‘De Chileense economie ís geen wonder, maar voor veel van ons een nachtmerrie’

Voor mij is het échte wonder hoe een oudere vrouw overleeft van 240 euro per maand – het gemiddelde pensioen voor vrouwen – in een land waar de prijzen van brood, rijst, eieren en aardappelen tot de hoogste in de regio behoren. In een land waar de openbare gezondheidszorg in crisis verkeert door een gebrek aan specialisten en aan voldoende ziekenhuisbedden. Waar de wachttijd voor traumachirurgie gemiddeld 469 dagen is.

Niet iedereen overleeft dat. Vorig jaar schoot Jorge Olivares de vrouw met wie hij 55 jaar getrouwd was dood en pleegde daarna zelfmoord. Zij zou die dag naar een verpleeghuis worden gebracht. Beiden waren ouder dan 80 jaar.

Voor mij is het wonder hoe een gezin met een inkomen van 507 euro per maand of minder (het salaris van de helft van de werknemers in Chili) een kind naar de universiteit kan sturen, in een land dat vierde staat op de ranglijsten van hoogste collegegelden ter wereld. Of hoe iemand die het minimumloon van 382 euro verdient zijn elektriciteitsrekeningen betaalt, die alleen al dit jaar met 19 procent zijn gestegen.

Toen vijf jaar geleden enkele studentenleiders – die in 2011 de straat op waren gegaan om te betogen voor gratis kwaliteitsonderwijs – werden verkozen tot congresleden, stelden ze voor de salarissen van parlementsleden en senatoren te verlagen. Die kunnen oplopen tot 11.732 euro per maand. De zittende congresleden grapten dat deze jonge mensen zeker geen gezin hoefden te onderhouden, dat ze geen kinderen hadden; dat zijzelf die 140.000 euro per jaar toch echt nodig hadden om van te leven. Dat het nodig was om dertig keer het minimumloon te verdienen.

En nu ineens, te midden van al deze protesten en demonstraties, praten de regering en het kabinet over het creëren van ‘een nieuw sociaal pact’ om tegemoet te komen aan de eisen van de bevolking.

In deze context zijn congresleden ineens wél bereid om hun salarisverlaging en zelfs een vermindering van het aantal congresleden bespreekbaar te maken, en is het vooruitzicht om minder te verdienen niet langer een reden voor spot. Ook is er net een wetsvoorstel van de communistische partij om de werkweek terug te brengen tot veertig uur aangenomen, hoewel dit een aantal maanden geleden nog een van de meest controversiële ideeën leek te zijn die congresleden ooit gehoord hadden.

Het werd deze week zelfs mogelijk voor de ouderen in mijn land om een aanvullende bijdrage te ontvangen op het pensioen dat ze jarenlang in armoede heeft gehouden. En minstens drie directeuren van grote ondernemingen kondigden aan dat geen van hun werknemers minder dan 773 euro zal verdienen. Ook hebben 170 bedrijven beloofd de salarisverschillen tussen werknemers te verkleinen.

Het antwoord moet zonder twijfel komen van de machthebbers, die beslissingen moeten nemen die voor iederéén gunstig zijn en niet alleen voor de eigen klasse of de politieke fractie die aan de macht is. Zij moeten verantwoordelijkheid nemen en voorwaarden scheppen die een waardig leven mogelijk maken voor iedereen, de rijkdom en welvaart op een eerlijke manier herverdelen, en sociale gerechtigheid bewerkstelligen in een land dat ontzettend slechts scoort op de inkomensongelijkheid-index van de OECD.