Op 1 janurari 2016 heeft Nederland het wisselende voorzitterzitterschap van de Raad van de EU overgenomen. Reinier Vriend gaat voor OneWorld op zoek naar de waarden en zorgen die de Europeanen bindt in #ThisIsMyEurope. Hij begint in Frankrijk, bij Lucile uit Parijs.
Lucile Pouthier
Lucile Pouthier, PhD-kandidaat in cultuurstudies, klinkt streng als ik haar vraag naar Europa's belangrijkste waarde: “Ik moet je waarschuwen, maar dit gaat heel erg klinken als een miss-verkiezingspraatje. Maar voor mij is vrede de essentiële Europese waarde.” Ze lacht, wat haar een sympatieke aanwezigheid geeft, zelfs over de matige Skype-verbinding. “We zijn er ons misschien niet elke dag van bewust, maar iets meer dan zestig jaar geleden waren we elkaar actief aan het afslachten. Deze vrede die we hier hebben, dat is een prestatie.”
Familiegeschiedenis
Luciles waardering voor de rol van Europa in de huidige tijd van vrede komt voort uit haar familiegeschiedenis. "Toen ik klein was vertelden mijn grootouders mij verhalen over hun jeugd. Ken je dat, hoe oudere mensen die dichter bij de dood staan hun ervaringen willen delen? Ik was een geïnteresseerde luisteraar en stelde vragen.”
Luciles oma van moeders kant was Bulgaarse. Ze vertrok uit haar geboorteland voordat het IJzeren Gordijn werd opgetrokken, wat haar van haar familie scheidde. “Om haar te beschermen voor de veiligheidsdiensten brak haar familie met haar en hadden ze tien jaar geen contact.” Luciles oma van vaders kant groeide op nabij het Oost-Franse Besancon, een regio die het tijdens beide wereldoorlogen zwaar te verduren had. Haar opa was soldaat geweest tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Een verenigd Europa is iets dat we maar wat graag voor lief nemen, maar het is zeker niet vanzelfsprekend
"Toen het nieuws van de op handen zijnde Duitse invasie hen bereikte, zette hij mijn oma in een kar en ontvluchtten ze stad te voet.” Tijdens de overgave van het Franse leger barstte de oude man in huilen uit. “Dat is haar altijd bijgebleven.” Lucile legt uit dat de de verhalen haar hebben gevormd. “Pas kort geleden realiseerde ik me hoe belangrijk het is om toegang te hebben gehad tot geleefde ervaringen uit die tijd. Een verenigd Europa is iets dat we maar wat graag voor lief nemen, maar het is zeker niet vanzelfsprekend.”
Aanslagen in Parijs
Ik praat met Lucile vlak na haar thuiskomst in Parijs. Ze doet onderzoek in Zuid-Afrika naar het strafrecht- en gevangenissysteem. Toen ze begin vorig jaar terugkeerde naar huis landde ze in de hectiek die volgde op de Charlie Hebdo-aanslagen. Een paar maanden terug is haar timing niet veel beter: op de dag dat ze voet aan de grond zette in de Franse hoofdstad bestormde de politie het appartement in St. Denis. Ze heeft er moeite mee haar plek te vinden in een stad waar mensen op een onbegrijpelijke wijze reageren op de aanslagen: “Het gaf me de rillingen om te zien hoe snel een gevoel van rouw werd vervangen door patriottisch oorlogssentiment. Er is ons iets aangedaan. Maar we moeten bereid zijn om naar onszelf te kijken.”
Lucile herkent een nadeel in de huidige vorm van Europa. “Die zwaarbevochten vrede is soms nadelig voor anderen. We promoten gelijkheid, vrijheid, diversiteit en mensenrechten. Daaruit hebben we een identiteit gevormd. Maar we meten met twee maten.” Ze merkt Turkijes rol op bij het tegenhouden van vluchtelingen: “Hoewel de mensenrechtenpositie daar al jaren verslechtert, nodigt de EU Turkije nu wel aan tafel. Hier vergeten ze hun eigen verantwoordelijkheid voor hoe het Midden-Oosten er nu bijligt.”
We zullen aan onze eigen eisen moeten voldoen, hoe ambitieus deze ook zijn. De verhalen van mijn grootouders laten zien wat er op het spel staat
Lucile ziet toekomst in het Europese talent voor kritiek. “Na de recente aanslagen hier, ontstonden stemmen die met bijna militair fanatisme consumentisme predikten als wapen tegen de terreur. We moesten doorgaan met consumeren.” De klimaattop COP12 veranderde dat. “Het liet zien hoe absurd het is om consumentisme tot symbool van de Franse identiteit te maken. Dat is geen oplossing. En het is ook geen oplossing om de noodtoestand te laten voortduren of om de nationaliteit af te pakken van mensen die als Europeaan geboren zijn.” De hoop van Lucile ligt bij Europa's vermogen om discrepanties tussen haar waarden en de uitvoering daarvan te herkennen. “We zullen aan onze eigen eisen moeten voldoen, hoe ambitieus deze ook zijn. De verhalen van mijn grootouders laten zien wat er op het spel staat.”