Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
In hun appartement in Islamabad zitten Leeda (24) en haar broer Haris (18) Rohani lusteloos op de bank. Ze zijn hoogopgeleid en droomden van een succesvolle carrière. Leeda behaalde haar universitaire mastergraad in businessmanagement en economie in de Pakistaanse hoofdstad. Haar broer volgde een IT-opleiding aan het hbo. Maar geen van twee kan ermee aan de slag. Sinds juni verlengt de Pakistaanse overheid hun registratiekaarten niet meer. “De regering gooit ons niet zoals in Europa het land uit. Maar het net om ons heen sluit zich langzaam. Mijn broer kan zich niet voor een vervolgopleiding aan de universiteit inschrijven. Zijn vreemdelingenkaart is ongeldig. Onze cheques worden door de bank geweigerd. De politie komt vaker controleren. Ik voel me net loslopend wild”, vertelt Leeda.
Ze is net als haar broer geboren in Islamabad. Hun ouders verlieten de Afghaanse hoofdstad Kaboel nadat de Russisch-Afghaanse oorlog (1979-1989) na tien jaar tot een einde kwam en de islamitische moedjahedien onderling de machtsstrijd aangingen. “Het was een slagveld. De hele stad lag vol bloedplassen en dode lichamen waar we overheen moesten stappen”, vertelt vader Syed Saifullah, die is aangeschoven bij het gesprek.
Onder de communistische regering van Mohammad Najibullah (1987-1992), de zetbaas van Moskou, voelde hij zich betrekkelijk veilig. Zijn oudste broer werkte direct onder de president. Zelf was hij hoofd van de technische afdeling op het internationale vliegveld. Tot de Taliban de macht overnamen en Najibullah aan een elektriciteitspaal ophingen. “Mijn oudste broer vluchtte naar Nederland; de andere twee broers, zakenmannen, kwamen in Duitsland terecht en wij besloten de grens met Pakistan over te steken. Waren we toen maar naar Europa gegaan”, verzucht hij. Hij wijst naar een schilderij aan de muur: het enige stuk huisraad dat hij destijds kon meenemen.
Veertig jaar burgeroorlog in Afghanistan
Toen de Sovjet-Unie Afghanistan in 1979 binnenviel vluchtten miljoenen Afghanen naar buurland Pakistan. Vanuit de Koranscholen begon de Taliban in 1994 met een succesvol offensief in Afghanistan. Eenmaal aan de macht werkte de ultraorthodoxe islambeweging samen met Al Qaida van Osama Bin Laden. Na de aanslagen van 11 september 2001, viel het Amerikaanse leger Afghanistan binnen. Toen het Talibanregime was verslagen, bliezen de westerse legers de aftocht. De Taliban hebben zich intussen vanuit het berggebied tussen Pakistan en Afghanistan gehergroepeerd.
Toen de Sovjet-Unie Afghanistan in 1979 binnenviel vluchtten miljoenen Afghanen naar buurland Pakistan. Vanuit de Koranscholen begon de Taliban in 1994 met een succesvol offensief in Afghanistan. Eenmaal aan de macht werkte de ultraorthodoxe islambeweging samen met Al Qaida van Osama Bin Laden. Na de aanslagen van 11 september 2001, viel het Amerikaanse leger Afghanistan binnen. Toen het Talibanregime was verslagen, bliezen de westerse legers de aftocht. De Taliban hebben zich intussen vanuit het berggebied tussen Pakistan en Afghanistan gehergroepeerd.
Werkloos
Als handelaar in tapijten en gedroogd fruit bouwde Saifullah in Pakistan een nieuw bestaan op. De kinderen werden geboren. Hij verdiende genoeg om ze een goede opleiding te geven. Nu zitten ze met zijn allen werkloos op de bank. Saifullah probeert op zijn oude dag als taxichauffeur wat bij elkaar te sprokkelen. Over het geld maakt hij zich minder druk. “Het is die onzekerheid. Sinds twee jaar dreigt de regering alle vluchtelingen terug te sturen naar Afghanistan. Telkens wordt de deadline met enkele maanden verlengd. De overheid snapt echt wel dat met al die bomaanslagen en Taliban, die inmiddels meer dan 70 procent van het land weer in handen hebben, het er niet veilig is. Maar ze willen toch van ons af. We hebben hier geen enkele voorziening meer. Op die manier hopen ze dat we uit onszelf teruggaan.”
Hij wíl wel naar Afghanistan. Hij behoorde tot de eerste groep in 2016 die vrijwillig de grens naar Afghanistan overstak. Na twee dagen werd hij door een bende ontvoerd die 200 duizend dollar losgeld eiste. “Ik sprong uit het raam. Mijn familie bracht me zwaargewond terug naar Pakistan. Sindsdien durft niemand van ons nog maar over Afghanistan te denken”, klinkt het emotioneel.
Boos
Leeda en haar broer Haris zien geen toekomst in het geboorteland van hun ouders. Ze groeiden op in Pakistan. “Wat moeten we er? Na bijna veertig jaar burgeroorlog ligt het land in puin. Er zijn geen scholen, banen of medische voorzieningen. Er is daar helemaal niets!” Leeda trouwde met een Pakistaanse arts. Ze is de enige die vanwege haar huwelijk wordt gedoogd. Maar ze mag evenmin werken. Pas over vijf jaar komt ze voor de Pakistaanse nationaliteit in aanmerking. Dan heeft ze bewezen dat ze geen schijnhuwelijk sloot.
Ze is boos op het westen. Boos op de VS. “Toen de Russen Afghanistan in de jaren tachtig binnenvielen en een communistische regering in het zadel hielpen, steunde Amerika de islamitische strijders, waaronder de Taliban, om het rode gevaar te verjagen. Datzelfde Amerika, met behulp van Europese legers, viel Afghanistan in 2001 opnieuw binnen nadat Bin Ladens aanhangers aanslagen in New York en andere Amerikaanse steden uitvoerden”, legt Leeda in een notendop de burgeroorlog in Afghanistan uit. Het buitenland had zich volgens haar nooit met Afghanistan moeten bemoeien.
Afkopen
Na bijna een halve eeuw is het westen de uitzichtloze strijd in Afghanistan zat. De NAVO trok zich al enkele jaren geleden terug. De Amerikaanse president Trump moet nog steeds beslissen hoeveel soldaten hij naar Afghanistan gaat sturen om niet alleen de Taliban te verjagen maar ook de jihadisten van de Islamitische Staat die zich vanuit Syrië en Irak in Afghanistan hergroeperen.
“Elke dag sterven er tijdens aanslagen meer dan zeventig Afghanen
“Geweld beantwoorden met geweld heeft geen zin. Er moet een vredesdialoog met alle partijen gevoerd worden”, vindt Leeda. Elke dag sterven er tijdens aanslagen volgens het Afghaanse persbureau Pajhwok Afghan meer dan zeventig Afghanen. Toch wil ook Europa van alle 80.000 uitgeprocedeerde Afghaanse asielzoekers af. Ze vormen naast de Syriërs de grootste groep vluchtelingen. Leeda noemt de houding van Europa en Pakistan onbegrijpelijk.
Afghanen in Pakistan
Pakistan heeft na bijna een halve eeuw genoeg van de drie miljoen Afghanen op Pakistaans grondgebied. Tijdens de (nasleep van de) Russisch-Afghaanse oorlog ontving het land miljoenen dollars voor de opvang van de vluchtelingen. De geldkraan is dichtgedraaid. De Afghaanse vluchtelingen kunnen zich op geen enkel internationaal vluchtelingenverdrag beroepen. De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR biedt iedere familie die vrijwillig terugkeert 200 dollar aan repatriatie- en hervestigingskosten. De Afghanen noemen dit bedrag veel te laag en weigeren te gaan.
Pakistan heeft na bijna een halve eeuw genoeg van de drie miljoen Afghanen op Pakistaans grondgebied. Tijdens de (nasleep van de) Russisch-Afghaanse oorlog ontving het land miljoenen dollars voor de opvang van de vluchtelingen. De geldkraan is dichtgedraaid. De Afghaanse vluchtelingen kunnen zich op geen enkel internationaal vluchtelingenverdrag beroepen. De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR biedt iedere familie die vrijwillig terugkeert 200 dollar aan repatriatie- en hervestigingskosten. De Afghanen noemen dit bedrag veel te laag en weigeren te gaan.
De Europese lidstaten sloten in 2016 het ‘Joint Way Forward’-verdrag met de Afghaanse president Ashraf Ghani. In ruil voor 13 miljard euro voor de wederopbouw van zijn land – inclusief een ambitieus banenproject – beloofde Ghani alle uitgeprocedeerde Afghanen uit Europa op te nemen. “Ghani liet zich afkopen over de ruggen van de asielzoekers”, stelt Abdul Ghafoor. Hij is oprichter van Afghanistan Migrants Advice & Support Organisation, een organisatie die terugkeerde asielzoekers helpt. Maar hij heeft geen budget en vraagt zich af waar die miljarden euro’s zijn gebleven. “Ik ken Afghanen die na terugkeer uit Europa samen met junkies onder het viaduct in Kaboel leven. De Europese hulpgelden komen niet bij de vluchtelingen terecht.”
In Islamabad doet Syed Saifullah Rohani ‘s nachts bijna geen oog meer dicht. Er komt een moment dat het leven in Pakistan onhoudbaar wordt voor het gezin. In Afghanistan wachten de Taliban ze op. Vanwege de relatie van zijn broer met de communist Najibullah willen die Saifullah doden. Maar hij vreest niet alleen voor de extremisten. Zijn huis en grond zijn al lang geleden ingepikt door de buren. “Afghaanse vluchtelingen worden niet alleen door de Taliban als verraders gezien. Ook het dorp weigert vluchtelingen weer op te nemen en hun bezittingen terug te geven. Ik weet niet voor wie ik het meest moet vrezen: de militanten of mijn oude buurtbewoners”, vraagt Saifullah zich peinzend af.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
