Beeld: Joris van Gennip | Hollandse Hoogte

Syrische vluchtelingen: ze worden nog steeds gecreëerd

Volgens de VN hebben al meer dan 300.000 mensen de Syrische provincie Deraa ontvlucht, omdat het regime daar zuiveringspolitiek bedrijft. De toekomst van Syrië is donkerder dan ooit.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Op de site en app van Live Universal Awareness Map (LUAM) wordt de strijd in Syrië per uur bijgehouden. Roze staat voor de gebieden die in handen zijn van het Syrische regime, groen is het gebied van de Syrische oppositie, geel dat van de Koerden en zwart staat voor de zeer gedecimeerde gebieden van Islamitische Staat.

In September 2017 sprak de Syrische oppositie in overleg met Rusland en Iran in de Kazachse hoofdstad Astana af dat er vier zogenaamde de-escalatiezones zouden worden ingericht. Ze stonden onder grote druk om in te stemmen met het staakt het vuren, het alternatief was meer bombardementen die de burgerbevolking zouden schaden.

De ten zuiden van de hoofdstad Damascus gelegen stad Deraa en het gebied eromheen was er een van. Twee andere zones, waaronder die van Oost-Ghouta, zijn inmiddels door het regime opgerold. De andere nog bestaande zone is de noordelijk gelegen provincie Idlib, gelegen tegen de Turkse grens. Als gevolg van de oorlog vluchtten volgens de Verenigde Naties ruim 320.000 Syrische vluchtelingen uit Deraa naar de grens met Jordanië en Israël, maar beide landen houden de grenzen gesloten.  

Minstens vijftien Syriërs stierven in kampen bij de Jordaanse grens door schorpioenenbeten, uitdroging en ziektes.

De aanval op Deraa

Het regime heeft een aantal weken geleden de aanval ingezet op Deraa en op dit moment heeft zij het centrum van de stad omsingeld en de belangrijkste grensovergang met Jordanië, die van Naseeb, in handen. “Minstens vijftien Syriërs stierven in kampen bij de Jordaanse grens door schorpioenenbeten, uitdroging en ziektes die worden overgedragen door besmet water”, staat in een VN-rapport dat twee weken geleden uitkwam.

Deraa: wieg van de opstand

Het was in Deraa waar in maart 2011 de opstand tegen het regime begon. Dat het kruitvat daar ontplofte kwam omdat het regime indertijd jonge jongens gevangen had genomen die niets meer hadden gedaan dan leuzen op muren kalken. Ze werden gemarteld. De ouders gingen de straat op om hun kinderen op te eisen, en door de moed en dapperheid van deze kinderen en hun ouders kreeg de Syrische opstand vleugels. Deze zou zich over het hele land uitspreiden. Dat nu juist deze stad onvermijdelijk weer in handen van het regime gaat vallen is een bittere pil voor iedereen die in opstand kwam voor een democratisch en vrij Syrië.

De Astana-deal van de de-escalatiezones was niets anders dan een val waar de Syrische oppositie al dan niet bewust ingetrapt is. De oppositie weet namelijk dat Rusland en het Syrische regime gemaakte afspraken continue schenden, maar het alternatief was meer bombardementen. Iedereen kon bedenken dat met het concentreren van de oppositie in de vier genoemde zones, het voor het regime heel gemakkelijk zou zijn om ze een voor een op te rollen. Mocht de oppositie nog gedacht hebben dat het regime dat niet voor elkaar zou krijgen – het kon doorgaans telkens maar op een enkele plek een vuist maken – dan had zij buiten de Russische en Iraanse waarden gerekend. Rusland en Iran zetten namelijk alles in om het regime in Syrië te laten blijven. Op de app van LUAM staan foto’s van Russisch strijdmaterieel dat actief is in de strijd rond Deraa en er zijn foto’s van Russische militaire politie die in de veroverde stadjes en dorpjes de macht hebben overgenomen. De Russen zijn in schrikbarend forse aantallen aanwezig.

De Syrische vluchteling O.

De schrijvers van dit artikel hebben al lange tijd contact met de Syrische vluchteling O. (zijn naam wordt niet genoemd om hem te beschermen). O. behoorde tot de eerste opstandelingen indertijd. Hij was toen nog geen 17 jaar oud. Hij streed tegen het regime met het enthousiasme van een jongeling, raakte gewond, was voor niets en niemand bang, maar werd uiteindelijk opgepakt en afgevoerd naar een gevangenis in Damascus. Door interventie van een familielid werd hij vrijgelaten, op voorwaarde dat hij het land zou verlaten.

Nu woont O. als erkend vluchteling in Nederland en moet hij tandenknarsend toezien hoe zijn stad overrompeld wordt door soldaten van het regime. Middels dagelijkse contacten met zijn familie is hij getuige van de zeer goed georganiseerde bevolkingspolitiek van het regime. Hij vertelde dat zijn vader, en met hem alle bewoners van Deraa, een ‘loyaliteitsverklaring’ werd ‘aangeboden’: hij kon ofwel vertrekken naar Idlib met een van de tweehonderd bussen die het regime daarvoor had gecharterd, of blijven op voorwaarde dat hij trouw aan het regime beloofde en bovendien een ‘vergoeding’ betaalde voor de schade die het regime geleden zou hebben. In zijn geval ging het om het enorme bedrag van 200.000 dollar. Hij had een succesvolle onderneming. “Het regime steelt alles wat los en vast zit”, aldus de vader van O. Velen weigeren te tekenen, maar dan moeten ze wel vertrekken. 

Demografische zuiveringspolitiek

Tot afgrijzen van de familie van O. stellen zij vast dat families van Libanese en Iraanse herkomst in het kielzog van de troepen van het regime de leeggekomen huizen van de vertrokken bewoners van Deraa innemen. Allen sjiieten, van dezelfde geloofsovertuiging als het regime en zijn president. De ontsteltenis is zo groot omdat Deraa en haar omgeving niet zomaar terug kan keren naar de situatie zoals hij was voor de uitbraak van de revolutie. Nee, het regime, militair gesteund door de Russen en ideologisch gesteund door de Iraniërs, voert een politiek van etnische zuivering. Ze beroven de achtergeblevenen, die hun stad niet willen of kunnen verlaten, van hun geld en goed.

Op systematische wijze probeert het Syrische regime het nieuwe Syrië vorm te geven door haar demografische politiek.

De inzet van het regime is niet zomaar het terugveroveren van verloren gegaan gebied. Op systematische wijze probeert ze het nieuwe Syrië vorm te geven door haar demografische politiek, en het is niet moeilijk te concluderen dat de laatste de-escalatiezone Idlib het toneel zal zijn van de definitieve ondergang van het ‘groene’ Syrië. En van de overwinning van het roze, sjiietische Syrië, in het zadel gehouden door Rusland en Iran. De gebeurtenissen in Deraa bevestigen de eerder door mij in OneWorld en door mij en Jan Jaap de Ruiter in NRC gerapporteerde demografische politiek van etnische zuivering, maar niet eerder was bekend dat het zo strak georganiseerd gebeurt, en vooral zo snel.
 
Russische troepen dichtbij Idlib.Beeld: Foto via Jan Jaap de Ruiter

Niet minder maar meer vluchtelingen

De consequentie van het oprollen van deze enclaves is dat het vluchtelingenprobleem in Syrië eerder toeneemt dan afneemt. Immers, mensen die de ‘loyaliteitsverklaring’ weigeren te ondertekenen verliezen huis en haard, en mochten ze al ooit willen en kunnen terugkeren, dan treffen ze andere mensen in hun huizen aan. Bovendien dient zich een nieuwe tragedie aan. Alle niet-ondertekenaars en strijders worden naar de laatste oppositie-enclave in Idlib gebracht.

Je hoeft geen militair strateeg te zijn om vast te stellen dat rond het oppositiebolwerk Idlib de laatste slag gevoerd zal worden tussen het Assad-regime en de oppositie, die overigens flink verdeeld is. Gevoeglijk kan worden aangenomen dat ook deze enclave in handen zal vallen van de regering, en dat daarmee de vluchtelingen die daar woonachtig zijn weer het slachtoffer van de rekening zullen zijn. Bovendien zullen er dan geen veilige enclaves meer zijn waar de oppositiestrijders heen kunnen gaan.

Trump in het kamp van Poetin

Van het Westen en met name Amerika hoeft de oppositie het niet te hebben in Syrië. Bij de laatste top in Helsinki tussen de Russische president Poetin en zijn Amerikaanse ambtgenoot Trump bekritiseerde de laatste de eerste in het geheel niet voor diens steun aan de Syrische dictator. Daarmee legitimeerde Trump het Russische beleid meer dan ooit. Zou Trump weet hebben van de loyaliteitsverklaringen en de afpersingen? De nieuwe wereldorde is er meer en meer een van autocraten en het bizarre is dat de voorvechter van het vrije woord zich opeens in het tegengestelde kamp lijkt te bevinden. Daarmee is de toekomst voor het nieuwe Syrië donkerder dan ooit.

“Syrische broeders” moeten Turkije verlaten

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons