Sahrawi vluchtelingenkamp Dakhla in het zuidwesten van Algerije.
Achtergrond

Migrantendeals met Noord-Afrika: gaat dat werken?

Het plan van de EU om migrantendeals te maken met Noord-Afrikaanse landen zoals dat met Turkije is gebeurd, bestaat al een paar jaar. Maar willen die landen dat wel?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
De Duitsers en Italianen zijn al jaren bezig om te zien of ze vluchtelingenkampen in Noord-Afrikaanse landen kunnen inrichten. “De Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Thomas de Maizière, stelde al in 2014 Egypte voor,” zegt Duitse onderzoeksjournalist Jens Lucke. “Maar Egypte wil geen vluchtelingenkampen.”

In Nederland wordt bij de VVD het plan Azmani genoemd, en desgevraagd noemde VVD’er Han ten Broeke Egypte en Tunesië als mogelijke landen. In het radioprogramma Dit is de Dag noemde ook ChristenUnie-kamerlid Joel Voordewind Tunesië als mogelijkheid.

De kabinetsformatie met GroenLinks liep er zelfs op stuk. Informateur Herman Tjeenk Willink schreef vorig jaar in zijn eindvoorstel aan VVD, CDA, D66 en GroenLinks: “Er zijn vergelijkbare afspraken [als de Turkije-deal] mogelijk tussen de EU en landen in Noord-Afrika. Doel is ook daar te bereiken dat alle migranten worden beschermd in overeenstemming met de relevante internationale standaarden en met respect voor het beginsel van non-refoulement [het niet mogen terugsturen van asielzoekers vanwege de gevaren die hen bedreigen in het land van herkomst].”

Egypte

De bottom line is dat Egypte nog steeds in staat is smeergeld te krijgen van Europa door de migrantencrisis te gebruiken.

Vorig jaar maart was Angela Merkel in Tunesië en Egypte. In een persconferentie in Caïro zei de Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi dat er vijf miljoen vluchtelingen in Egypte op het punt staan de Middellandse Zee over te steken. Dit is lariekoek. Al-Sisi gebruikt de migrantencrisis duidelijk om angst te zaaien en geld binnen te harken. Vluchtelingenkampen zijn er niet gekomen in Egypte.

“Egypte wil wel een deal zoals Turkije, maar Duitsland is hier natuurlijk nooit mee akkoord gegaan,” zegt Human Rights Watch-onderzoeker Amr Magdi. “Er zijn afspraken over de terugkeer van Egyptenaren die naar Duitsland komen, maar het is niet erg duidelijk allemaal. De bottom line is dat Egypte nog steeds in staat is smeergeld te krijgen van Europa door de migrantencrisis te gebruiken.”

“De Duitse regering heeft op 27 augustus vorig jaar een overeenkomst met Egypte gesloten, en houdt die nogal stil,” zegt Lucke, “Die gaat vooral om het trainen van grenspolitie.” Deze training is om te voorkomen dat migranten de grens tussen Egypte en Libië kunnen oversteken. In het Duitse parlement worden er regelmatig vragen over gesteld, omdat de politie in Egypte niet zo’n goed imago heeft.

“Onderdeel van de afspraak met Egypte was ook het trainen in het bestrijden van cybercriminaliteit, maar zodra Duitsland erachter kwam dat dit ook zou kunnen worden gebruikt om onafhankelijke journalistieke websites zoals Mada Masr te bestrijden, is dit onderdeel van de overeenkomst gecanceld. De samenwerking wordt ook bemoeilijkt door het besef van de afschuwelijke mensenrechtensituatie in Egypte. De speciale EU-rapporteur voor migratie die in Caïro zou worden geplaatst is er ook nog niet,” aldus Lucke.

Magdi zegt: “Europa blijft stil als het om mensenrechten gaat. Egyptische grenswachten krijgen geld en training om grenzen te bewaken, en Italië is gestopt met het onderzoek naar de marteldood van de Italiaanse onderzoeksstudent Giulio Regeni.”

En Tunesië?

Dat land heeft bij monde van de president, Beji Caid Essebsi, premier Youssef Cherif en Tahar Cherif, de EU-ambassadeur in Brussel, allang laten weten geen vluchtelingenkampen te willen. Afgelopen vrijdag herhaalde de Tunesische EU-ambassadeur dat zijn land het voorstel voor vluchtelingenkampen in zijn land niet eens in beschouwing wil nemen. “Het voorstel is een aantal maanden geleden tijdens een bezoek aan Duitsland aan de premier voorgelegd, en het is ook door Italië voorgesteld. En het antwoord is duidelijk: Nee! We hebben de capaciteit noch de middelen om deze detentiecentra te organiseren. We lijden al enorm onder wat er in Libië gebeurt, wat het resultaat is van Europese actie.”

Nee! We hebben de capaciteit noch de middelen om deze detentiecentra te organiseren.

“Het geld dat Europa biedt mag aantrekkelijk lijken, maar de veiligheidsrisico’s zijn te groot,” zegt Amna Guellali, Human Rights Watch-onderzoeker in Tunesië. “Tunesië heeft al honderduizenden mensen uit Libië opgevangen nadat daar de opstand uitbrak, zowel Libiërs als gastarbeiders die in Libië werkten. Dat leverde al veel spanningen op. Permanente kampen met asielzoekers uit andere landen zouden een groter veiligheidsrisico betekenen. De Europeanen zullen blijven pushen, maar zowel de Tunesische regering als de publieke opinie staan erg vijandig tegenover het idee om vluchtelingen op te nemen,” aldus Guellali.

“Het land verwierp een paar maanden geleden resoluut een migrantendeal à la Turkije,” zegt Ricard Gonzalez, correspondent voor EL PAÍS in Tunis. “Iets anders is de versnelde deportatie van Tunesische asielzoekers uit Europese landen, via bilaterale akkoorden. Daar wordt hier wel over gesproken.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons