Achtergrond

Waarom geven we aan Haïti?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Voor de slachtoffers van de tsunami die tijdens de Kerst van 2004 miljoenen slachtoffers maakte, werd een recordbedrag van 208.326.155 euro opgehaald. Een eerdere actie van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) in 2004 voor de slachtoffers van het conflict in het Soedanese Darfur leverde 11.975.000 euro op. Waarom trekken we voor de ene ramp eerder de beurs dan voor de andere? En waarom krijgt de aardbeving in Haïti meer aandacht dan de ‘vergeten’ overstromingen vorig jaar in Burkina Faso waardoor tienduizenden mensen dakloos raakten?

Overzicht acties giro 555

De tien meest succesvolle acties van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO)

2004-2005: Azië, slachtoffers tsunami, opbrengst 208.326.155 euro.

2000: Kosovo, vluchtelingen, opbrengst 51.915.000 euro.

2005: Pakistan, India en Afghanistan, aardbeving, opbrengst 40.000.000 euro.

1999: Midden-Amerika, orkaan Mitch, opbrengst 37.220.000 euro.

1994: Rwanda, genocideslachtoffers, opbrengst 35.867.000 euro.
Banner_SHO_tsunami

2000: Turkije, aardbeving, opbrengst 30.484.000 euro.

1988: Afrika Nu, hongersnood in Afrika, opbrengst 23.474.000 euro.

1992: Afrika, hongersnood, opbrengst 18.486.000 euro.

1991: Afrika, hongersnood, opbrengst 17.398.000 euro.

2003: Zuidelijk Afrika, hongersnood, opbrengst 12.635.000 euro.

“Allereerst speelt de omvang van de ramp mee”, stelt socioloog René Bekkers. “Het is verschrikkelijk wat er in Haïti is gebeurd en de schade en het aantal slachtoffers na de zeebeving in Zuid-Oost Azië was natuurlijk ook enorm. Mensen voelen zich betrokken bij de slachtoffers en willen iets doen.” Bekkers doet onderzoek naar het geefgedrag in Nederland namens de werkgroep filantropische studies van de VU in Amsterdam en werkt mee aan het jaarlijkse onderzoek ‘Geven in Nederland’. Mensen geven volgens hem om verschillende redenen.

Stenen, cement en water
“Een belangrijke reden is dat donateurs het gevoel moeten hebben dat hun geld effectief wordt besteed. Als een ramp in een oorlogsgebied plaatsvindt dan hebben mensen minder het gevoel dat hun geld goed terechtkomt. De tsunami trof relatief stabiele landen. Veel mensen dachten ‘Dit is makkelijk te herstellen, het is gewoon een kwestie van stenen, cement en water’.”

Toch is Haïti niet een stralend voorbeeld van stabiliteit. Bekkers: “Andere factoren spelen hier ook een rol. Bijvoorbeeld welke zenders meedoen aan de landelijke actie. Als alleen de publieke omroep mee zou doen, dan zou de SHO waarschijnlijk minder ophalen. Nu doen ook commerciële zenders als RTL, SBS 6 en Radio 538 mee.”

Schuldgevoel
Schuldgevoel en machteloosheid spelen ook mee. “Dit speelt sterker mee, als het land waar de ramp plaatsvindt een voormalige kolonie is. Ik kan me zo voorstellen dat er nu voor Haïti in Frankrijk verhoudingsgewijs meer geld wordt opgehaald.” Daarnaast maakt het uit of een land bekend is, bijvoorbeeld doordat er veel mensen naartoe gaan op vakantie. Ook kan een golf van betrokkenheid een soort sneeuwbaleffect hebben. “Als je buren, vrienden en familie ook geven, zul je eerder geneigd zijn om ook een bedrag te storten. Je zult in ieder geval minder snel durven toe te geven dat je niet geeft.” 

ravage na de tsunami
Ravage na de tsunami
Foto: Oklahoma University

Met verklaringen van geefgedrag in de zin dat mensen het doen om er een goed gevoel uit te halen of uit een soort groepszin waar zij als deelnemer van die groep ook profijt van hebben, heeft Bekkers niet zo heel veel op. “Het is heel moeilijk om iets te doen waar je niet zelf iets aan hebt. Daarbij spelen allerlei factoren een rol.”

Saamhorigheidsgevoel zou daar een van kunnen zijn. “Nederlanders hebben tegenwoordig het gevoel dat het met de samenleving een minder goede kant op gaat. Dat kan aan de ene kant een reactie oproepen van jezelf terugtrekken, maar aan de andere kant kan een nationale actie voor de slachtoffers van een ramp het allen-voor-een gevoel even oproepen. Dat gold destijds bij de tsunami ook.”

Perfecte ramp
“De tsunami is voor fondsenwerving weleens de perfecte ramp genoemd”, zegt Bekkers. “Veel van de voorwaarden voor een succesvolle actie waren bij die ramp aanwezig. Bovendien vond die ramp ook nog eens plaats tijdens Kerstavond, een moment waarop veel families bij elkaar zijn en men het er uitgebreid over kon hebben.” Bekkers denkt dan ook niet dat de actie voor Haïti het record van de tsunami gaat verbreken. “Maar ik verwacht zeker dat het opgehaalde bedrag hoog zal uitvallen.”

Is het een morele plicht om de slachtoffers van de aardbeving in Haïti te helpen met een donatie? Of is je geld elders meer nodig? Wat vind jij? Discussieer mee in ons forum.
 

Natuurlijke donateurs ontwikkelingshulp nemen af
Of de mensen die nu geld geven voor Haïti, straks aan internationale hulp zullen blijven geven, betwijfelt René Bekkers. “Na de tsunami bleek dat Nederlanders die voorheen niet aan internationale doelen gaven, dat daarna ook niet te doen. In tegenstelling tot de Verenigde Staten waar die ramp ontwikkelingssamenwerking bij donateurs meer op de agenda zette.” Een verklaring daarvoor is dat Nederlanders verhoudingsgewijs al vaker geld aan ontwikkelingshulp geven, het is dus geen onbekend terrein.
90 procent van de Nederlanders geeft geld aan goede doelen, in totaal jaarlijks circa 4,3 miljard euro. 12 procent hiervan gaat naar internationale hulp. “De mensen die daaraan geld geven zijn vooral ouderen, kerkelijken, plattelandsbewoners en hogeropgeleiden. Afgezien van de hogeropgeleiden, neemt het natuurlijke publiek dat aan ontwikkelingssamenwerking doneert af”, aldus Bekkers. “Geen wonder dat veel ontwikkelingsorganisaties steeds meer aansluiting met jongeren proberen te zoeken. De jaarlijkse Serious Request actie van 3FM is daar een goed voorbeeld van.”

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons