Achtergrond

‘Ik wil de wereld kietelen’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De wereld is kapot, volgens ontwerper Daan Roosegaarde. Wij, de mensheid, moeten haar repareren. Roosegaarde streeft met zijn ontwerpen dit doel na, op een poëtische manier. Hij noemt zichzelf ook wel een ‘techno-poëet’. “Ik zie techniek niet alleen als iets hards, functioneels en zakelijks, maar ook als iets om mee te schrijven, verhalen te vertellen en een nieuwe wereld uit te lokken.”

Het Van Gogh-Roosegaarde-fietspad.

Met welke projecten probeer je dit momenteel te bereiken?
“We leverden deze week het Van Gogh-Roosegaarde-fietspad op in Nuenen, het dorp waar de schilder woonde in 1883. Het fietspad is bezaaid met lichtgevende steentjes en maakt deel uit van onze projecten rondom energievriendelijke landschappen. Het laadt zich overdag op zonne-energie op en geeft ’s avonds licht. Ook leveren we binnenkort voor het 100-jarige bestaan van de Kuipershal op Amsterdam Centraal Station een groot lichtkunstwerk.”

Je bent net terug uit Peking. Wat wil je daar realiseren?
“We willen een smogvrij park maken. Het idee is om een schone plek te creëren in een stad waar zo veel vervuiling is. Het afval dat onze installatie opvangt wordt samengeperst in ‘share-ables’, dingen die je kan delen. Zoals een ring of manchetknopen. We beginnen met een smogvrij park in Rotterdam volgend jaar. Daarna gaat de upgraded versie naar Peking.”

Waar komt dit idee vandaan?
“Wij, als Studio Roosegaarde, willen weg van de discussie en hier, in het nu, echt iets neerzetten. Als mensen door bijvoorbeeld een smogvrij park de schone toekomst kunnen ruiken, voelen ze zich eerder geroepen onderdeel van de oplossing te zijn. We willen mensen activeren, de wereld kietelen en een nieuw verhaal uitlokken.

Dat is mijn droom. Die moet worden geaard, maar dat gaat niet altijd gemakkelijk. Tijdens mijn eerste bezoek in Peking over dit project sprak ik met de viceburgemeester. Hij vroeg me niet hoeveel het project ging kosten, maar ‘where’s your boss’? Ik ben naar hun idee veel te jong. Ik zei: ‘I am the boss’, maar dat begreep hij niet. Twee weken later ben ik met Jet Bussemaker (Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, red.) terug gegaan. Toen geloofden ze me pas. Nu is Studio Roosegaarde een belangrijk onderdeel van de culturele uitwisseling tussen China en Nederland.”

Wat vind je zo fascinerend aan China?
“In Nederland is iedereen erg gefocust op het individu. China is precies het tegenovergestelde. Ja, er gebeuren slechte dingen zoals onderdrukking en er is weinig persvrijheid. Maar er is ook samenzijn en de netwerkgedachte is heel groot. Moet je nagaan: vijftig jaar geleden was Shanghai nog een klein dorpje. Nu wonen er zeventig miljoen mensen en mijn tweede kantoor staat er. Die stad draait op een ongelofelijke snelheid, maar duurzaamheid speelt er nog geen rol. Ik zie het als mijn uitdaging om dat daar te implementeren. Als je daar binnen kan komen met een smogvrij park, doe je echt iets voor mensen daar.

Ik vind het heel spannend om half hier, half daar te zijn. Ik leer er veel van. We zijn nu in de fase dat ons project niet meer wordt gezien als een bedreiging, maar een bijdrage. Dat is belangrijk – je wordt snel gezien als de ‘smartass white guy’.”

[[{“fid”:”31877″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]

Daan Roosegaarde (1979) is ondernemer en ontwerper. Werken van Roosegaarde zijn onder andere Dune, Intimacy en de Smart Highway. Hij won met zijn designs onder meer de Dutch Design Award in 2009 en 2012, de Design for Asia Award (2011) en de Deense Index Award in 2013 voor de Smart Highway. Ook is hij de Talent van het Jaar 2015. Roosegaarde was te gast bij De Wereld Draait Door en de laatste gast van de interviewserie Zomergasten in 2013. 

Je bent geboren in het kleine dorpje Nieuwkoop. Hoe ben je terecht gekomen waar je nu bent?
“Na een aantal verschillende studiekeuzes als de kunstacademies in Antwerpen en Arnhem ben ik gaan studeren aan de AKI Hogeschool voor de Kunsten. Daar studeerde ik cum laude af, waarna ik een master architectuur ben gaan volgen in Rotterdam. Toen heb ik met twee whizzkids Studio Roosegaarde opgezet. In de tussentijd zijn we wat meer geprofessionaliseerd, mag ik hopen!

Ik heb altijd de drang gehad om de wereld beter, leuker, fijner en poëtischer te maken. Door mijn ontwerpen laat ik zien wat er allemaal mogelijk is. Dan denken mensen: o, maar als dit kan, kunnen allemaal andere dingen misschien ook wel. Ik hoor heel vaak: ‘ ik wist niet dat dit kon’. Dat is toch gaaf?”

Hoe kunnen wij daar zelf aan bijdragen?
“Je moet echt investeren in je dromen. Als je een idee hebt moet je ervoor gaan. De mensen die zeggen dat het niet kan, moet je met veel liefde negeren. Vijf jaar geleden had de smart highway die ik met bouwbedrijf Heijmans heb ontwikkeld ook niet gekund. Nu crasht de oude wereld. Er is behoefte aan nieuwe ideeën. Dat is ruimte die deze generatie moet gaan pakken, claimen.”

[[{“fid”:”31881″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“height”:”327″,”width”:”581″,”class”:”media-element file-file-styles-artikel-volle-breedte”}}]]

Wat betekenen jouw ontwerpen concreet voor duurzaamheid en de toekomst van de wereld?
“Bij het woord duurzaamheid heb ik geen gevoel meer. Het is een woord. Het is belangrijker dat we ons realiseren dat de relatie tussen elkaar en de wereld weer op de agenda komt. Daarom zijn al onze kunstwerken interactief. Zoals de filosoof Marshall McLuhan zei: ‘There are no passengers on spacecraft Earth. We are all crew’. Het besef dat we in een netwerk zitten is voor mij de essentie van duurzaamheid.

Ik zie mezelf als een ‘happy infiltrator’ – ik kruip in een systeem en ga porren. Nu focus ik me op de toekomst van ons landschap. Hoe kunnen we dat energieneutraal maken? Bij het Van Gogh-Roosegaarde-fietspad brengen we de historie tot leven. In Peking halen we de smog weg en creëren zo een nieuwe ruimte.”

Er zijn sceptici die in jouw ideeën geen haalbaarheid zien. Wat zeg je tegen deze mensen?
“Wij zijn met iets nieuws bezig, dus dat lokt per definitie wrijving uit. De mensen die tegengas geven probeer ik juist bij mijn projecten te betrekken. Mensen zullen bij innovaties altijd denken dat het niet kan. Daarna komt de bureaucratische rompslomp. Zodra je daar doorheen bent zeggen mensen: ‘waarom was het er niet eerder’? Dan denk ik: ja, hallo. Waar was jij zelf drie jaar geleden?”

Foto’s en video: Studio Roosegaarde

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons