Syrische vluchtelingen kampen met onzekere toekomst

Mensenrechtenschendingen in Turkse vluchtelingenkampen zijn aan de orde van de dag. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Vrije Universiteit.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Na maandenlange onderhandelingen met de EU verklaarde Turkije zich in maart 2016 bereid tot meer samenwerking om de vluchtelingenstroom naar Europa te reguleren. De afspraak werd gemaakt dat voor iedere in Europa gestrande Syriër die Turkije terugneemt, een Syrische vluchteling vanuit Turkije zich in de EU mocht vestigen; ‘de 1-op-1-ruil.’ Momenteel loopt er een onderzoek vanuit de Universiteit Utrecht geleid door Ilse van Liempt, waar Orcun Ulusoy ook bij betrokken is. Daarbij wordt niet alleen de situatie in Turkije onder de loep genomen, maar ook kritisch gekeken naar uitzettingen vanuit Turkije en de Syriërs die ondertussen legaal in Nederland zijn toegelaten.

Geen rechtsbescherming in Turkije

Er was nog weinig bekend over de omstandigheden waaronder de terugkerende migranten in Turkije leven. Daarom deed Orçun Ulusoy onderzoek ter plekke naar de situatie in vluchtelingenkampen in Turkije. Hij ontdekte dat de behandeling van de vluchtelingen vaak ernstig tekort schiet op het gebied van mensenrechten: slechts een half uur per dag buiten het kamp, alle bezittingen worden ingenomen en ieder contact met de buitenwereld wordt hen verboden.

Veel vluchtelingen hebben ook te maken met schending van het beginsel van non-refoulement; het verbod op terugzending naar een land waar de vluchteling moet vrezen voor vervolging of waar hun leven in gevaar is. Syrische migranten worden vaak willekeurig vastgehouden in detentiecentra en lopen een groot risico zonder enige juridische beoordeling te worden teruggezonden naar hun eigen land. Het aantal mensen dat daardoor ‘vrijwillige’ terugkeerregelingen aangaat vanuit Turkse detentiecentra neemt schrikbarend toe.

Ulusoy bracht deze zogenoemde ‘legal limbo’ in beeld bij Turkse autoriteiten. De voornaamste geadresseerde was de Turkse Directorate General for Migration Management maar die liet niets horen. Met het uitbrengen van dit rapport probeert hij de situatie publiekelijk aan te kaarten en zo de discussie in gang te zetten.

Gevolgen van de deal

Het rapport van de VU baseert zich op de verhalen van de advocaten van de migranten en lokale NGO-medewerkers. Het zijn unieke, moeilijk te verkrijgen verhalen in een uiterst gevoelig politiek klimaat. In het onderzoek van de UU wordt ook het perspectief van Pakistaanse en Syrische vluchtelingen die zijn teruggezonden naar hun eigen land.

Dankzij de deal zijn er ook vluchtelingen via de 1-op-1-ruil toegelaten tot EU-landen. Tot nu toe heeft Nederland 2.300 vluchtelingen opgenomen en verwacht het er nog 4.000 voor het eind van het jaar. “Beschamend weinig”, noemt Van Liempt dit, er is namelijk een maximum overeengekomen van 72.000 mensen

Uit gesprekken met deze Syrische families blijkt dat een gebrek aan tolken ertoe leidt dat de meerderheid geen toegang heeft gehad tot een dokter sinds de aankomst in Nederland, bijna een jaar geleden. De meesten zijn geselecteerd om naar Nederland te komen vanwege hun fysieke kwetsbaarheid, en vervolgens wordt er amper iets gedaan om hun gezondheid te verbeteren zodra ze in Nederland zijn. Al even zorgwekkend is het dat families vaak verscheurd zijn geraakt doordat er teveel is vastgehouden aan het 1-op-1 principe. Ironisch, omdat familieleden nu alsnog de gevaarlijke oversteek moeten maken, wat juist voorkomen had moeten worden door de deal.

Beleidsbrief

Van Liempt en haar team hebben de voorlopige bevindingen twee weken geleden besproken met beleidsmakers en NGO-medewerkers bij het Knowledge Platform Security & Rule of Law in Den Haag. Een beleidsbrief is in de maak en verschijnt naar verwachting eind oktober.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons