Achtergrond

Metropolen ontdekken de fiets

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De fiets rukt op in het straatbeeld van grote steden. Niet alleen in New York en Londen, maar ook in bijvoorbeeld Mexico-Stad. In deze metropool staan op straat meer dan 3.600 rode deelfietsen klaar, als milieuvriendelijk alternatief voor de auto en als aanvulling op het openbaar vervoer. Mexico-Stad loopt daarmee voorop in Latijns-Amerika.

[[{“fid”:”27993″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”fietsen in mexico-stad”},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]Mexico-Stad (Foto: André Botermans)

De Dutch Cycling Embassy – een publiek-privaat samenwerkingsverband – krijgt dagelijks verzoeken uit het buitenland om informatie en advies. Want waar kun je als het over fietsen gaat beter terecht dan in Nederland? Een land met meer fietsen dan inwoners en een koninklijke familie die lachend op de fiets stapt.

Al die buitenlandse belangstelling biedt “enorme kansen” aan het bedrijfsleven, zegt directeur Aletta Koster van de ’fietsambassade’. “Wekelijks ontvangen we delegaties uit het buitenland. De meest gestelde vraag is: wij willen ook een hoger fietsaandeel in het verkeer, help ons daarbij.”
 

Promotie van Nederlandse fietskennis
In de Dutch Cycling Embassy werken overheden, bedrijven, kennisinstellingen en organisaties samen. Doel is het promoten van Nederlandse fietskennis en -producten. De stichting is opvolger van de organisatie Interface for Cycling Expertise, die in het verleden ontwikkelingsprojecten uitvoerde in landen als Ghana, Zuid-Afrika en India. “Wij kwamen toen aan met een zak geld en kennis, maar die tijd is voorbij”, zegt Koster. ’’Nu zijn we hoofdzakelijk privaat gefinancierd. En we moeten geld zien te verdienen.”
 

Koster is net terug uit Mexico, waar zij met de Nederlandse ambassade bijeenkomsten heeft georganiseerd om het fietsen te bevorderen. In 2010 werd met Nederlandse hulp al het programma Ciclociudades opgesteld, een draaiboek voor gemeenten om meer Mexicanen op de fiets te krijgen – door promotie van de fiets, maar ook met betere infrastructuur.

Het opkrikken van het fietsgebruik is meer dan alleen rijwielpaden aanleggen, zegt Koster. ’’Het gaat om samenwerking, eerst moet je de juiste mensen en partijen bij elkaar zien te brengen. Wij ondersteunen die processen met bijeenkomsten, workshops en cursussen. Bij de zoektocht naar geld kunnen we ook helpen. Financiering gebeurt vaak door grote ontwikkelingsbanken.’’

[[{“fid”:”27991″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”fiets brazilië”},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]Brazilië

Wijken met fietsvoorzieningen
Het bouwen van wijken met fietsvoorzieningen begint in Mexico commercieel interessant te worden voor projectontwikkelaars, zegt adjunct-directeur Saskia Kluit van de Fietsersbond. “De huizen zijn dan meer waard. Mensen hebben vaak toch geen geld voor een auto te betalen. Op de fiets zijn ze mobiel, waardoor ze makkelijker werk vinden en meer inkomsten hebben. Zo ontstaat meer sociale cohesie en neemt de criminaliteit af.”
Dutch Cycling Embassy is ook actief in de Braziliaanse miljoenenstad São Paulo: “De mensen zijn de mobiliteitsproblemen zat. Wij begeleiden São Paulo bij de plannen om de fietsmobiliteit te laten groeien.”

Het fietsen is in Beijing is sterk afgenomen, veel mensen rijden nu in een auto of op een brommer.

Verzoeken om hulp bij fietsprojecten liggen er ook uit landen als Azerbeidzjan, India, Chili, Ecuador, Peru en China. Maar, China is toch al een fietsland? ’’Beijing heeft een groot probleem met het verkeer en smerige lucht. Het fietsen is sterk afgenomen, veel mensen rijden nu in een auto of op een brommer. Wij helpen bij een onderzoek naar de vraag waarom het fietsen zo is afgenomen, een gigantische klus.’’ Een klus die mogelijk tot meer betaalde opdrachten voor het Nederlandse bedrijfsleven kan leiden.

[[{“fid”:”27984″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]Los Angeles

Nederland kan geld verdienen met kennis van fietsen, zegt Tonny Bosch, eigenaar van adviesbureau Move Mobility, dat samenwerkt met branchegenoot Goudappel Coffeng. ’’Alle grote steden worstelen met congestie, vervuiling en te dikke mensen. En iedereen wil weten hoe Nederland het doet.’’

Bosch is blij met de Dutch Cycling Embassy. “Met zo’n oranje badge maak je een goede entree. Er lopen nu een heleboel offertes voor fietsprojecten. Je moet geduld hebben, en investeren in middelen en netwerken. De grote vraag is wel: hoe kom je aan geld? Het regelen van geld voor de aanleg van infrastructuur, bijvoorbeeld via de Wereldbank, is een aparte tak van sport.’’

Op de campus van Makerere universiteit

Fietsdeelproject voor studenten en medewerkers

Deelfietsen in Uganda
Bosch stond zelf mede aan de basis een fietsdeelproject in Uganda, het eerste in Afrika. Op de campus van de universiteit van Kampala staan nu als proef twintig deelfietsen klaar voor studenten en medewerkers. Doel is de voordelen van fietsen te laten zien, waarmee het imago ervan verbetert.

Bosch’ bureau Move Mobility ontwierp een fietsvriendelijke inrichting van een drukke weg in Kampala, Namirembe Road. De bedoeling is dat er dit jaar rijwiel- en zebrapaden worden aangelegd. “Maar het gevecht om de budgetten vindt nog plaats.” Een deel van de financiering komt uit programma’s van de Verenigde Naties, aldus Bosch.

Exportsucces Vanmoof
De eigenzinnge stadsfietsen van het Amsterdamse fietsmerk Vanmoof zijn te koop in tientallen landen. Voornamelijk in Europa, maar ook in onder meer de VS, Argentinië, Chili, Indonesië, Maleisië en Thailand. “Je moet vernieuwend en innovatief zijn”, aldus oprichter Taco Carlier vanuit New York, waar hij op zakenreis is. “Veel grote, internationale fietsmerken zijn vooral bezig met innovatie bij racefietsen en mountainbikes, wij richten ons op stadsfietsen.”
Vanmoof verspreidt de boodschap dat fietsen de oplossing is voor steden met verkeersproblemen en luchtvervuiling. “Ik ontdekte jaren geleden dat je in New York eigenlijk te gek kunt fietsen.” Amerika is nu een van de grote exportmarkten van het fietsmerk, dat 70 procent van de omzet uit het buitenland haalt. “Japan gaat ook heel goed, en Thailand is nu onze vierde markt.”
De grote Nederlandse fietsproducenten kunnen best actiever zijn op de internationale markt, vindt Carlier. “Misschien zijn ze een beetje lui geworden omdat de verkoop van fietsen hier altijd goed ging.” Nieuwe, kleine fietsmerken als Roetz Bikes, BlackStar, Bough Bikes, Sandwichbikes, Urban Arrow en Veloretti mikken evenals Vanmoof wel nadrukkelijk op het buitenland.
 

De Dutch Cycling Embassy krijgt aanvragen uit de hele wereld voor lezingen en workshops door Nederlandse fietsexperts, zoals die van Royal HaskoningDHV. “Die lezingen en workshops bieden ons de gelegenheid contacten te leggen en netwerken op te bouwen”, zegt Wim van der Wijk, verkeerskundige bij dit advies- en ingenieursbureau. “Voor structurele opdrachten heb je een lange adem nodig.” Fietsen past in het rijtje Hollandse kaas, molens en klompen, zegt Van der Wijk. “Het is een exportproduct.”

Bijziendheid
Maar volgens Koster lukt het onvoldoende om al die exportmogelijkheden te benutten. “We laten kansen liggen. Zo willen Cuba en Zuid-Afrika hulp bij het ontwikkelen van een goedkopere fiets voor de lokale markt. Maar wij krijgen binnen ons netwerk nauwelijks respons. Dan kloppen die landen aan bij de Denen, die zichzelf beter promoten als fietsland. En wist je dat Amerikanen fietsexpertise onder de noemer ’Dutch Cycling’ verkopen? Meer dan Nederlanders zijn Amerikanen bezig om kennis over fietsen te vermarkten.’’
Nederland heeft volgens Koster een soort bijziendheid als het gaat om fietsen. “Onze kennis van water wordt omarmd als exportproduct, maar bij de nationale overheid is niemand verantwoordelijk voor het vermarkten van onze fietskennis.”

E-bikes
Marktleider Gazelle richt zich vooral op Duitsland, België en Denemarken. “De Nederlandse stadsfiets is meer een nicheproduct”, zegt marketingmanager Ferdi Ertekin. “Wij geven hier gemiddeld zevenhonderd euro uit voor een kwalitatief hoogwaardige nieuwe fiets, in landen als Frankrijk halen ze voor twee- of driehonderd euro een simpele fiets bij de supermarkt.”
Met e-bikes (elektrische fietsen) wil Gazelle actief worden in meer landen. Ertekin: “We investeren ruim tien miljoen euro in onze nieuwe fabriek in Dieren, die de efficiëntste en modernste wordt van Europa.” Het bedrijf zegt "open te staan" voor verzoeken uit het buitenland om advies en hulp bij de bouw van fietsen.

Kluit van de Fietsersbond denkt dat Nederland evenveel geld kan verdienen met kennis over fietsen als met kennis over watermanagement. Maar dan moet de overheid de activiteiten wel gaan coördineren, aldus Kluit. “De overheid vindt dat het bedrijfsleven dit zelf moet organiseren, maar grote steden als Beijing zijn vooral op zoek naar een andere overheid in het land waarmee zij zaken willen doen. En bedrijven zitten naar elkaar te kijken: wie durft het risico te nemen? Want de eerste jaren maak je waarschijnlijk geen winst. Het gaat om een markt waarin miljarden omgaan. Die miljarden kun je naar Nederland halen als je het goed organiseert en samenwerkt.”

Foto's boven: Bike Sharing Project, Makarere universiteit (Kampala, Uganda).
 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons