Indonesië is één van de laatste 'rokersparadijzen' op aarde. 67 % van alle mannen rookt en ze paffen ook nog eens op een kruidnagelsigaret met suiker die vier keer slechter is dan een gewone sigaret. Een slechte zaak vindt Wilma van der Maten.
Het is eigenlijk te gek voor woorden: de verbeten strijd die in Indonesië is uitgebroken tussen de sigarettenfabrikant Philip Morris en de anti-rooklobby van de voormalige burgemeester van New York Michael R. Bloomberg. De laatste probeert 57 miljoen Indonesiërs van de nicotine af te helpen, bijna 25 % van de bevolking. En de eerste, de sigarettenmultinational, wil nog meer verslaafden creëren.
Nu het aantal rokers wereldwijd daalt, is Philip Morris op zoek naar betere afzetmarkten. Vooral in landen waar de overheid het niet zo nauw neemt met roken en de bevolking nauwelijks informeert over de gezondheidrisico’s. Indonesië is zo’n land. Op de pakjes sigaretten staan weliswaar vreselijke foto’s van mannen met tumoren in hun mond, lippen, op hun tong en in hun keel. Maar de meeste rokers scheuren die enge beelden weg voordat ze vrolijk een pafje opsteken.
Een pakje sigaretten kost nog geen euro. En roken mag je overal
Na China behoort de Archipel tot een van de laatste ‘rokersparadijzen’ op aarde. In Indonesië rookt het hoogste aantal mannen ter wereld, maar liefst 67 %, tegen nog geen 5 % van de vrouwen. Roken is ook zo goedkoop. Een pakje sigaretten kost nog geen euro. Roken mag je overal: in de warung (het eetcafe), op straat, op de bromfiets. Overal zie je de Indonesiër met die hangende sigaret in zijn mond, alsof ze er mee geboren zijn. Roken is min of meer uit pure verveling. Vooral de arme kant van de samenleving rookt. Tot grote ergernis van de moeders die hun kostbare roepia’s zo graag aan gezonde voeding voor hun kinderen willen besteden of aan een betere opleiding.
Slechte invloed op kinderen
Die rokende vaders hebben ook nog eens een slechte invloed op hun kinderen. 30 % van alle Indonesiërs rookt voordat hij nog tien jaar moet worden. In 2010 haalde de tweejarige Ardi Rizal uit Sumatra het wereldnieuws; hij was verslaafd aan 40 sigaretten op een dag. Ik vraag me nog steeds af hoe dit kleine kereltje aan de pakjes kwam? Van zijn vader? Indonesiërs sloegen zich van pret op de knieën. Dit jochie deed het nog in zijn luiers.
Philip Morris ruikt geld. Het bedrijf kocht een nationaal kretekmerk om nog meer winst te kunnen maken
De meeste Indonesiërs roken kretek, de bekende kruidnagelsigaret met suiker rond hetfilter. Onderzoeken hebben bewezen dat deze sigaret vier keer zoveel slechter voor de gezondheid is dan het gewone pafje. Tweehonderdduizend Indonesiërs sterven jaarlijks door het roken van kretek. In verschillende landen mag deze Indonesische sigaret daarom niet verkocht worden. Philip Morris ruikt geld. De sigarettenmultinational heeft nu al 45 % van de markt in handen. Het bedrijf kocht een nationaal kretekmerk om nog meer winst te kunnen maken.
Intensieve lobby van Michael Bloomberg
De oud-burgervader van New York gelooft dat striktere wetgeving roken aan banden legt en uiteindelijk een einde aan de verslaving maakt. Na een intensieve lobby van Bloomberg de afgelopen jaren namen verschillende lokale besturen in Indonesië anti-rookwetten aan. In publieke plekken en overheidsgebouwen zou niet meer gerookt mogen worden. Ook in steeds meer restaurants en winkelcentra geldt een verbod. De ex-burgemeester stak 600 miljoen dollar in anti-rookcampagnes. Veel hielp het niet. Tot groot plezier van Philip Morris paffen de Indonesiers er overal ongestoord op los, ook op plekken waar het niet mag.
Het aantal sigarettenfabrieken mag worden uitgebreid, zodat er nog meer aan geld in de schatkist komt
Een van de weinig successen die Bloomberg boekte was het neerhalen vorig jaar van alle grote billboards voor sigarettenmerken langs de snelwegen rond de hoofdstad Jakarta. Maar daar had de sigarettenfabrikant een listig antwoord op. Het liet een sloppenwijk in Jogjakarta met bonte kleuren beschilderen en vertelde de enthousiaste bewoners dat hun krotten onderdeel uitmaakte van de nieuwe adverentie ‘Beken Kleur’.
De sigarettenfabrikant weet zeker met de steun van de Indonesische overheid de strijd van Bloomberg te zullen winnen. Het aantal sigarettenfabrieken mag worden uitgebreid, zodat er nog meer aan accijnzen in de schatkist komt. Nu dragen de rokers met hun verslaving voor 5 % bij aan het nationale inkomen.
Philip Morris herinnert Bloomberg maar al te graag aan de mislukte anti-rookcampagne in zijn eigen stad. Ondanks strikte regels stijgt sinds 2010 het aantal rokers in New York met jaarlijks 2 %. Dus waar heeft de ex-burgemeester het over? Laat ze lekker roken in Indonesië. Het is toch niet zijn probleem?