Beeld: Pixabay

Vermoord voor palmolie

Vertegenwoordigers van inheemse groepen waren afgelopen week in Nederland om aandacht te vragen voor de toenemende mensenrechtenschendingen in hun land door bedrijven die er palmolie, soja en vlees willen produceren.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Minstens 197 mensen zijn afgelopen jaar van het leven beroofd, omdat ze in opstand kwamen tegen bedrijven en overheden die hun land opeisten of de natuur ruïneerden. “We zijn hier om te vertellen hoe wij ons voelen over de producten die jullie hier consumeren”, zegt Wilhemina Beyan uit Liberia. Ze vertelt met ferme stem over de gevolgen van de palmolieproductie in haar land. “Onze wateren worden verontreinigd. Onze heilige bossen gaan tegen de vlakte. Vrouwen krijgen miskramen nadat ze drinken uit vervuilde rivieren.”

Onder extreme druk

Beyan spreekt een handjevol journalisten toe in een zaaltje in Amsterdam. De bijeenkomst is georganiseerd door milieuontwikkelingsorganisatie Both ENDS en Forest Peoples Programme, een organisatie die opkomt voor rechten van inheemse bosbewoners. Naast de deur hangt een banner met een foto van een droog, kaal gebied, met de tekst: In less than twenty years the EU imported 9 million of deforestation embodied in agricultural products. That’s the size of Wales, The Netherlands, and Belgium combined.

Beyan is programmadirecteur van de organisatie Social Entrepreneurs for Sustainable Development. Samen met mensenrechtenactivisten en milieubeschermers uit onder meer Peru, Kameroen en Indonesië was ze afgelopen week in Nederland om politici, media, maatschappelijke organisaties en burgers bewust te maken van de mensenrechtenschendingen die voedselbedrijven, de zogenaamde agribusiness, in hun land ontketenen.

“Wie de mensenrechten of de natuur beschermt, komt steeds meer onder druk te staan”, betoogt ze. Dat blijkt ook uit verschillende rapporten, waaronder het zojuist gepubliceerde Closing the Gap van Forest People Programme, waarin verschillende case studies zijn verzameld.

BeyanBeeld: Leontien Aarnoudse

Afgelopen jaar werden elke week gemiddeld vier mensen van het leven beroofd

Mensenrechtenorganisatie Global Witness maakte samen met het Britse dagblad The Guardian begin deze maand bekend dat er in 2017 wereldwijd 197 natuurbeschermers zijn vermoord: mensen die in opstand kwamen tegen bedrijven of overheden die hun land opeisten of de natuur vernielden. Anders gesteld: afgelopen jaar werden elke week gemiddeld vier mensen van het leven beroofd wegens hun strijd tegen mijnbouw, plantages, stropers of infrastructuurprojecten. In werkelijkheid liggen de aantallen nog hoger, stelt Global Witness, aangezien veel moorden niet geregistreerd staan. Ook worden mensenrechten- en natuurbeschermers mishandeld, misbruikt, bedreigd of geïntimideerd.
LopezBeeld: Leontien Aarnoudse

“Waar zijn onze rechten?”

Jamer López Agustín uit Peru had zelf met dit soort intimidatie te maken. “Ik kreeg anonieme briefjes met doodsbedreigingen erop”, vertelt hij me na afloop van de bijeenkomst. “En een gewapende man in het zwart gekleed met een bivakmuts op viel een huis binnen van een familie die aan het rand van mijn dorp woont. Dat doen ze om ons bang te maken.”

Een palmoliebedrijf in Santa Clara lijfde van de ene op de andere dag het land van de plaatselijke bewoners in

Lopéz is lid van de Federation of Native Communities of Ucayali (Feconau) en jongerenleider van de Shipibo-Konibo stam die in de Peruaanse Amazone leeft. Zo’n 7.000 hectare van hun territorium is inmiddels ontbost. “Een palmoliebedrijf in Santa Clara lijfde van de ene op de andere dag het land van de plaatselijke bewoners in”, vertelt hij. “We vroegen ons af: waar zijn onze rechten?”

Lopez vertelt dat de bewoners voorheen leefden van visserij, jacht, voedsel dat ze uit het regenwoud verzamelden en verbouwden op hun akkers. Nu kunnen ze op die manier niet langer in hun levensonderhoud voorzien.

Afgelopen najaar bereikten de landconflicten in het gebied een dieptepunt. “Zes boeren werden doodgeschoten omdat ze hun land niet wilden opgeven voor het palmoliebedrijf”, vertelt Lopéz. Hij zegt dat er criminele bendes achter zitten. Volgens een politierapport dat The Guardian inzag, waren hun lichamen gedumpt in de rivier vlakbij het gehucht Bajo Rayal waar de zes woonden.

En de strijd is nog niet voorbij. “Afgelopen december is een van onze communicatiemensen geraakt door een kogel”, verklaart López. Hij zegt dat de schoten gelost zijn door mensen die voor het palmoliebedrijf werkten.

Europese financiering

“De Europese Unie moet zich inzetten voor mensenrechtenbeschermers en het massale gebruik van palmolie afremmen”, betoogt López. “We vragen de EU om de rechten van de inheemse mensen te respecteren.” Beyan sluit zich daarbij aan: “Ook de Nederlandse overheid moet deze rechten respecteren.”

Palmoliebedrijven die mensenrechten schenden, worden ook vanuit de Europese Unie gefinancierd

De Indonesische Edi Sutrino, plaatsvervangend directeur is van de ngo TUK, wijst op de financiële betrokkenheid van Europa. ‘Palmoliebedrijven die mensenrechten schenden, worden ook vanuit de Europese Unie gefinancierd. Daar zou de EU beter naar moeten kijken.’

Lopez trekt na afloop van de bijeenkomst zijn traditionele traje aan en poseert voor de foto, net als Beyan. Een deel van de delegatie reist door naar Brussel om hun zaak te bepleiten. Het Europees Parlement stemde enkele weken geleden tegen gebruik van palmolie in biobrandstof. De komende maanden is er overleg tussen het Parlement, de Raad en de Commissie om tot een gezamenlijk besluit te komen.

Palmolie producerende landen als Indonesië en Maleisië waren woedend over het besluit van het EP. Ze vinden het gewasdiscriminatie en benadrukken dat miljoenen mensen voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van palmolie. Sutrino: “Als je het probleem van vuile energie wil oplossen, doe dat dan alsjeblieft niet door een nieuw probleem te scheppen.”

Het geheime wapen tegen ontbossing en klimaatverandering
Inheemse mensen en lokale gemeenschappen zijn ’s werelds geheime wapen om de bossen te beschermen en klimaatverandering te verminderen, stelt het World Resources Institute (WRI). Volgens dit internationale onderzoeksinstituut vindt ontbossing in Amazonegebieden waar de inheemse rechten worden gerespecteerd, twee tot drie keer minder plaats dan in andere gebieden. Door bossen te behouden kunnen landen een significant verschil maken in het reduceren van hun CO2-uitstoot.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons