Achtergrond

Microkrediet: wanneer wel, wanneer niet?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Dit artikel maakt deel uit van de serie ‘2015: The future we want’ die OneWorld in 2013 initieerde.    

Microkredieten schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar wanneer is zo’n lening nou echt succesvol? Twee ondernemers en een marketingspecialist stelden een checklist voor je op.

Eind jaren ’90 startte Muhammad Yunus de Grameen Bank. De bank verstrekte kleine leningen aan arme mensen om hun kans op een beter bestaan te vergroten. Duizenden mensen profiteerden van Yunus’ meesterlijke concept: het microkrediet. De kroon op zijn werk kwam in 2006: Yunus ontving de Nobelprijs voor de Vrede. Mede door zijn succes schoten microkredieten als paddenstoelen uit de grond. Het leek de ultieme oplossing om
armoede wereldwijd te bestrijden.

Maar microkrediet kan ook een averechts effect hebben. Soms leidt het zelfs tot grotere armoede.

Waar moet rekening mee worden gehouden bij het verstrekken van krediet? En wat is ervoor nodig om mensen in de Derde Wereld daadwerkelijk een kans te bieden op een beter bestaan? Dit beknopte artikel analyseert de knelpunten en biedt een handige checklist voor een beter microkrediet.

Waar gaat het mis?
Een microkrediet is een lening die moet worden terugbetaald. Als de lener zijn microkrediet niet kan terugbetalen, ontstaat er een probleem; net als bij grotere leningen in de Westerse wereld. Ook microkrediet-banken leggen beslag op huizen, hutjes of zelfs vee. De Tegenlicht documentaire die de VPRO in april 2012 uitzond, liet vele schrijnende gevallen zien die hun microkrediet niet konden terugbetalen. Soms zat er niets anders op dan een nieuwe lening tegen een hogere rente af te sluiten om toch te kunnen aflossen. Schulden stapelden zich op en de financiële situatie werd onhoudbaar. Uiteindelijk werden bezittingen onteigend. De leners van het microkrediet waren niet in staat om met hun lening een succesvol bedrijfje te runnen, een goed inkomen te vergaren en hun lening terug te betalen.

Uit onderzoek blijkt dat gebieden waar microkrediet beschikbaar is geen hogere economische groei kennen dan gebieden waar mensen niet over een microkrediet kunnen beschikken.
Een microkrediet biedt mensen wel de kans om een klein winkeltje te beginnen, maar lang niet iedereen slaagt daarin. Bovendien biedt een microkrediet meestal niet de kans om echt door te groeien. Mensen krijgen zo wel wat om handen, maar blijven te arm.

Niek Huizenga, Floris Imhann en Lusanne Tehupuring zijn allen vanuit verschillende disciplines actief voor Bake for Life. Niek is gespecialiseerd in het begeleiden van startups in ontwikkelingslanden; Floris is ICT-ondernemer en heeft tijdens zijn studie geneeskunde gewerkt in Afrika; Lusanne is specialist in international marketing.

Er zijn dus verschillende oorzaken waardoor microkrediet mensen onvoldoende helpt met het opbouwen van goed bedrijf en een beter bestaan: een slechte gezondheid van de lener voorkomt dat er goed gewerkt kan worden. Onvoldoende kennis, vaardigheden of motivatie om goed te ondernemen leiden tot falende bedrijven en te kleine kredieten zorgen ervoor dat de opgerichte bedrijfjes niet kunnen uitgroeien tot succesvolle ondernemingen.

Checklist microkrediet
Maar wanneer heeft een microkrediet dan wel zin? Hoe zorg je ervoor dat leningen kunnen worden terugbetaald en bovenal: hoe zorg je dat mensen daadwerkelijk uit de armoede komen? Onderstaande punten zijn volgens ons cruciaal om succesvol krediet te verstrekken:

1: Bepaal wie geschikt is
Selecteer kandidaten op basis van de volgende criteria: gezondheid, geletterdheid, vermogen tot eigen bijdrage en een goede indruk. Het verstrekken van een microkrediet zal meer kans van slagen hebben wanneer de leefomgeving en de gesteldheid van de persoon als ‘gezond’ kan worden beschouwd en wanneer hij of zij beschikt over voldoende motivatie.

2: Begeleid in het ondernemersvak
Er is meer nodig dan een goede gezondheid, leefomgeving, motivatie en geld om te kunnen ondernemen: Succesvoorbeelden uit de eigen omgeving, coaching en training zorgen ervoor dat mensen leren wat ondernemen is. Dit betekent een goede begeleiding vanuit de verstrekkers van kredieten. Ook vakgerichte trainingen kunnen daarin een rol spelen.

3: Bied carrièreperspectief
Bied ondernemers met potentie de mogelijkheid om hun bedrijf uit te bouwen zodat ze groter kunnen inkopen en personeel aan kunnen nemen. Dit kan bereikt worden door het microkrediet geleidelijk te verhogen en aanvullende training te geven.

4: Zorg voor lokale coördinatie
Laat de coördinatie en controle uitvoeren door een capabele en betrouwbare lokale partij. Deze partij selecteert de deelnemers en staat daardoor dicht bij hen. Het zorgt voor wederzijds commitment en problemen kunnen snel worden gesignaleerd.

Werkt dit?
Stichting Bake for Life hanteert bovenstaande checklist bij haar microkrediet-projecten. De stichting biedt vrouwen in Uganda de kans om als groep een eigen bakkerijtje te starten die ze bij succes kunnen uitbouwen naar een grote bakkerij. Selectie, training en coördinatie van de groepen gebeurt op lokaal niveau maar altijd in samenwerking met Bake for Life. Of het succesvol zal zijn? We hopen dat de spreekwoordelijke olievlek zijn werk gaat doen en dat in 2020 vele Afrikaanse vrouwen een zelfstandig bestaan hebben opgebouwd als succesvol bakker.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons