Maandag komen duizenden mensen van over de hele wereld samen op de VN-conferentie over ‘Financiering van Ontwikkeling’ in Addis Abeba in Ethiopië. Hot topic op de agenda is het geld dat –bovenop de huidige ontwikkelingshulp- nodig is voor het uitvoeren van de nieuwe afspraken voor armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling, de zogeheten Sustainable Development Goals. Veel experts maken zich grote zorgen dat regeringen veel te weinig geld zullen toezeggen, waardoor de nieuwe doelen dreigen te mislukken voor ze goed en wel zijn gestart.
Maar moet het vinden van extra geld eigenlijk wel het belangrijkste doel van de conferentie zijn? Zijn andere acties niet net zo belangrijk? Er is nog een wereld te winnen als het gaat om onze eigen ‘huishouding’ in Nederland. Denk bijvoorbeeld aan ons belastingstelsel dat belastingontwijking uit ontwikkelingslanden mogelijk maakt. Of aan onze CO2-uitstoot die bijdraagt aan klimaatproblemen in ontwikkelingslanden.
In de aanloop naar de Financing for Development-top in Addis Abeba maakt OneWorld je wegwijs in de wereld van het geld. Hoe zit het met belastingontwijking van multinationals? Wie zijn eigenlijk de grootste filantropen? Volg onze Maand van het Geld met de hashtag #MvhG op Twitter en bekijk alle artikelen in ons dossier
Ons eigen schadelijke gedrag aanpassen
Veel gedrag waaraan we in Nederland gewend zijn, brengt ontwikkelingslanden namelijk schade toe. Nederlanders gebruiken bijvoorbeeld gemiddeld zoveel grondstoffen, dat er 3,5 aarde nodig zou zijn als alle wereldbewoners zo zouden leven. Onze huidige manier van leven is dus simpelweg niet duurzaam. Waarom zouden we doorgaan met geld uitgeven als lapmiddel voor milieuvervuiling, uitbuiting en ongelijkheid, terwijl we die problemen ook zouden kunnen voorkomen? Als Bangladesh door klimaatverandering onder water komt te staan, kunnen we geld sturen voor nieuwe huizen en meer. Als we echter tijdig serieus werk maken van het tegengaan van klimaatverandering, zouden we een stijgende zeespiegel kunnen voorkomen. Dan hoeven de gevolgen daarvan ook niet bestreden of hersteld te worden. Dit is mogelijk goedkoper, en voorkomt in ieder geval een hoop menselijk leed dat niet gecompenseerd kan worden.
Het stimuleren van mensen en bedrijven om hun gedrag aan te passen is deels de verantwoordelijkheid van de overheid, maar de staat kan daar een handje bij worden geholpen. Zo laat duurzaamheidorganisatie Urgenda met haar klimaatzaak tegen de staat zien, dat burgers de staat via de rechter kunnen dwingen om zich aan internationaal gemaakte afspraken op het gebied van duurzaamheid te houden. Het is een grote doorbraak voor de toekomst, want anderen zullen Urgenda volgen om duurzaam gedrag via de rechter af te dwingen, wellicht ook internationaal.
Win-win-win constructies
Als geld wordt geïnvesteerd, laten we dan kiezen voor manieren die zorgen voor win-win-win situaties. Ontwikkelingshulp (circa 130 miljard dollar per jaar) is maar een kleine geldstroom ten opzichte van andere geldstromen. Private investeringen in ontwikkelingslanden bedroegen vorig jaar bij elkaar opgeteld meer dan 700 miljard dollar. Dit komt natuurlijk niet allemaal ten goede aan duurzame ontwikkeling, maar er zijn mogelijkheden om zulke investeringen beter te benutten.
Zo brengt het internationale platform VC4Africa duizenden Afrikaanse ondernemers bij investeerders in beeld en stimuleert daarmee investeringen in bedrijven in ontwikkelingslanden. Dat is heel belangrijk, want lokale bedrijvigheid zorgt voor banen en economische ontwikkeling. Het platform laat zien hoe duurzaamheid en innovatie in Afrika tegenwoordig op de kaart staat en dat investeren in Afrikaanse innovatie geld oplevert. Zo worden win-win-win constructies mogelijk gemaakt, waarvan niet alleen investeerders en ondernemers voordeel hebben, maar die ook de lokale ontwikkeling stimuleren.
Laten we tenslotte voorkomen dat veel geld wegvloeit uit ontwikkelingslanden, want dit bedrag is jaarlijks meer dan twee keer zo veel als wat er binnenkomt. Er stroomt circa 1 biljoen dollar illegaal weg via onder andere belastingontduiking en criminaliteit uit ontwikkelingslanden. We moeten onze rol hierin erkennen en ook hier het tij keren. Dat kan bijvoorbeeld door aanpassingen aan ons belastingsysteem dat het grote bedrijven nu veel te makkelijk maakt om geld uit ontwikkelingslanden naar het westen te sluizen.
Toezeggingen in Addis
Om van de nieuwe Sustainable Development Goals ook een win-win-win constructie te maken moeten de nieuwe doelen niet alleen voor ontwikkelingslanden gaan gelden. Juist rijke landen als Nederland moeten aan de slag, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame productie en consumptie. Het is belangrijk dat dit ook blijkt uit de afspraken die in Addis Abeba worden gemaakt. Het gaat niet alleen om wat er in ontwikkelingslanden moet veranderen, maar ook om de veranderingen hier. Wat mij betreft zet minister Ploumen van Hulp en Handel daarom in op duidelijke toezeggingen van Nederland en andere rijke landen, zodat de wereldgemeenschap écht gezamenlijk kan zorgen voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding.
Dit is deel 6 in de blogreeks ‘Wie zal dat betalen?’ over de toekomstige financiering van wereldproblemen als armoede en klimaatverandering. Lees deel 1 t/m 5 hier.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand