Verschijnt Shell alsnog voor de rechter?

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International roept Nigeria, Groot-Brittannië en Nederland op om strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar de betrokkenheid van oliegigant Shell bij een serie gruwelijke misdaden in Nigeria.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Amnesty bracht eerder deze week een rapport uit waarin de bewijslast tegen Shell is verzameld. Het olieconcern was volgens Amnesty betrokken bij een serie moorden, verkrachtingen, martelingen en dorpsverbrandingen door het Nigeriaanse leger in de jaren ‘90.

De geschiedenis

Ogoniland in Nigeria werd begin jaren ’90 geteisterd door een ecologische catastrofe, veroorzaakt door olielekken van Shell, die daar zeer actief spitte naar het ‘zwarte goud’. Schrijver en activist Ken Saro-Wiwa startte daarop de vreedzame Movement for the Survival of the Ogoni People (MOSOP).

MOSOP kaartte de milieuschade aan die Shell in Ogoniland had aangericht, eiste compensatie en een rechtmatig deel van de inkomsten door oliewinning. Dankzij de druk van MOSOP werd Shell uit het gebied verdreven.

Desondanks kwam Shell kort daarna terug met plannen voor een nieuwe oliepijpleiding dwars door Ogoniland, waarna grootste demonstraties door de lokale bevolking volgden, tot ergernis van de Nigeriaanse overheid en Shell. De Nigeriaanse paramilitaire politie verlamde en verstoorde de protesten door minstens duizend mensen te vermoorden en dorpen te verbranden, wat leidde tot meer dan dertig duizend daklozen. Saro-Wiwa en acht andere hooggeplaatsten binnen MOSOP – ook bekend als de Ogoni Nine – werden geëxecuteerd. Het rapport van Amnesty bundelt al het bewijs dat Shell rechtstreeks aan deze misdaden linkt.

Geheimen de schelp uit

Amnesty is niet de eerste die Shell voor de rechter wil hebben vanwege hun activiteiten in Ogoniland. Vier weduwen van de Ogoni Nine spanden eerder dit jaar een rechtszaak aan tegen het bedrijf. “Jaren geleden bood Shell mij 700.000 dollar om de zaak te schikken”, zei Esther Kiobel – een van de vier weduwen – tegen de Volkskrant. Kiobel wees het bod af.

In 2009 trof het concern een schikking van 15,5 miljoen dollar met de nabestaanden van Saro-Wiwa. Shell deed dat op humanitaire gronden; het bedrijf stelde dat de schikking niet als schuldbekentenis mocht worden opgevat. Amnesty onderzocht de bewijsstukken uit de rechtszaak die de weduwen aanspanden, en ontdekte dat de wandaden van Shell in Ogoniland verder strekten dan de beruchte executies.

Shell bleef de Nigeriaanse overheid aansporen om actie te ondernemen tegen demonstranten

Amnesty zegt tegen OneWorld: “We ontwaarden een structurele onderdrukking van het Ogoni-volk, die door Shell werd gefaciliteerd en aangemoedigd.” In haar rapport stelt Amnesty dat Shell de Nigeriaanse overheid meermalen aanspoorde om actie te ondernemen tegen actievoerders en dat bestuurders van de Britse en Nederlandse hoofdkantoren op de hoogte waren van de gruwelijke gevolgen van zo’n aansporing. Sterker nog: Shell leverde voertuigen aan het Nigeriaanse leger, zodat het de actievoerders kon bereiken. Zelfs na het dodelijke optreden van haar paramilitaire eenheid bleef Shell de Nigeriaanse overheid aansporen om actie te ondernemen tegen demonstranten.

Voor de rechter

Amnesty verwacht dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek zal instellen: “We beschikken over overtuigende bewijslast, die deels bestaat uit vrijgegeven interne documenten van Shell, getuigenissen, en documenten uit ons eigen archief over de gebeurtenissen in Ogoniland, dat wij al jaren bijhouden”, zegt Amnesty.

Amnesty International wil nu op basis van het rapport een strafdossier samenstellen. Het is nog onduidelijk wanneer dit afgerond wordt, maar het zal na voltooiing worden voorgelegd aan het Openbaar Ministerie.

Lees ook ons dossier over Shell in Nigeria:

Shell in Nigeria

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons