Als de Indianen in het Great Lake District van Canada een probleem hebben, gaan ze eerst te rade bij hun grootouders zeven generaties terug. Dan gaan ze in gesprek met hun nakomelingen zeven generaties in de toekomst, en daarna is de impact in het hier en nu pas een vraag. Wat kunnen we leren van deze gespreksmethode voor grote duurzaamheidsvraagstukken over voedsel en klimaat? OneWorlds’ Lotte probeerde deze Time Loop gespreksmethode uit, met het theaterproject Building Conversation.
Onderweg in de trein naar Den Bosch oefen ik in gedachten de Indianen lokroep rond het kampvuur. Ik word verwelkomd door de vriendelijke blauwgroene ogen van initiatiefneemster Lotte van den Berg en word onderdeel van een groep die 17 man sterk telt. Lukt het ons om zonder leider een gesprek te voeren over een eigen gekozen vraag?
Arme mensen in 2016
Met de vraag of ik techniek toe zou laten in mijn lijf plaatsen we onszelf op een tijdlijn van 100.000 jaar terug tot 2016 en duizenden jaren in de toekomst. Je hebt de vrijheid om als jezelf of vanuit een ingebeelde zelf te reageren. Vanuit jouw positie in de tijd ga je het gesprek aan, en verplaatsen is tussendoor mogelijk. Deze techniek vraagt niet alleen om een flinke dosis inlevingsvermogen, maar ook een eindeloos voorstellingsvermogen. Vooral de fast forward in de verre toekomst viel me zwaar, wat kan ik nu eigenlijk echt bedenken over die tijd? Op de lagere school tekende ik eens een vliegende bus aangedreven door van die felle kauwgomballen toen ik deze opdracht kreeg, nu is mijn hoofd blanco.
Een bebrilde vrouw met lichte slag in haar grijze haren anno 2016 doet de aftrap: “zonder techniek hadden alle drie mijn kinderen niet geleefd.” Iemand in 1016 kan zich niet voorstellen dat je ingaat tegen de wil van God, en iemand in 12.016 vraagt zich af wat ‘baren’ eigenlijk is, “dat doen we nu helemaal niet meer joh, nergens voor nodig.” En ander voordeeltje van de verre toekomst is dat we emoties kunnen kiezen en we zijn niet langer afhankelijk van ons lijf om te leven. De fountain of youth is eindelijk gevonden! Ook zijn we wereldwijd een collectief één, met een gedeeld massageheugen. Er is nog wel wat onduidelijk over of techniek alleen toegankelijk is voor zij die het kunnen betalen of dat er een soort tweedeling op aard ontstaat – de traditionele scheiding tussen onder- en bovenklasse. Opvallend is dat de oermens en de toekomstmens medelijdend kijkend naar de worstelingen van de mensen anno 2016 die uitspraken doen als: “wij zijn goed in kiezen voor het idee dat we geen keuze hebben”.
Met andere ogen
Het gesprek deed in ieder geval de tongen loskomen, en er ontstond soort maf vacuüm in de dag waar ik graag meer van zou hebben. Zou dat niet ook zo zijn met een uurtje gesprek zonder verplaatsing in de tijd? Ik denk deels wel, maar dan gaat het vaak om inlevingsvermogen. De lol die de onbegrensde verbeelding toevoegt en de uitersten die je daarmee onderzoekt van jezelf en anderen geven een diepte en breedte aan het gesprek die ongekend zijn.
Bovendien heeft de time loop methode effect op de realiteit. Bij de borrel wijdde een jonge zwangere uit over haar positie in het gesprek. Op dat moment zat ze in 1916 aardappels te schillen op haar stoel als overgrootmoeder. “Als de techniek voor handen is, het is betaalbaar en het werkt, en ze zou er een kind mee kunnen redden, dan doe ik dat,” sprak ze als omaatje. Deze opmerking kwam niet uit de lucht vallen, maar sloeg op een ervaring uit haar echte leven. “Door techniek heb ik mijn kind uit een eerdere zwangerschap drie dagen kunnen zien leven voordat het stierf. Ik voelde me toen dichter bij mijn intuïtie dan ik ooit heb ervaren in mijn leven. Techniek heeft dat mogelijk gemaakt.” Time Loop heeft haar wil om techniek toe te laten in haar lijf en leven versterkt.
De mogelijkheden voor het gebruik van de time loop voor de zogenaamde Wicked Problems zijn eindeloos. Maar ook voor de liefde kun je als vingeroefening jezelf vragen stellen: wat zou jij jezelf adviseren als je je eigen dochter was? Gelukkig zit een partituur in mijn jaszak met het nadrukkelijke verzoek om het vooral te doen, te delen en te dupliceren naar hartenlust.
Wie doet er mee?
Een paar vragen die op mijn persoonlijke en OneWorld tong branden:
Wil ik een vreemdeling toelaten in mijn huis?
Wil ik mijn bezit delen?
Wil ik betalen voor andermans gezondheid?
Wil ik soberder leven ten gunste van andere mensen en het milieu?
Mocht je interesse hebben in dit experiment, mail mij dan op lottesluiter@oneworld.nl. Bij minimaal 5 reacties zet ik graag een avond op!
Time Loop is dit weekend nog bij te wonen in Den Bosch tijdens Festival Boulevard.