gemeenschappen weerbaarder worden. Investeringen, het vergroten van kennis en meer echte banen zijn daarvoor essentieel.
Met VSO proberen we onze bijdrage aan deze uitdaging te leveren door mensen bij elkaar te brengen en hen te laten leren van elkaar. Ik hoor graag van u hoe we ons werk kunnen verbeteren zodat we onze impact verder kunnen vergroten. Mail mij gerust op p.vandijk@vso.nl.
Met vriendelijke groet,
Pepijn van Dijk