Beeld: Das Mag, Blossom Books, AUP

Sheila Sitalsing tipt: vijf boeken die je in 2023 wilt lezen

Slaap veel, eet plantaardig en: zing! Goede adviezen, maar hoe? Sheila Sitalsing koos vijf boeken voor je uit die je in 2023 de weg wijzen naar een betere wereld en een betere jij.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Word jezelf

Édouard Louis, Veranderen: methode, 2022Beeld: De Bezige Bij
De zelfhulpboekenindustrie drijft op de belofte dat een betere (of eigenlijk: rijkere, aantrekkelijkere, stressbestendigere, succesvollere) versie van jezelf mogelijk is – kwestie van even de adviezen opvolgen. Meestal mislukt zo’n missie jammerlijk, en als ze wél lukt, is het maar de vraag of je er ook een gelukkiger en aardiger mens van bent geworden. De jonge Fransman Édouard Louis, een van de geweldigste schrijvers van zijn generatie, vond zichzelf helemaal opnieuw uit. Van straatarme jongen in een krot op het Franse platteland – denk: endemische werkloosheid, frituurdampen, homohaat, argwaan tegen alles van buiten en nooit je tanden poetsen – tot lieveling van de intellectuele elite van Parijs met een rits internationale bestsellers op zijn naam. Hij baseerde er een heel oeuvre op.

Édouard Louis fileert zijn transformatie zo genadeloos dat het lezen pijn doet

In zijn nieuwste boek Veranderen: methode (er staat ‘roman’ op de cover, maar het is ook autobiografisch) fileert hij zijn transformatie. Dat doet hij zo genadeloos dat het lezen pijn doet. Hij vertelt hoe hij zijn grote voorbeelden imiteerde, hoe hij zich nieuwe tanden liet aanmeten, nieuw gedrag aanleerde en hoe hij zich vastklampte aan de codes van een nieuwe sociale klasse, ‘want daarmee kon ik wraak nemen op mijn jeugd’. ‘Na mijn gebit heb ik bij de rechtbank mijn voornaam veranderd, en toen mijn achternaam. Ik ben naar een kliniek geweest om de lijn van mijn haarinplant aan te passen. Een voor een wiste ik de sporen uit van wat ik was geweest.’ Zo belandde hij in de kringen van de allerrijksten. Totdat hun decadentie en minachting richting andere mensen hem te veel werden – en hij zichzelf opnieuw moest uitvinden.

(Her)lees grootheden

Julien Ignacio, Raoul de Jong & Michiel van Kempen (samenstellers), Dat wij zongen, 2022Beeld: Das Mag
Elke nieuwe generatie is geneigd te denken dat ze unieke ontdekkingen doet (pubers die je enthousiast komen vragen of je weleens van James Brown hebt gehoord: supergrappig), of dat ze de eerste uit de geschiedenis is die een diepzinnige gedachte heeft of een mooie zin opschrijft. Daarom is het goed dat er af en toe ruimte wordt gemaakt voor een ode aan grootheden uit het verleden, die hier niet altijd vanzelfsprekend werden gevierd. Uitgeverij Das Mag vond daar een mooie vorm voor. Zij vroeg 21 hedendaagse auteurs om het licht te schijnen op Caribische en Surinaamse schrijvers en dichters die niet meer onder ons zijn, en wier werken in Nederland jarenlang op plankjes voor literatuur uit de buitengebieden hebben staan verstoffen.

Pubers die vragen of je van James Brown hebt gehoord: mooi

‘Nieuwe’ auteurs als Gershwin Bonevacia, Antoine de Kom, Karin Amatmoekrim en anderen bezingen in Dat wij zongen grootheden als de dichter Shrinivási (Suriname), die deze prachtregels schreef:

Toen realiseerde hij zich / dat de rivier / toch maar één oever had / waarop hij stond / en naar de verte keek / waarin een beeld / uit vroegere dagen / langzaam maar zeker / was opgelost / zodat er toekomst / noch verleden was / verlangen niet / en eindelijk geen verdriet.

Ook langs komen Pierre Lauffer, Albert Helman, Bea Vianen, Anil Ramdas en natuurlijk Boeli van Leeuwen, die misschien wel de beste schrijver van het Koninkrijk der Nederlanden was. Tegenwoordig herontdekken chique recensenten deze auteurs voor hun leeslijsten over het koloniale verleden, en schrijven ze over hen met de geestdrift van de puber die komt vragen of je van James Brown hebt gehoord. Dat is mooi.

Slaap, slaap, slaap

Steven W. Lockley & Russel G. Foster, Slaap, 2015Beeld: Amsterdam University Press
De Amerikaanse nieuwszender CNN bracht onlangs een hallucinant nieuwsitem onder de kop ‘De opmars van slaaptoerisme’. Slaaptekort is een epidemie, aldus CNN, en commerciële partijen spelen daar gretig op in. Zo kan men in het Hyatt Hotel in New York een exclusieve ‘slaap-suite’ huren, is er in Londen een hotel dat ‘om slaap draait’ en runt een beddenfabrikant een ‘slaap-spa-hotel’. In dit wonderlijke verschijnsel komt heel veel samen, zoals de vercommercialisering van werkelijk alles en het onvermogen van de moderne mens om te reageren op signalen van het lichaam.

Maar je kunt ook gewoon een goed boek lezen over slaap, een van de belangrijkste dingen die een mens in het leven kan doen. Heel grondig is Slaap, een aflevering uit de serie Elementaire Deeltjes van uitgeverij AUP. Kleine lettertjes, snoeiharde wetenschappelijke theorie, allesomvattend. Met hoofdstukken als ‘Slaap door de eeuwen heen’, ‘Waarom we slapen’, ‘Slaap en leeftijd’ en uitleg over hoe slaapgebrek tot veel meer verkeersdoden, neerslachtigheid en een hogere kans om te sterven aan een hartaanval leidt. Vol grafieken en tabellen, begrippen als ‘homeostatische slaapregulering’, en weetjes als ‘de overgang naar zomertijd kost uren slaap en dit valt samen met een toename van 20 procent van het aantal auto-ongelukken op de maandagochtend na de overgang’. Van kaft tot kaft razend interessant. Om lekker bij in slaap te vallen, gewoon thuis in je eigen bed.

Begin een revolutie

Het concept ‘geweldloos verzet tegen onrecht’ is groot gemaakt door Mahatma Gandhi en heeft groepen over de hele wereld geïnspireerd tot rozenrevoluties en vrouwenmarsen, tot sit-ins en die-ins en tot de inzet van Legopoppetjes bij demonstraties in Rusland, toen het voor echte mensen te gevaarlijk werd. Succes is niet gegarandeerd (zie: Rusland), maar in actie komen tegen onrecht is een morele plicht.
Esther Crabbendam en Eline Peters, Handboek voor de jonge rebel, 2022Beeld: Blossom Books
Veel activisten schreven handboeken: een heel bekende is het geweldige Blueprint for Revolution van Srđa Popović, die erbij was toen de Servische dictator Slobodan Milošević in Belgrado omver werd geworpen. En nu ligt er een heel fijn nieuw handboek voor ‘jonge rebellen’ in Nederland, geschreven door Esther Crabbendam en Eline Peters. Met tips van jonge en oude rebellen voor campagnevoering, politieke lobby, fondsenwerving en een gouden advies van Sander van der Kraan van het Woonprotest: ‘Als je aan tafel zit bij een talkshow hoef je de gestelde vragen níet te beantwoorden. Maak je eigen punt.’

Heel nuttig zijn de tips om het vol te kunnen houden. Zoals deze van Jesse van Extinction Rebellion: ”Er wordt weleens grappig over gedaan dat we elkaar rugmassages geven, maar het is superfijn. Als we al niet goed voor onszelf en elkaar kunnen zorgen, hoe kunnen we dat dan wel voor de wereld?”

Eet planten

Meera Sodha, Azië, 2020Beeld: Fontaine Uitgevers
Van alle goede voornemens is het redden van de wereld het eenvoudigst te realiseren: door dierlijke consumptie af te zweren. Geen vlees of vis eten is niet moeilijk. Je hoeft er niets voor te doen, alleen iets voor te laten. Dat het duur zou zijn, is een sprookje: bonen zijn aanzienlijk goedkoper dan kiloknallers. Van het uitgespaarde geld kan een goed vegetarisch of veganistisch kookboek worden aangeschaft. Een uitstekende kandidaat is East van Meera Sodha (vertaald als Azië).

Sodha is culinair schrijver voor The Guardian. Ze groeide op in het Britse Hull in een Indiaas gezin waar continu werd gekookt en schaamde zich vroeger ‘om in mijn uniform dat naar uien rook naar school te gaan’. Later zag ze tot haar gruwel hoe in de vele goedkope Indiase restaurants in Londen veel te zware en zoute curry’s in donkeroranje- en bruintinten doorgingen voor ‘authentiek Indiaas’. Ze begon een tegenoffensief dat resulteerde in een bloeiende kookboekencarrière die zich concentreert rond de Indiase en Zuidoost-Aziatische keuken. Voor Azië verzamelde ze vegetarische en veganistische recepten uit Zuidoost- en Oost-Azië, ‘van Bangalore tot Beijing’. Met veel noodles, curry’s en rijstgerechten. Haar mapo tofu met chili-bonensaus en shiitake is wereld-verbeterend lekker.

Dit artikel verscheen in december 2022 in OneWorld Magazine.

Sheila Sitalsing tipt winterboeken over ongelukkige families

Duurzame voornemens? Doe maar niet

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons