Feminisme, racisme, seksisme en gender staat nooit los van elkaar, zo werd donderdagavond betoogd tijdens het Mediacafé Nieuw Feminisme in Pakhuis de Zwijger, een samenwerking van OneWorld en DeBuren. Drie verschillende feministen gingen met elkaar in gesprek over recente cases uit de Nederlandse media. Ook in het debat over feminisme, vaak gevoerd door witte vrouwen, zijn er nog steeds zoveel stemmen die niet genoeg gehoord worden of een podium krijgen.
Aan tafel zitten Linda Duits, sociaal wetenschapper gespecialiseerd in popcultuur, gender en seksualiteit, Justine van de Beek, oprichtster van het online platform Stellingdames over intersectioneel feminisme, en Christelle Munganyende, die als schrijvende afro-feministe de genormaliseerde opvattingen over vrouwen weer in twijfel wil trekken.
Drie plafonds
Moderator Milouska Meulens opende de avond met een persoonlijke inleiding. “Ik geloofde nooit dat ik een leuke, sexy vrouw in de media kon worden, want ik herkende mezelf als jong meisje niet in de vrouwen op tv. Ik was niet wit. De media hebben een belangrijke rol om aan iedereen te laten zien dat ze vertegenwoordigd worden. Ook aan jonge meisjes.” Het beseffen van dit verschil in feminisme voor witte en niet-witte vrouwen is belangrijk. Zo illustreert ook de reactie van Christelle op de inleiding: “Zwarte vrouwen moeten drie glazen plafonds doorbreken, en witte vrouwen ‘maar’ één.”
We moeten het toch nog even hebben over Beyoncé: echte feminist of niet? Panel is verdeeld. #nieuwfeminisme pic.twitter.com/tlH87eaS8W
— oneworldnl (@oneworldnl) November 17, 2016
Dit belangrijke verschil wordt duidelijk wanneer Milouska het panel om hun mening over het feminisme van Beyoncé vraagt. De zangeres inspireerde een van haar nieuwe nummers op het feminisme van Chimamanda Ngozi Adichie, en is openlijk feminist. Het panel is verdeeld. Duits: “Beyoncé staat voor het soort feminisme waar eigenlijk niemand tegen kan zijn. Het schuurt niet genoeg, terwijl dat wel zou moeten." Christelle geeft aan dit een wit perspectief te vinden en wijst op de voorbeeldrol van Beyoncé: “Binnen de gemeenschappen van zwarte vrouwen, waar feminist zijn nog niet zo’n ding is, schuurt haar soort feminisme wel degelijk.” Ook moeten we volgens Christelle niet vergeten wat de rol van Beyoncé eigenlijk is: entertainer. Zo zou je Hillary ook nooit voor haar slechte dance moves veroordelen.
Pijnlijke voorbeelden
Ook bespreken de panelleden tijdens het Mediacafé drie actuele fragmenten uit de Nederlandse media. Seksisme blijkt actueler dan ooit. Uiteraard passeren de Amerikaanse presidentsverkiezingen de revue, maar waar de onderkaken in het publiek écht de grond raken, is bij de vertoning van een fragment uit Buitenhof. De eerder genoemde Chimamanda Adichie probeert hier aan presentator Pieter Jan Hagens de man-vrouw ongelijkheid uit te leggen met een voorbeeld van een vrouwelijke Trump. “What if she would say she is going to grab all men by their penisses?” Waarop de presentator zegt: ‘That would be great’. “Wat is hier aan de hand? Wat gaat er mis? Is hij soms verliefd op haar?”, vraagt Milouska zich hardop af.
Zaal gaat kapot van schaamte tijdens #Buitenhof fragment van Chimamanda Ngozi Adichie. #nieuwfeminisme
— Manju Reijmer (@manjureijmer) November 17, 2016
Het zit blijkbaar diep in ons om dit soort incidenten af te doen als een mislukte grap, onhandigheid, of verliefdheid. “Er bestaat in Nederland wel seksisme, maar niemand is zogenaamd de seksist”, aldus Christelle. Waarop Justine aanvult: “Mannen moeten hun seksisme niet wegschuiven, maar erkennen: 'het zit in de basis van mij'. Dan pas kun je reflecteren." Een pets op de billen, nageroepen worden op straat. We vinden het allemaal vervelend, maar ook normaal. Linda: “We moeten strenger zijn.”
Het is met seksisme net als met 'white innocence', zegt @Helenechristele. Er op aangesproken worden maakt … https://t.co/k4nDhfhzx0
— Lonneke van Genugten (@LonGenug) November 17, 2016
Kleedkamerpraat
Deze normalisering van seksisme is gevaarlijk volgens het panel. En ook daarvan zijn voorbeelden in de media. Zo probeerde Thierry Baudet in De Wereld Draait Door het aanzetten tot aanranding van vrouwen door ‘versiercoach’ Julien Blanc af te doen als 'kleedkamerpraat'. Het handjevol mannen in de zaal trok juist hier hun mond open, tot de verontwaardiging van sommige gasten:
Opmerking uit zaal: 'ik ben man en gay en herken me totaal niet in de discussie'. Al het feminisme hier moet leuk en gezellig zijn.
— Lonneke van Genugten (@LonGenug) November 17, 2016
Witte man: "Is het wel zo dat iedere man in de kleedkamer zo praat?"
IK WOU DAT IK @justinedus EYEROLL NU KON GIFFEN #nieuwfeminisme
— Manju Reijmer (@manjureijmer) November 17, 2016
Feminisme is gelaagd
Wat in de tweede helft van het debat sterk naar voren komt is het feit dat feminisme niet alleen om vrouw zijn gaat, maar ook over seksualiteit, kleur en gender en dat het onlosmakelijk verbonden is met racisme. Het debat nam gedurende de avond dan ook vele wendingen. Mounir Samuel, vlogger en columnist voor OneWorld, stuurde met zijn performance over genderfluïditeit en de genderhokjes die ons in onze samenleving zoveel houvast bieden, de discussie een waardevolle zijweg in. Er zijn nog steeds veel stemmen ongehoord en niet begrepen. We moeten met zijn allen anders gaan denken over gender en feminisme.
'Denk nou niet in hokjes. Kijk elkaar in de ogen en zie geen man of vrouw' @MCTSamuel #nieuwfeminisme pic.twitter.com/mQNcq073RY
— oneworldnl (@oneworldnl) November 17, 2016
"Ieder mens heeft verschillende identiteiten. Gender, kleur, seksualiteit. Dat staat niet los van elkaar." @justinedus #nieuwfeminisme
— Manju Reijmer (@manjureijmer) November 17, 2016
