Achtergrond

Voordat de bom valt

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Carrière maken, voordat de bom valt, zongen Henny Vrienten en kornuiten in 1982. De Koude Oorlog dreigde uit te lopen op een nucleaire oorlog. Dertig jaar later ziet de wereld er weliswaar heel anders uit, het onderwerp kernwapens is door dreigingen uit Iran en Noord-Korea niet minder actueel. Op 30 april komen in Wenen 189 landen bij elkaar om te praten over vreedzame toepassingen van kerntechnologie. IKV Pax Christi stoomt met de Crash Course acht studenten klaar om hierbij aanwezig te zijn. OneWorld liep een dagje mee.                                        

De bosrijke omgeving tussen Den Haag en Wassenaar is op vrijdag 16 maart het decor van de kennismaking. Op landgoed Clingendael is het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen gevestigd. In een klassieke zaal waar een grote kroonluchter pronkt, nemen de acht studenten plaats achter een tafel waarop een blocnote en pen klaarliggen. Zij worden vandaag door Niels van Willigen, hoogleraar Internationale betrekkingen, en Sico van der Meer, onderzoeker aan instituut Clingendael, ingewijd in de mondiale kernwapenproblematiek.

Belangrijk thema
Van Willigen vertelt dat het onderwerp kernwapens de laatste jaren terug is van weggeweest. “Zo’n tien jaar geleden werd er nauwelijks over dit thema gesproken. Veel mensen zagen het als een probleem dat zich in de Koude Oorlog afspeelde. Nu staat het door dreigingen uit Iran, Noord-Korea en Pakistan weer op de internationale agenda en het gesprek hierover zal de komende jaren verder toenemen.”

Ondanks die vaststelling rust er in Nederland nog vaak een ‘taboe’ op het onderwerp kernwapens. Voor deelnemer Ewa Slutzky (21), student Internationale betrekkingen, is dat een belangrijke reden om mee te doen aan de Crash Course. “Ik wil mijn kennis  over dit onderwerp vergroten en delen met mijn generatiegenoten. Door tijdens de Crash Course en in Wenen te bloggen wil ik het onderwerp meer naar de voorgrond halen.”

Ook Sico van der Meer (Clingendael) vindt dat de rol van Nederland wordt onderschat. “Ons land is, ondanks dat we geen kernwapens bezitten, toch een belangrijke schakel in het internationale debat. We hebben veel kennis van nucleaire technologie en Nederland wordt internationaal veel betrokken bij gesprekken over het thema. Alleen hebben veel Nederlanders dat niet in de gaten. Daarom is het belangrijk dat de studenten in Wenen bij de PrepCom aanwezig zijn en hun ervaringen delen met Nederland.”

Gevaar kernwapens
De PrepCom is een voorbereiding op de Review Committee, dat eens in de vijf jaar wordt gehouden. Daar komen 189 landen bijeen om de naleving van het non-proliferatieverdrag te bespreken. Dit verdrag is in 1968 opgesteld om ervoor te zorgen dat het aantal kernwapens afneemt en kernenergie op een vreedzame manier wordt toegepast. Wereldwijd zijn acht landen in het bezit van in totaal ruim 23.000 kernwapens. Daarnaast is het van enkele landen onduidelijk of ze daadwerkelijk kernwapens hebben, zoals Iran en Noord-Korea.

Hoewel Rusland en de VS 97 procent van het aantal kernwapens bezitten, is volgens Van der Meer elk land met kernwapens een potentieel gevaar. “Er hoeft maar iemand op een knopje te drukken en er wordt een langeafstandsraket afgeschoten. Dat kan zelfs per ongeluk gebeuren. De kans is klein, maar je kan het zeker niet uitsluiten. Het grootste gevaar ligt momenteel bij India en Pakistan. Tussen die twee buurlanden heerst al lange tijd een grote spanning en beide landen zijn in het bezit van kernwapens.”

Waarom kernwapens?
Na de lunchpauze schuiven de deelnemers weer aan tafel. Van der Meer legt uit waarom landen eigenlijk wel of juist geen kernwapens hebben. “Voor sommige landen is het hebben van kernwapens een statussymbool. Ze pronken met hun technologische vooruitgang. Daarnaast geeft het ze een bepaalde onschendbaarheid. Landen met kernwapens zullen niet snel worden aangevallen. Aan de andere kant worden landen met kernwapens juist als gevaar gezien en is het voor de internationale positie beter om ze juist niet te hebben.”

Een bijzondere positie in het kernwapendebat is weggelegd voor Noord-Korea en Iran. Hoewel nooit bewezen is dat beide landen kernwapens bezitten, worden ze toch als potentieel gevaar gezien. “Landen kunnen ook doen alsof ze kernwapens hebben. Iran claimt dat ze aan een nucleair programma werken om de bevolking te laten zien dat ze het ‘Westen’ aan kunnen. Bovendien zullen andere landen wel twee keer nadenken voor ze Iran aanvallen. Noord-Korea gedraagt zich als een nucleaire exhibitionist. Het is misschien wel hun belangrijkste stokpaardje. Ze willen laten zien wat hun status is en hoe ver hun technologische ontwikkelingen gevorderd zijn.”     

Om twee uur is het tijd om de workshop af te ronden. De acht studenten hebben hun kladblokken volgeschreven en kunnen zich gaan voorbereiden op een bezoek aan het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat 30 maart op het programma staat. 13 april zullen ze een bezoekje brengen aan de kernreactor in Petten. Voor vandaag zit het er op en kunnen de studenten met frisse (kern-)energie het weekend in.

De workshop
De Crash Course wordt georganiseerd door IKV Pax Christi. Deze organisatie zet zich in voor vrede en veiligheid wereldwijd. Onderdeel hiervan is nucleaire ontwapening, waar Peter Paul Ekker zich mee bezighoudt. Hij kwam op het idee om deze workshops te organiseren. Uit de in totaal dertig aanmeldingen zijn acht studenten gekozen. “We hebben zorgvuldig geselecteerd en op verschillende zaken gelet. Natuurlijk hun motivatie, maar ook hun achtergrond en we hebben een goede mix proberen te vinden qua leeftijd en geslacht.”

Hij was verrast door het aantal aanmeldingen. “We hebben de Crash Course niet heel erg gepromoot, maar toch hebben we dertig aanmeldingen. Als we het volgend jaar meer onder de aandacht brengen, dan zullen nog meer mensen zich opgeven en kunnen we het groter aanpakken.”

Foto: cc

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons