Moeder Henia en dochter Hind. Henia is huisvrouw, Hind is artiest. “Mijn moeder heeft haar ouders nooit gekend. Voor ons staat ze altijd klaar.”Beeld:Pleunie van Raak
‘Mijn moeder vocht als een leeuwin voor haar gezin’
Saar Jansen* fotografeerde Nederlands-Marokkaanse moeder- en dochterduo’s. Botsen de islamitische normen en waarden met die van het westerse Nederland? Hoe bezien zij elkaars leven en wat doet zo’n cultuurkloof met de moeder-dochterband?
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Sterke vrouwen, allemaal. Deze dochters kijken bijna zonder uitzondering met grote bewondering naar het doorzettingsvermogen van hun moeder, die zonder familie of vrienden, zonder veel kennis van Nederland of de taal hier kwamen wonen. “Ik moet er niet aan denken om op mijn achttiende te emigreren, te trouwen en voor mijn dertigste al vijf kinderen te hebben”, zegt Kaoutar. “Ze heeft alles zelf moeten uitzoeken”, zegt kunstenares Omnia over haar moeder Zohra. Haar moeder was huisvrouw, maar ook maat schappelijk werker. Ze leerde zichzelf Nederlands en kreeg hier vijf kinderen.
Moeder Naija en dochter Hannaa. Naija is huisvrouw, Hannaa is directeur van een advocatenkantoor. “Mijn moeder heeft zoveel meegemaakt. Ik hoop dat ze nu kan genieten.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Khadija en dochter Kaoutar. Khadija is fabrieks- arbeider, Kaoutar werkt bij de GGz. “Mijn moeder is de stuwende kracht achter ons gezin. Haar eerlijkheid heb ik ook.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Yamina met dochter Imane. Yamina is schoonmaakster, Imane is financieel controller. “Ik heb mijn eigen droom opgegeven om mijn kinderen alles te geven.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Touria en dochter Aya. Touria is woonconsulent, Aya is student Maatschappelijk Werk. “Ik heb vaak tegen mijn dochter gezegd:
je moet jezelf niet met anderen vergelijken.
Je hebt een andere achtergrond.”Beeld:Pleunie van Raak
De dochters zien onafhankelijke, eigengereide vrouwen, die voor zichzelf een pad hebben moeten uithakken. De woorden ‘krachtig’ en ‘onafhankelijk’ vallen vaak. “Mijn moeder heeft gevochten als een leeuwin voor haar gezin”, zegt Imane. Kaoutar: “Ik had een havo-advies, maar de school besloot om mij naar het vmbo te sturen, wat vaker gebeurde bij migranten kinderen. Toen kwam mam om de hoek kijken, dus dat verhaal ging niet door. Ik mocht me nooit aan de kant laten zetten, dat is haar te vaak gebeurd.”
“
Het is lastig om moslim zijn te verenigen met de Nederlandse maatschappij
Dat kan ook lastig zijn. De moeders hebben hun thuis verlaten om hun kinderen een goede start te geven in het leven. Yamina heeft “haar droom opgegeven,” en heeft naar eigen zeggen zelfs het idee dat veel Marokkaanse vrouwen zichzelf hebben weggecijferd voor de kansen van hun kinderen. Het is voor haar moeilijk te accepteren dat haar dochter Imane een “andere kant op is gegaan.” Imane is getrouwd met een Nederlander en draagt geen hoofddoek.
“Ik geloof in mijn eigen waarheid, niet per se in een god.” De vrouwen hebben het voorzichtig over ‘verschillende normen en waarden’, als het over liefde, seks en alcohol gaat. “Ze is meer een Nederlands meisje met Marokkaanse ouders. Ze voelde zich vaak belemmerd”, zegt Fatima over haar dochter Aya. “Het is lastig om moslim zijn te verenigen met de Nederlandse maatschappij”, zegt Touria. “Maar we hebben het vertrouwen dat de kinderen goed terechtkomen.”
Moeder Zohra en dochter Omnia. Zohra is maatschappelijk werker. Omnia is kunstenares. “Mijn moeder is mijn inspiratie. Ze is altijd positief.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Malika met dochter Nesrine. Malika is lerares, Nesrine is student Media en Com- municatie. “Mijn dromen zijn uitgekomen door mijn dochters.”Beeld:Pleunie van Raak
In naam van God
Sommige dochters dragen geen hoofddoek meer, maar hebben tegelijkertijd kritiek op de manier waarop daarover gepraat wordt in Nederland. Veel moeders hebben gemerkt dat de houding van Nederlanders tegenover hun anderszijn verhard is. Djamila zegt in de moeilijke, eenzame beginjaren zo fijn te zijn opgevangen door haar Nederlandse buren.
Maar net zo’n fijne gemeenschap deed opeens moeilijk toen Khadija een hoofddoek ging dragen. “Ik kreeg alleen maar scheve gezichten. Mensen wilden niet meer met mij praten.” Touria zegt dat ze Nederland juist altijd zo prachtig heeft gevonden omdat verschillen er mogen zijn. Ze is nog steeds gelukkig, maar: “Ik moet ondertussen wel nadenken over hoe je je presenteert. Het samenleven is niet meer zo vanzelfsprekend als voorheen.”
“
Mijn moeder zorgt voor buren en naasten, in de naam van God
En dat terwijl de vrouwen zo hard vochten om een plek in de samenleving te vinden, zeggen hun dochters. Velen willen benadrukken dat Nederlandse mensen het verkeerd zien: hun moeders staan vol in de samenleving. Zij volgden hier opleidingen, werkten in de schoonmaak, werden lerares of ambtenaar. Ze hebben gemengde vriendengroepen. Omnia’s moeder nam een meisje op dat niet meer thuis kon wonen. “Je moet voor je buren en naasten zorgen, het maakt niet uit waar je vandaan komt. Dat doet zij in naam van God.”
Moeder Margaret en dochter Lotte. Lotte is student Sociaal Pedagogische Hulpverlening.Beeld:Pleunie van RaakDochter Najlaa en moeder Djamila. Najlaa studeert Bedrijfskunde, Djamila werkt in de kinderopvang. Djamila: “De eerste jaren in Nederland waren een ramp voor mij. Zo stil!”Beeld:Pleunie van Raak
Dochter Najlaa en moeder Djamila. Najlaa studeert Bedrijfskunde, Djamila werkt in de kinderopvang. Djamila: “De eerste jaren in Nederland waren een ramp voor mij. Zo stil!”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Touria en dochter Aya. Touria is woonconsulent, Aya is student Maatschappelijk Werk. “Ik heb vaak tegen mijn dochter gezegd:
je moet jezelf niet met anderen vergelijken.
Je hebt een andere achtergrond.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Margaret en dochter Lotte. Lotte is student Sociaal Pedagogische Hulpverlening.Beeld:Pleunie van RaakMoeder Khadija en dochter Kaoutar. Khadija is fabrieks- arbeider, Kaoutar werkt bij de GGz. “Mijn moeder is de stuwende kracht achter ons gezin. Haar eerlijkheid heb ik ook.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Yamina met dochter Imane. Yamina is schoonmaakster, Imane is financieel controller. “Ik heb mijn eigen droom opgegeven om mijn kinderen alles te geven.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Zohra en dochter Omnia. Zohra is maatschappelijk werker. Omnia is kunstenares. “Mijn moeder is mijn inspiratie. Ze is altijd positief.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Naija en dochter Hannaa. Naija is huisvrouw, Hannaa is directeur van een advocatenkantoor. “Mijn moeder heeft zoveel meegemaakt. Ik hoop dat ze nu kan genieten.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Henia en dochter Hind. Henia is huisvrouw, Hind is artiest. “Mijn moeder heeft haar ouders nooit gekend. Voor ons staat ze altijd klaar.”Beeld:Pleunie van RaakMoeder Malika met dochter Nesrine. Malika is lerares, Nesrine is student Media en Com- municatie. “Mijn dromen zijn uitgekomen door mijn dochters.”Beeld:Pleunie van Raak
Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl in maart 2018.
*De echte naam van de fotograaf is bij de redactie bekend.
We leven in onzekere tijden door het coronavirus. Er is behoefte aan betrouwbare informatie én verdieping. We hopen dat je dit bij ons vindt en wil bijdragen aan onze onafhankelijke journalistiek.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden