Opinie

Verjaagd door witte nieuwkomers

Rotterdam. Het ‘leefbaar’ maken van een wijk betekent dat de belwinkel en shishalounge verdwijnen. Niet-witte inwoners worden verjaagd door witte nieuwkomers. Een column van Sander Philipse.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Vluchtende miljonairs

Groot nieuws: in Rotterdam vluchten wel vijf tot tien miljonairs per jaar naar afgelegen oorden waar niemand wil wonen, zoals Wassenaar en Blaricum. Deze rampzalige vlucht uit de moderne stad moet gestopt worden, aldus kapitalistenbond VNO-NCW. De gemeente moet zorgen dat er allemaal betaalbare, mooie, grote, woningen met privacy in de binnenstad verschijnen, het liefst in afgesloten gated communities. Blijkbaar vinden die miljonairs de vrije markt toch niet zo fijn, nu ze erachter komen dat die soms wat aan de dure kant is.

Daar moet de lokale halalslager eens mee aankomen: eisen dat ze in gemeenschappen met alleen 'gelijkgestemden' konden wonen

Volgens makelaar Leslie de Ruiter willen die miljonairs “met gelijkgestemden in de buurt” wonen, wat betekent dat andersgestemden verdreven moeten worden: dat ze dat in Blaricum kunnen doen is niet goed genoeg, het moet ook in een metropool kunnen. Daar moet de lokale halalslager eens mee aankomen: eisen dat ze in gemeenschappen met alleen “gelijkgestemden” konden wonen, en dat de gemeente daar maar voor zou moeten zorgen omdat er te weinig geschikte woningen waren.

Witte nieuwkomers

Nieuwkomers integreren niet in de wijk, maar gemeenten dwingen de buurt zich aan te passen

In plaats daarvan moeten de Rotterdamse halalslagers zich eerder zorgen maken dat ze verdrongen worden door een horde witte nieuwkomers. Leefbaar Rotterdam maakte dit tot officieel campagnedoel: geen halalslagers, belwinkels en shishalounges meer, als het aan hen ligt. Lijsttrekker Joost Eerdmans wil het weren van een “on-Nederlandse karakter” wettelijk vast gaan leggen. Wel wat lomp: normaal gesproken gebeurt zulk racisme niet wettelijk maar onder de tafel, door verkoop- en opkoopbeleid, bestemmingsplannen, consumptiepatronen en vermogende mensen die de prijzen opdrijven.

Gentrificatie heet zoiets, in een goed anglicisme. Witte, middenklasse mensen verhuizen naar een wijk, willen alleen maar kopen en consumeren van hun soort mensen, en drijven de huizen- en huurprijzen omhoog. Minder klandizie voor de belwinkel en shishalounge, en het wordt te duur om te wonen of een winkel te runnen voor veel van de niet-witte inwoners. Ondertussen sturen de witte immigranten hun kinderen naar een witte school, gaan om met witte mensen, en worden lid van witte organisaties. Ze integreren niet in de wijk, maar gemeenten dwingen de buurt zich aan te passen aan de roep van de nieuwkomers om hippe café’s, winkels en kunstzinnige plekjes. Beleidsmakers baseren zich daarbij op onderzoek van Richard Florida, die begin deze eeuw beweerde dat een “creatieve klasse” een buurt op termijn welvarender maakt. Florida heeft sindsdien zijn theorie afgezworen als onzin, maar dat lijkt toch niemand te stoppen.

Of het nou werkt of niet, het gaat de Florida-geïnspireerden om het verbeteren van de wijk. Wie wil het nou niet: een nette, veilige, welvarende omgeving, met plek voor gezin en ontspanning, en gevarieerd winkelaanbod. Voor je het weet woon je in een hippe straat die op landelijke media-aandacht kan rekenen: kom ook in de hipste buurt van Nederland wonen, als je het kan betalen. Maar dit soort vooruitgangsretoriek gaat niet alleen om de omgeving en randvoorwaarden, maar om wie er in die omgeving aanwezig mag zijn. De armen, de drugsverslaafden, de daklozen, de niet-witte mensen met hun belwinkels, halalslagers en shishalounges – gentrificatie betekent dat zij verwijderd moeten worden. Geen expliciete gated community, maar een door gemeente- en regeringsbeleid vormgegeven groep mensen.

Vormgeven of wegjagen?

Met hogere huur- en huizenprijzen, met woningbouwbeleid, zorgt men dat de wijk in de praktijk alleen betaalbaar is voor een bepaald soort mensen

Vaak gebeurt dat vormgeven impliciet. Met hogere huur- en huizenprijzen, met woningbouwbeleid, door te zorgen dat de wijk in de praktijk alleen betaalbaar is voor een bepaald soort mensen. Maar het kan ook gepaard gaan met expliciet beleid, zoals de zogenaamde Rotterdamwet waarmee bepaalde groepen op basis van inkomen, politiescreening en geweerd worden uit wijken. De Raad van State noemde dit beleid twee jaar geleden al “een ernstige inbreuk op de grondrechten vrijheid van vestiging, het vrij verkeer van personen en de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van woningzoekenden”. Oh, en de wet maakt de buurt niet eens veiliger, noch dringt-ie armoede terug.

Het selecteren van het juiste soort mensen voor een wijk is een doel op zich – het oplossen van problemen waar die mensen tegenaan lopen niet. Daklozen blijven er, maar die worden geweerd door middel van vijandige architectuur: meubilair en straataankleding die slapen en rusten bemoeilijken of onmogelijk maken. Leven doe je maar in een niet-hippe wijk. Kinderen krijgen, dat wil men in Rotterdam ook al selectief gaan verbieden. Ondertussen wordt dit beleid ook over de grenzen populairder: voormalig VVD-ideoloog Frits Bolkestein pleitte onlangs nog voor het stimuleren van anticonceptie in Afrika, en panisch gedoe over het geboortecijfer van Nederlanders wordt ook steeds populairder.

Zo betekent het leefbaar maken van een stad niet het verbeteren en meer toegankelijk maken van voorzieningen, het betekent niet een socialer vangnet en het helpen van arme en gemarginaliseerde mensen, het betekent zelfs niet het creëren van de juiste randvoorwaarden. Het betekent, de facto, het verdrijven van de verkeerde mensen, en het aantrekken van de juiste. Meer witte, middenklasse, heteronormatieve gezinnen, die meer kinderen moeten krijgen, en minder van de rest. Dat is waar gentrificatie voor staat.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons