Een van de wegen die de grens tussen Turkije en Syrië met de rest van Anatolië verbindt. Voor veel jezidi's uit Irak die aan IS zijn ontsnapt, was deze weg de eerste stap van hun lange reis naar Europa. | Doğanşehir district, Turkije. Februari 2015Beeld:Giacomo Sini
Sinjar, een hoogvlakte in Noord-Irak, was de thuisbasis voor een grote jezidi-gemeenschap, tot IS er etnische zuiveringen uitvoerde. Van de jezidi’s die wisten te ontsnappen zijn er veel in Duitsland beland, waar ze een nieuw leven proberen op te bouwen.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Ik zou liegen als ik zei dat ik Sinjar niet mis.” Khder (27)1 probeert het verleden achter zich te laten en een nieuw leven op te bouwen in een rustig dorpje in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Elke ochtend omhelst hij na het ontbijt zijn vrouw Nadjat (30). Dan geeft hij hun 4-jarige zoontje een zoen en gaat hij vervolgens met de bus naar het treinstation Nideggen. Een lokale trein slingert door bossen en velden vol windmolens, om Khder binnen een uur naar Düren te brengen, waar hij Duitse taallessen volgt.
Khder and Nadjat in hun huis in Schmidt (Nideggen) | April 2018.Beeld:Giacomo Sini
Sinjar, een hoogvlakte in Noord-Irak waar Khder vandaan komt, was de thuisbasis voor een van de grootste jezidi-gemeenschappen. Jezidi’s zijn een Koerdische, gemarginaliseerde religieuze groep. Jezidisme verweeft christelijke, islamitische, zoroastrische, mithraïstische en heidense elementen en heeft wereldwijd meer dan een miljoen aanhangers. Jezidi’s komen oorspronkelijk uit de Noord-Iraakse provincie Nineveh en delen dezelfde taal en een groot deel van de Koerdische cultuur met inwoners van Turkije en Noord-Syrië. Als buitenstaanders (zij beschouwen zichzelf als moslim noch christen) zijn jezidi’s het slachtoffer geworden van etnische zuiveringen die IS in de regio uitvoerde.
Tijdens het militaire offensief van augustus 2014, dat gericht was op het veroveren van Noord-Irak, richtte IS een bloedbad aan in Sinjar. De overlevers werden gedwongen zich tot de islam te bekeren. Duizenden vrouwen werden tot slaaf gemaakt. Sommigen, net als Khder, slaagden erin om naar de bergen te vluchten, waar ze dagenlang vastzaten zonder voedsel en water. Degenen die daar niet stierven van de honger of uitdroging, slaagden er uiteindelijk in om Europa te bereiken dankzij de opening van een humanitaire corridor door De Volksbeschermingseenheden, een Koerdische militie.
De stad Shingal, waar jezidi’s de meerderheid van de bevolking vormden, verwoest door een jaar lang conflict tussen IS en Koerdische milities. | April 2017Beeld:Giacomo Sini
IS heeft zich in 2014 schuldig gemaakt aan genocide op de jezidi’s. Naar schatting werd binnen aantal dagen 2,5 procent van de jezidi-populatie gedood of ontvoerd, wat neerkomt op 9.900 mensen. Meer dan 3.000 jezidi’s werden gedood, waarvan bijna de helft werd geëxecuteerd – ofwel doodgeschoten, onthoofd of levend verbrand – terwijl de rest op de berg Sinjar stierf door uithongering, uitdroging of verwondingen tijdens de IS-belegering. Het geschatte aantal ontvoerden is 6.800. Degenen die konden ontsnappen verhalen over gedwongen religieuze bekering, marteling en seksslavernij.
Khder en zijn familie kwamen naar Europa via Turkije, waar ze eerst een tijd in een vluchtelingenkamp leefden en daarna per boot Lesbos bereikten. In totaal bracht de familie bijna vier jaar opgesloten door. Zo zaten ze precies twee jaar geleden nog vast in het beruchte vluchtelingenkamp Idomeni, tussen Griekenland en Macedonië.
Khder en zijn familie woonden een maand in deze tenten, hopende dat de Macedonische autoriteiten de grens zouden openen zodat ze hun reis naar Duitsland konden voortzetten. | April 2016.Beeld:Giacomo SiniBeeld:Giacomo Sini
Veilig maar onzeker in Duitsland
Uiteindelijk wist Khder de Duitse overheid ervan te overtuigen om hem en zijn familie bescherming te bieden. Duitsland vangt naar schatting ruim 120.000 jezidi’s op. Ter vergelijking: Syrië vangt naar schatting 70.000, Rusland 40.000 en Armenië 35.000 jezidi’s op. In Europa vangt Zweden naar schatting 7.000 jezidi’s op.
In oktober 2017 wees het Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (een Duitse overheidsdienst die zich met vluchtelingen bezighoudt) hem en zijn familie een kamer toe in een woning op het platteland van Nideggen, waar ze nu wonen. De keuken delen ze met twee andere gevluchte families uit het Midden-Oosten.
Khder wil nu alles op alles zetten om een Europees staatsburger te worden, ondanks de constante angst om te worden teruggestuurd naar Irak, waar sommige van zijn familieleden zijn achtergebleven, zonder mogelijkheden om hem te kunnen bereiken.
“Om de zes of zeven maanden word ik opgeroepen voor gesprekken in verband met de vernieuwing van mijn tijdelijke verblijfsvergunning. Die worden opgenomen met een videocamera. Als er enige inconsistentie is tussen opnames, dan roept dat vragen op, en is het risico om teruggestuurd te worden reëel”, zegt Khder. “Een bevriende jezidi-familie is onlangs teruggestuurd naar Sinjar. Meer dan duizenden anderen wachten in Griekenland op relocatie.”
Vluchtelingen die Duits leren krijgen financiële ondersteuning van de Duitse staat. Dit op basis van de behoeften en het type gezin. Taallessen vinden dagelijks plaats en duren niet meer dan vier uur. “Als je te laat naar de les komt, kan het gevolgen hebben. Ze kunnen bijvoorbeeld de hoogte van de ondersteuning verminderen”, vertelt Khder. In zijn geval bedraagt deze nog geen 700 euro.
Khder heeft goed contact met zijn Turkse en Duitse buren. Ze geven hem boeken over de Duitse grammatica, bieden hem een lift aan of nodigen hem bij hen thuis uit. Nadjat blijft voorlopig thuis, totdat de kinderen naar de kleuterschool gaan. Thuis hoor je alle talen door elkaar: kinderen herhalen steeds nummers en woorden in het Duits, Engels, Grieks en Turks terwijl ze met hun ouders praten. Zo komen alle talen die ze hebben gehoord tijdens hun eindeloze exodus samen.
Wanneer Khder niet op school zit, biedt hij zijn diensten aan als vrijwillige vertaler, bijvoorbeeld aan andere jezidi’s of islamitische vluchtelingen. Zo helpt hij hen met bureaucratische of zorggerelateerde zaken. Voor de rest zijn de dagen gevuld met spelen in de tuin met de kinderen en telefoontjes van familieleden die verblijven in de vluchtelingenkampen van Zakho (Irakees Koerdistan) of Diyarbakir (Turkije), of verspreid zijn over Duitsland en de Benelux.
Khder in zijn woonkamer, in een videogesprek met zijn moeder die nog steeds in het vluchtelingenkamp in Irakees Koerdistan woont. | April 2018.Beeld:Giacomo Sini
Diaspora
Hoewel jezidi’s in diaspora leven, vormen ze dankzij moderne communicatiemiddelen nog steeds een gemeenschap. In Duitsland zoeken ze elkaar ook persoonlijk op. Zo slaagde Khder erin opnieuw contact te leggen met Saed, een 23-jarige jezidi die hij uit het oog verloor na hun ontmoeting in het kamp van Idomeni. Deze jongeman woont nu in Euskirchen, een middelgrote stad op anderhalf uur van Nideggen. Hij werkt als magazijnmedewerker bij DHL. Saeds vader werd door IS ontvoerd en de afgelopen vier jaar is er niks meer van hem vernomen. Hij bezoekt ook andere jezidi’s, zoals zijn neef Jamal, die via de Balkan naar Duitsland kwam, voordat de grenzen tussen Macedonië en Griekenland en Griekenland en Bulgarije in 2015 werden gesloten.
Een Duitse gemeente vangt een bepaald quotum aan vluchtelingen op, afhankelijk van de grootte. Om de integratie te bevorderen zijn de jezidi’s, net als andere asielzoekers en vluchtelingen, in meerdere regio’s van Duitsland geplaatst. Zo wil de regering voorkomen dat er etnische segregatie ontstaat in bepaalde buurten.
Saed zegt dat het echter bijna onmogelijk is om vriendschappen te sluiten en relaties op te bouwen, zeker in de steden. Velen blijven achterdochtig ten opzichte van nieuwkomers. “Vaak wordt mij gevraagd waarom ik uit Irak vluchtte of waarom ik niet terugga.” De angst voor islamitische fundamentalisten houdt mensen ook tegen om contact te zoeken met een vluchteling.
Metamorfose
Saif (24) woont in een asielzoekerscentrum in Schwandorf, een dorp in de deelstaat Beieren. Hij deelt zijn kamer met een andere jezidi, de keuken en badkamers zijn gemeenschappelijk. In het gebouw wonen daarnaast Iraakse Koerden, Syrische christenen en moslims, Afghanen en families uit de Hoorn van Afrika. Iedereen is vrij om in en uit te lopen wanneer gewenst, er zijn geen controles bij de ingang en de politie komt zelden opdagen.
Saif woont twee jaar in Duitsland en beheerst het Duits op B2-niveau. De Franse regisseur Mikael Baudu geraakte gefascineerd door zijn levensverhaal. Zo is de documentaire Open the border ontstaan.
Saif wacht op een trein naar Weimar, waar hij zijn oom bezoekt. | April 2018Beeld:Giacomo Sini
Saif viel tijdens de belegering van Sinjar in handen van IS. De volgende dag wist hij op miraculeuze wijze te ontsnappen met behulp van Koerdische guerrilla’s. Tijdens de zeereis van Turkije naar Griekenland zag hij zes van zijn landgenoten sterven. Tijdens zijn verblijf in het vluchtelingenkamp Idomeni kwam hij in contact met mensensmokkelaars die een Spaans vals paspoort voor hem regelden. Toen hij door de douane van een Grieks vliegveld ging werd hij teruggestuurd. Hij schoor zijn haar af, liet een tatoeage in zijn nek zetten en kocht een Duits paspoort. Zo slaagde hij er eindelijk in om een vlucht naar Italië te nemen. Aangekomen in Milaan nam hij een trein naar Duitsland. Het lukte hem om douane-inspecties te ontwijken. Zodra hij in München aankwam, startte hij onmiddellijk zijn asielprocedure.
Saif droomt ervan om zijn ouders te bereiken, die in de Verenigde Staten wonen. Ook al brengt hij zo de kans in gevaar om naar Duitsland terug te keren, waar hij zich nu thuis voelt en veel vrienden heeft, zowel onder jezidi’s als Duitsers. “Wie weet, misschien kan ik hier op een dag de studie hervatten die ik in Irak heb onderbroken. Ik wilde bioloog worden”, zegt hij glimlachend.
Wedergeboorte
In 2016, toen de jezidi’s in Griekenland werden opgevangen, vierden ze in hun tenten Çarşema Sor, het jezidische nieuwjaar, dat elk jaar op de eerste woensdag van april valt (volgens de jezidische kalender). Tijdens dit lentefeest vieren ze de geboorte van de wereld en het ontwaken van het leven en de natuur. Voor jezidi’s die erin geslaagd zijn om na een lange tocht Europa te bereiken, leeft dat idee van wedergeboorte nog sterker.
De achternaam van Khder is bekend bij de redactie. Hij wordt wegens privacyredenen enkel bij zijn voornaam genoemd.↩︎
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
