Sociologe Corina Duijndam schrijft voor Oneworld over actuele kwesties rond diversiteit. In haar eerste bijdrage: gaat Zwarte Piet nu eindelijk de geschiedenisboeken in verdwijnen?
Jeroen van Muiswinkel en Jochem Meyer hebben, na lang gediend te hebben, ontslag genomen bij Sinterklaas, of eigenlijk bij de Baas van Sinterklaas. Het zwarte masker dat hen al die tijd goed had gezeten, had nu zijn onschuld verloren, en vertoonde daarvoor in de plaats een valse glimlach. Zij hadden het de Baas proberen in te fluisteren, maar hij dacht dat ze spoken zagen, zwarte spoken.
Honderd bekende Nederlanders probeerden het de Baas duidelijk te maken, door middel van een ingezonden brief. Meneer de Baas, Zwarte Piet is écht niet meer van deze tijd. U als Baas moet uw verantwoordelijkheid nemen. Want u bepaalt ten slotte hoe de kindjes thuis zullen denken dat Sint en Piet eruitzien. U gaat over het bestáan van Sinterklaas en Piet. En u bepaalt of 2016 het jaar zal zijn dat Zwarte Piet naar de geschiedenisboeken zal verdwijnen.
Ik had nog nooit nagedacht over het verhaal áchter Zwarte Piet en zwaaide hem altijd vrolijk toe
Ik denk terug aan die ene keer in 2008. Ik werkte op een middelbare school in een buitenwijk van Parijs. Dat weekend zou ik naar Nederland teruggaan, om Sinterklaas te vieren. “Sinterklaas vieren, wat is dat?” vroegen mijn collega’s zich nieuwsgierig af. Het waren de jaren dat mijn vader elk jaar Zwarte Piet speelde – deed zijn collega-Piet nou een Surinaams accent na? Ik had nog nooit nagedacht over het verhaal áchter Zwarte Piet en zwaaide hem altijd vrolijk toe.
“Nou, een oude man met een grote rode jurk, en een gouden staf die komt dan in Nederland aan, en hij wordt geholpen door allemaal zwartgeverfde mannen…uh…zijn knechten zegmaar.” Het viel stil om me heen, en ik ging steeds zachter praten. Mijn collega’s keken me met grote ogen aan. Toen ik daarna aan mijn familie in Nederland probeerde uit te leggen welke nieuwe inzichten ik had verkregen over Zwarte Piet – ‘maar jullie met jullie koloniale verleden…’, en ‘jullie hebben toch ook slaven verhandeld?’ hadden mijn Franse collega’s gestameld – keken mijn familieleden me met grote ogen aan. Ze waren duidelijk nog niet klaar voor deze boodschap en vonden het vooral maar onzin. Ik hoop dat de Baas na al deze jaren van opstappende Pieten, protesten en ingezonden brieven nu eindelijk wél klaar is voor deze boodschap en dat mijn kinderen míj over tien jaar met grote ogen aankijken, als ik ze vertel over vroeger, toen Zwarte Piet nog bestond.