Ondertekent Nederland VN-migratiepact niet uit egoïstisch eigenbelang?

De bondskanselier van Oostenrijk, Sebastian Kurz, liet eind oktober weten dat de nationale soevereiniteit van Oostenrijk voorop gaat. De federale regering wil ‘Oostenrijk daarom niet binden.’ De Oostenrijkse vicekanselier Heinz-Christian Strache benadrukte bovendien dat ‘het belangrijk is om de Oostenrijkse staat en Oostenrijkse soevereiniteit te beschermen, aangezien de federale regering zich inzet voor de Oostenrijkse bevolking en deze verantwoordelijkheid ook nakomt.’ Deze populistische redenering met verwijzingen naar een (verborgen) gevaar en een focus op bescherming van waarden schildert de leiders af als helden die opkomen voor eigen volk. Zouden de argumenten van Oostenrijk werkelijk ‘reden zijn voor de Tweede Kamer om het pact nog eens goed tegen het licht te houden’, zoals Nieuwsuur suggereert? Toen Trump en Orbán zich terugtrokken van onderhandelingen ging Nederland gewoon door. Waarom doet het standpunt van Oostenrijk er plots wel toe? Hebben Trump en Orbán dan een totaal andere blik op migratie dan Kurz?

Het woord ‘bescherming’ is ondertussen uitgegroeid tot een mantra van alle populistische helden die het kwaad van deze wereld willen uitroeien om eigen volk te beschermen. In het debat over de VN-verklaring moet de soevereiniteit van de staat en in het verlengde – de burgers van de staat – beschermd worden, volgens de populisten. Maar in de tekst van de verklaring wordt nog expliciet vermeld dat deze niet juridisch bindend is. Onder meer emeritus hoogleraar migratierecht Kees Groenendijk gaf op NOS aan dat de verklaring landen nergens toe kan dwingen. Toch blijven sommige Nederlandse politici niet overtuigd. SP-Kamerlid Jasper van Dijk liet via de telefoon weten dat de Nederlandse regering juristen heeft ingezet om te controleren of er echt geen juridische implicaties zouden zijn voor Nederland na het ondertekenen van de verklaring. De vermelding in de tekst van de verklaring dat de nationale soevereiniteit van de staten wordt gerespecteerd en de regeringen verder een eigen migratiebeleid kunnen blijven voeren blijkt dus niet voldoende.

https://twitter.com/Leolucassen/status/1060858388475600897

In België heerst een vergelijkbare opwinding over de verklaring als in Nederland. 11.11.11, een Vlaamse niet-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking, maakte het duidelijk dat het onzin is om ‘het Global Compact af te doen als een verdrag dat de deur opent naar ongelimiteerde massamigratie. Het akkoord moet in de eerste plaats migratie beter omkaderen en via internationale samenwerking de negatieve uitwassen ervan (zoals mensensmokkel, uitbuiting, doden op zee) tegengaan en de kansen die migratie met zich mee brengt beter benutten.’

Van Dijk vreest dat het beleid van ‘bovenaf’ komt waarna de bevolking ermee geconfronteerd zal worden. Hij eist een debat, dat er ook komt. Op 20 november neemt de Tweede Kamer samen met de regering de verklaring onder de loep.

Is de conclusie uit deze discussie dat democratie niet werkt en dat mensenrechten in de vuilnisbak mogen? De internationale gesprekken over de verklaring zijn al in 2016 begonnen. In januari 2018 startten de internationale onderhandelingen over de tekst. Hoe kan het dat de politici een maand voor het ondertekenen van de verklaring uit de lucht lijken te vallen of zich niet voldoende betrokken voelen? Of zien ze gewoon de gelegenheid om extreemrechtse leiders te volgen, in de naam van de bescherming van soevereiniteit?