Goed nieuws! Voorlichting werkt. Geboortebeperking leidt tot een hogere onderwijsdeelname én meer welvaart in Afrika, blijkt uit onderzoek.
Afrikaanse onderzoeker Abiba Longwe kreeg zelf als kind geen informatie over seksualiteit en geboortebeperking. Later hoorde ze wel van tantes “dat ze voorzichtig moest zijn” maar niemand legde iets uit. Ook op de middelbare school en de universiteit waren er geen programma’s over seksualiteit en voorlichting. Het was een taboe om informatie te vragen bij gezondheidsklinieken; daar was de eerste vraag of je als meisje of jonge vrouw getrouwd was. “Ik werd pas echt geïnformeerd na de geboorte van mijn eerste kind.”
Voorlichting via de radio
Abiba Longwe putte uit gegevens over moeders en kinderen in zo’n 250 regio’s in 26 Afrikaanse landen (Database Developing World). Uit haar onderzoek blijkt dat voorlichtingscampagnes werken: als vrouwen meer kennis opdoen over voorbehoedsmiddelen neemt de acceptatie én het gebruik ervan toe. Het aantal geboorten daalt, maar ook de planning verandert; vrouwen krijgen minder snel kinderen na elkaar en kunnen op die manier zorg voor kinderen en werk beter organiseren. Van de kinderen die geboren worden gaan er meer naar school. Doordat vrouwen minder kinderen krijgen en zij werk en zorg beter kunnen combineren, neemt ook de welvaart van huishoudens toe. Investeren in voorlichting en het verbeteren van de toegang tot voorbehoedsmiddelen is dus heel effectief. In de meeste Afrikaanse landen wordt voorlichting vooral via de radio gegeven, gevolgd door tv. Er is geen budget voor meer kleinschalige initiatieven. Longwe maakt in haar onderzoek overigens geen onderscheid in campagnes van donorlanden en van overheden. Ze stelt dat het interessant is om een aparte studie naar de effectiviteit van donorprojecten uit te voeren.
Onderzoek
Opvallend genoeg is er nog weinig onderzoek gedaan naar de link tussen geboortebeperking en langere termijn effecten; de aandacht gaat vooral uit naar de impact op korte termijn, zoals het voorkomen van moeder-kind sterfte.Proefschrift
Abiba Longwe-Ngwira verdedigt op 23 oktober haar proefschrift ‘Family planning, fertility reduction and economic development in Africa’ bij de Radboud Universiteit NijmegenBekijk ook: video-interview met Abiba Longwe.
Eerst acceptatie
Eén van de verassende uitkomsten van het onderzoek is dat er is geen direct verband is tussen voorlichting en het gebruik van anticonceptie, zo stelt de onderzoeker. Eerst is acceptatie – en daarmee ook tijd – nodig. Korte eenmalige campagnes zijn dus niet effectief. Eigenlijk is dat heel logisch; ook in Nederland werd het gebruik van de pil, spiraaltje of condoom niet meteen omarmd. Longwe stelt dat in Afrika mogelijk de angst voor negatieve bijwerkingen van anticonceptie door een gebrek aan betrouwbare informatie veel vrouwen tegenhoud om anticonceptie te gebruiken.
Een hoge opleiding zegt niet alles
In regio’s met een hoger onderwijsniveau zijn vrouwen beter geïnformeerd en gebruiken ze ook vaker voorbehoedsmiddelen. Toch staat het hebben van een hogere opleiding niet garant voor meer gebruik van anticonceptie. Opvallend is dat vooral hoger opgeleide vrouwen in steden hun kinderen vaak sneller na elkaar krijgen en minder werken dan ze zouden willen dan hun seksegenoten op het platteland. Vrouwen in steden kunnen waarschijnlijk de zorg voor hun kinderen en werk lastiger combineren omdat zij geen familie in de buurt hebben wonen en omdat het waarschijnlijk lastiger is om kinderen naar het werk mee te nemen. Op het platteland is er altijd wel iemand in de buurt die de zorg uit handen kan nemen.
En de Afrikaanse vaders?
Het onderzoek van Longwe richt zich op vrouwen en kinderen. Zijn de vaders dan helemaal afwezig in dit verhaal? Longwe stelt dat in huishoudens waar een vader aanwezig is, er een grotere kans is dat vrouwen zorg en werk combineren. Er is vooral een positief effect als vaders buiten de landbouw werken en enige scholing hebben gehad. Een voordeel van voorlichting via radio en tv is dat dit zowel mannen als vrouwen bereikt.
Foto: hdptcar.
