Ik moet vluchten, wat neem ik mee? #2

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Sami (22)* leerde zijn kat Batman kennen in Turkije. Een vriend van hem had Batman en zijn zus vanuit het door oorlog geteisterde Syrië meegenomen. Die groene ogen, die speelsheid: Sami was meteen verkocht. Sami’s vriend wilde weg uit Turkije en stapte met de twee katjes op een boot naar Griekenland. Sami volgde later.

In Thessaloniki troffen ze elkaar opnieuw. De vriend had een moeilijke reis achter de rug, en wilde doorreizen, verder Europa in. Maar hij was bang dat dat niet ging lukken met twee katjes. “Ik zei dat ik voor Batman zou zorgen en beloofde hem nooit op straat achter te laten. Wat er ook zou gebeuren”, zegt Sami. Zo gezegd, zo gedaan. Nu woont Sami bijna twee jaar in Nederland. Hij woont met Batman in Amsterdam, volgt Nederlandse les en heeft twee baantjes in de horeca. Ik spreek Sami in zijn piepkleine studentenflat. Op de achtergrond staat muziek op van de legendarische Libanese zangeres Fairouz. Aan de muur hangen foto’s van hemzelf samen met Batman.

Nieuwe huisgenoten

Hij had niet per se iets met katten. Misschien kwam het door de laatste keer dat hij zijn vader zag dat hij direct zo’n genegenheid voor Batman voelde. Toen de burgeroorlog in Syrië in 2011 begon, was Sami in Libanon. Hij maakte zich ongerust en keerde in 2013 terug naar zijn familie in Aleppo.

“Mijn hele familie, behalve mijn vader, was gevlucht naar Libanon. Straten waren uitgestorven.” Toen Sami naar zijn huis liep, zag hij zijn 70-jarige vader voorovergebogen in de deuropening staan: hij was katten aan het voeren. Sami ging het huis binnen en was met stomheid geslagen: er liepen meer dan zestig katten en zo’n acht honden rond. “Zijn nieuwe huisgenoten, haha”. Hij kende zijn vader niet als dierenliefhebber, maar toch bleef hij daar om voor ze te zorgen. “Mijn vader had met ze te doen, ze konden nergens heen.” Sami’s vader is nog steeds in Aleppo. “Hij wil overlijden op de plek waar hij zijn hele leven gewoond heeft.”

“
De Internationale Organisatie voor Migratie 'verkoopt' ons aan Europese landen

Tweet dit

Terug naar Thessaloniki: terwijl Sami daar vastzat, droomde hij van Amsterdam. Hij had gehoord dat het een van de meest vrije steden van de wereld was. En vrijheid: daar snakte hij naar. Maar de grens zat potdicht. Na een paar maanden kwam hij in contact met de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, en via hen kwam hij in aanmerking voor hervestiging elders in Europa. Hervestiging is bedoeld voor de meest kwetsbare vluchtelingen. Sami mocht een top acht maken van landen waar hij heen wilde. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) regelt wie waar heen gaat. “Zij ‘verkopen’ ons aan Europese landen”, lacht Sami. Hij ontving het goede nieuws: “Nederland wilde mij!”

Gesloten

Waarom werd Sami uitgekozen door de UNHCR? Hij zoekt naar de juiste woorden. “Ik had het moeilijk, ik werd lastiggevallen in het vluchtelingenkamp in Griekenland en eerder ook in Turkije en Libanon. Ik val op mannen en dat accepteren mensen niet snel.” In Griekenland werd hij uitgescholden en in Libanon meegenomen door de politie. Niet dat hij zijn geaardheid van de daken schreeuwt, integendeel. Maar vaak vermoeden mensen toch iets, door zijn houding misschien, hij weet het niet precies. Sami vond troost bij Batman. “Ik praat met Batman, lucht mijn hart. Verder heb niet echt iemand om mee te praten. Ook als ik moet huilen doe ik dat bij hem.” Sami lacht ongemakkelijk.

“
“Wanneer kom je terug, wanneer ga je trouwen?”, vraagt mijn moeder. “Belachelijke gesprekjes zijn het.”

Tweet dit

Ze hebben het er niet over gehad, maar toch denkt hij dat zijn familie weet dat hij homoseksueel is. Hij heeft alleen nog goed contact met zijn zus. Zijn moeder belt hem eens in de twee maanden, maar meer om te checken of hij nog leeft. “Wanneer kom je terug, wanneer ga je trouwen?”, vraagt zij dan. Hij lacht schamper. “Belachelijke gesprekjes zijn het.”

Hij komt uit een conservatieve familie. “Ik was altijd al best gesloten en ik droeg natuurlijk een groot geheim met me mee.” Zelf is hij niet gelovig. Of in ieder geval niet meer. “Eerst wel ja, ik las de heilige boeken ook. En ik lees erin dat je respect voor elkaar moet hebben en open minded moet zijn, niemand pijn moet doen en je vooral niet moet bemoeien met anderen. Maar in de Arabische wereld bemoeit niemand zich met zichzelf, alleen maar met anderen.” Hij mocht in Syrië niet vaak naar buiten, zijn ouders wilden hem beschermen, denkt Sami. Ze waren bang voor wat de buren zouden doen als ze erachter kwamen dat hij op mannen valt.

Foto

Ook in Nederland heeft hij het niet altijd makkelijk. Hij zocht contact met het COC, een belangenorganisatie voor LHBTI’s en ging eens naar een feestje. De volgende dag schrok hij zich kapot: op Facebook zag hij een foto waarin hij was ‘getagd’ met een enorme regenboogvlag als achtergrond, gemaakt tijdens het feestje. Hij stuurde de maker van de foto een berichtje maar kreeg een laconieke reactie. “Pas nadat een advocaat de fotograaf had opgebeld, verwijderde die de foto”, vertelt Sami. Natuurlijk is hij hier minder angstig dan in andere landen, maar ook bij Syriërs of bijvoorbeeld Iraniërs in Nederland, zoals in zijn taalklas, voelt hij zich niet op zijn gemak.

Gevangenis

“Ik ben alleen hier en ik weet dat ik nooit ga trouwen of kinderen zal krijgen. Ik heb wel een vriend, maar hij woont in Griekenland en bezoekt mij eens in de twee maanden. Maar Batman is mijn kindje. Of, eigenlijk was mijn kindje. ” Want Batman woont niet meer bij hem. De kat werd steeds groter en het huis werd te klein. “Hij heeft meer ruimte nodig, een tuin bijvoorbeeld.” Drie weken geleden heeft hij hem naar een familie gebracht, die voor Batman gaat zorgen. Maar Sami mist hem vreselijk. Als hij thuiskomt van een lange dag werken, wacht niemand hem meer op bij de deur. “Hij sprong altijd meteen tegen me aan, net als een hondje.” En ’s ochtends was Batman zijn wekker. “Altijd om acht uur begon hij tegen me aan te schuren, hoe kan dat toch?”

Sami vindt dat hij Batman als vluchteling nu niets te bieden heeft. Batman heeft meer vrijheid nodig. “Misschien later.” Sami’s toekomst ligt hier, dat weet hij zeker. “Ik kan niet terug, niet terug naar die regels. Als je van deze vrijheid hebt geproefd kan je niet meer terug naar die gevangenis.”

*Omdat hij bang is dat mensen hem zullen lastigvallen is Sami niet zijn echte naam. Zijn echte naam is bekend bij de redactie.