Ongedocumenteerd en onbevreesd: de ‘dreamers’ gaan nergens heen

Muller is een van de inwoners van de VS op wie Trump het bij uitstek gemunt heeft. Ze is ongedocumenteerd, omdat haar Mexicaanse ouders haar als dreumes van vijftien maanden zonder de juiste papieren meenamen naar de VS. Ze heeft dat altijd geweten, maar praatte er nooit over. Tot ze op school in contact kwam met een groep activistische jonge vrouwen, ook zonder verblijfspapieren, die zich de Youth Leadership Council noemden. “Ik was altijd bang dat ze me op school anders zouden gaan bekijken als ze van mijn status wisten. Ik was vijftien. Als je zo jong bent, wil je er vooral bij horen.” Ze sloot zich bij de meiden aan, won zelfvertrouwen en werd niet veel later, kort na Trumps inauguratie, lid van de Mexicaanse volksdansgroep.

Muller en de New Yorkse Youth Leadership Council (NYSYLC) binden de strijd aan met politici die hen het land uit willen zetten, vanuit een kantoortje vol zelfgeschilderde protestborden en opbeurende teksten, in het hart van Chinatown. ‘We need to overthrow the system!’ en ‘Don’t fuck with my life’ hangen naast ‘live, love, laugh’. Er is nóg een Guadalupe, dus hier gebruikt Muller haar tweede naam, Jackie. Ze vertelt over de emotionele steun die ze krijgt van deze vrouwen, die precies weten hoe het is om te vrezen voor deportatie.

Nu draagt ze een T-shirt waarop ze onomwonden verklaart wat ze wil: liberation, not deportation. Ze vertelt over het protest dat ze eind 2017 organiseerde met de groep, de UndocuPower March. Ze speechte voor zo’n vijftig mensen, over haar worsteling met de onzekere toekomst die ze tegemoet gaat. “Ik wilde me gehoord voelen”, zo blikt ze terug op haar besluit publiekelijk over haar status te praten. Ze besteedt inmiddels een volle dag per week aan het organiseren van protestbijeenkomsten en het werven van fondsen voor de groep. “Ik doe het graag, want ik wil niet dat anderen zich net zo voelen als ik me voel. Ik wil dat ze weten dat er mensen zijn die oprecht om hen geven.”

Die inspanningen leidden in 2012 tot het DACA-programma, terwijl Obama aanvankelijk helemaal niet van plan was de jongeren in de VS te laten blijven. Nu Trump DACA heeft ingetrokken, is het protest van de Dreamers weer zo hevig opgelaaid dat de overheid in januari een paar dagen op slot ging. De Democraten weigerden in te stemmen met een nieuwe begroting zolang er geen oplossing was voor deze jongeren.

Had Pacheco ooit gedacht dat haar actie uiteindelijk zou leiden tot invloed in het Witte Huis, waar zelfs Trump ernstig rekening moet houden met de wensen van de Dreamers, wil hij geen politieke storm ontketenen? Ja, zegt ze resoluut. “We hadden eerder bewegingen van jonge mensen gezien die erin slaagden echte verandering teweeg te brengen. De burgerrechtenbeweging in de jaren ’60, de suffragettes die streden voor vrouwenkiesrecht – dat sterkte ons in het idee dat het heus mogelijk was. En ik zag hoe krachtig onze verhalen waren.”

Veel Dreamers zijn daar helemaal niet blij mee, omdat het hun ouders en immigranten met doodgewone banen wegzet in de categorie ‘waardeloos en schuldig’. “Hoe dan ook heeft dat verhaal hun status verhoogd en geleid tot veel steun in de politiek, van zowel Democraten als Republikeinen”, aldus Nicholls. “Ze zijn vrijwel onaantastbaar geworden. Zelfs Trump durft hen niet te deporteren en noemt ze great kids. Dat geeft wel aan hoe succesvol hun beweging is.”

De stad is een relatief veilige haven voor immigranten zonder papieren. New York biedt gratis juridische hulp en weigert arrestanten over te dragen aan de vreemdelingenpolitie. Maar dat betekent niet dat die niet actief is. De Graauw vertelt over een telefoontje naar de universiteit: de vreemdelingenpolitie die om de contactgegevens van een ongedocumenteerde student verzocht. Die gaf de universiteit overigens niet – er is een speciaal protocol om het agenten binnen de wet zo moeilijk mogelijk te maken aan informatie van studenten te komen.

Het is vast niet meer dan een politieke strategie, iets om zijn achterban even tevreden te houden, oordeelt Muller optimistisch. “De strijd is niet voorbij”, verzekert ze. Ze vreest dat de Dreamers weer op de achtergrond raken, nu andere, actuele kwesties zoals wapenbezit de aandacht opeisen. “Politici moeten kiezen, denken aan hun herverkiezing, en vaak staan ongedocumenteerden dan achteraan, want wij kunnen niet stemmen. Ik denk soms dat ze gewoon net zo lang wachten tot wij de strijd opgeven. We moeten druk blijven uitoefenen.”