Vluchtelingen helpen wordt gecriminaliseerd

Maar begin dit jaar moest ze plots voor de Marokkaanse rechtbank verschijnen. Spanje bleek het ‘gearchiveerde’ rapport te hebben doorgestuurd naar de autoriteiten in Marokko, die daar om hadden gevraagd. Daar wordt ze nu beschuldigd van mensensmokkel en het aanzetten tot illegale migratie, strafbare feiten waar in Marokko een gevangenisstraf tussen de zes maanden en levenslang op staat. De aanklagers verdenken de activiste ervan nauwe banden te onderhouden met mensensmokkelaars in Afrika.

Voor Helena Maleno, Sarah Mardini en de Tunesische vissers is het voorlopig afwachten welk lot hen te wachten staat.

“Ik maak me oprecht zorgen en vrees dat het er alleen maar meer zullen worden. Het doel van de autoriteiten is immigratie beperken en dat proberen ze te bewerkstelligen door angst aan te wakkeren bij hulpverleners, vrijwilligers en eenieder die zich inzet voor het lot van migranten en vluchtelingen. Dat gebeurt niet alleen in het zuiden van Europa, maar ook in landen als Hongarije.” Daar werd in juni gestemd voor een wet die het helpen van illegale migranten strafbaar maakt.

Maleno gelooft niet dat criminalisering van hulpverleners minder immigratie tot gevolg zal hebben. “Het geprivilegieerde Europa begrijpt niet dat deze mensen niets te verliezen hebben. Europeanen hebben álles te verliezen en zijn daarom bang. Maar veel migranten komen uit oorlogsgebieden in Syrië of Congo. In sommige steden in Congo is de gemiddelde leeftijd waarop meisjes verkracht worden tussen de drie en vijf jaar oud. Wat doe je dan, als moeder?”

Ze is één van de drie missieleiders van de organisatie en ging de afgelopen jaren achttien keer mee op missie. Ook als ze niet op zee is, kun je haar vinden op één van de twee boten die in de havens van Barcelona en buurgemeente Badalona liggen. Dankzij haar lange blauwe haren en tatoeages over het hele lichaam is ze moeilijk over het hoofd te zien.

De Spaanse is niet van plan zich te laten afschrikken. “Ik blijf dit werk doen. Elke keer als we iemand levend aan boord halen, weet ik dat het het allemaal waard is. En ik ben er niet zo bang voor dat we daadwerkelijk gestraft zullen worden: we hebben altijd volgens de internationale wet gehandeld en hebben veel mensen en organisaties achter ons staan. Maar frustrerend is het natuurlijk wel, om zo tegengewerkt te worden door autoriteiten die veel meer macht hebben dan wij. Alsof we een mug zijn die het moet opnemen tegen een olifant. Aan de andere kant… een mug kan wel allerlei ziektes overbrengen op de olifant, die hem flink kunnen verzwakken.”