De eerste week
Mijn opa en oma hadden hun leven lang geen douche, zelfs geen badkamer. Ik logeerde er vaak en waste me dan ‘aan de pomp’.
Heel vroeger, ver voor mijn geboorte, hadden ze inderdaad een waterpomp in de tuin. Maar later werd dat de keukenkraan. Je waste je bij de gootsteen, met een washandje en koud water. Hadden mijn haren een wasbeurt nodig, dan warmde mijn oma water in een keteltje. Zo ging het in vervlogen tijden, dacht ik.
Vroeger waste je je bij de gootsteen, met een washandje en koud water.
Maar begin dit jaar interviewde ik voor Genoeg Green Evelien, een jonge Belgische die met haar vriend en kinderen zo ecologisch mogelijk probeert te leven. Evelien bleek ook nooit te douchen. ‘Onmogelijk!’ was mijn eerste reactie, maar al snel dacht ik aan mijn opa en oma. Die waren voor zover ik me herinner beslist niet minder fris en verzorgd dan andere mensen. Ik begon ook na te denken over mijn eigen wasritueel: minstens vijf keer per week een douchebeurt. Onontbeerlijk als je bezweet na het hardlopen of modderig na het moestuinieren thuis komt, toch?
Het idee van niet douchen bleef in mijn hoofd hangen, tot ik zoals elk jaar na ging denken over wat mijn project voor de vastenperiode zou worden. Sinds een jaar of vijf bedenk ik elke keer iets anders. Het idee is om stil te staan bij ingesleten gewoonten. Veel dingen doe je uit automatisme, maar zou je ook zonder kunnen? De eerste keer snoepte ik zes weken niet, het jaar daarop besloot ik veertig dagen niks te kopen behalve eten – het makkelijkste jaar tot nu toe. Vorig jaar eiste ik duidelijk teveel van mezelf: veertig dagen niet zeuren bleek ondoenlijk.
Dit jaar wordt het dus veertig dagen zonder douche. Wassen doe ik aan de kraan, met alleen koud water. Hoeveel bespaar ik daarmee? Is het goed voor het milieu? Hoe was ik mijn lange haren? En vooral: lukt het om tot aan Pasen okselfris te blijven? Lees volgende week verder.
De tweede week
Sinds twaalf dagen was ik me zoals mijn opa en oma het deden: aan de kraan, met koud water. “Waarom koud water”, vroeg iemand op Facebook. “Je hoeft jezelf niet te straffen toch?” Een beetje gelijk heeft ze natuurlijk wel, want deze tijd van het jaar is het Nederlandse leidingwater akelig koud. 7 graden, volgens mijn thermometer. Maar het gaat bij vasten ook om afzien, vind ik, om het verlaten van je comfort zone. Zolang er miljoenen zijn die bij een tropische ramadan een maand lang overdag geen druppel water drinken, vind ik mijn uitdaging zo extreem nog niet.
Waarom koud water, vroeg iemand op Facebook. Je hoeft jezelf niet te straffen toch?
Er zijn mensen die zeggen dat kou zelfs goed voor je is. Iceman Wim Hof bijvoorbeeld, die twee uur in een ijsbad kan zitten en in zwembroek over sneeuwbergen rent. Hij propageert koud douchen als middel om controle te krijgen over je immuunsysteem. Het maakt je gezonder. Dat zelfs astronaut Wubbo Ockels door Iceman koud is gaan afdouchen, gaf me vertrouwen. “De oermens wakker maken”, zegt Wubbo. Kijk, zo wordt koud douchen geen straf maar een aantrekkelijke uitdaging.
Ik was me op sommige dagen aan de koude kraan met een washandje. Dat doen meer mensen en is niks bijzonders. Maar na het hardlopen wil ik graag wat meer water en dan neem ik een mandi. Ik ken dat uit Indonesië: met een bakje schep je water uit een grote emmer en dat gooi je over je heen. De eerste keer hapte ik van schrik naar adem. Maar toen dacht ik aan Wubbo: “Kalm blijven en doorademen.” En het werkte: kou went ontzettend snel. Wat me het meest verraste is dat koud water je warm kan maken. Na koud wassen voelt mijn huid niet anders dan na een warme douche.
Maar niet alles met koud water is fijn. Haren wassen, ontdekte ik al snel, is vreselijk. De eerste keer zag ik zowat sterretjes bij het wassen en voelde me licht in mijn hoofd. De tweede keer gebruikte ik geen kraanwater, maar water dat al een dag in de emmer stond. Dat scheelde toch maar weer mooi zes graden. Nog steeds geen feest, maar omdat ik mijn haar niet vaak hoef te wassen, valt ermee te leven.
Of ik er echt gezonder van word, weet ik niet. In ieder geval vóelt het gezond. Komende week ga ik naar de besparing kijken. Wat scheelt het voor mijn portemonnee? En wat voor het milieu?
Dit artikel verscheen eerder op de website van tijdschrift Genoeg. Lees de rest van Ilse Ariëns bevindingen hier.