Achtergrond

Handwerk in Dickson

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Hoe gaat het met de vrouwen in Dickson? Het dorpje in Malawi kreeg vijf jaar geleden grote bekendheid door een reportage in NRC Handelsblad, waarna lezers spontaan geld inzamelden. Reny startte er een textielproject en ging dit voorjaar terug. Een persoonlijk verslag.

Hoe het begon
Dickson is het dorp in Malawi waarover journalist Dick Wittenberg in 2007 voor het eerst verslag deed in M van NRC Handelsblad. Hij beschreef van binnenuit hoe het dagelijks leven van minder dan 1 dollar eruit ziet in een ‘gewoon’ Afrikaans dorp. Het artikel maakte veel los. Het gaf een ongekende kijk op het leven. Zelf reageerde ik door Wittenberg te benaderen voor een ontwerpproject dat ik initieerde met collega ontwerpers en stylisten voor de mensen in het dorp. Andere lezers wilden geld geven. Ineens zat Wittenberg met een behoorlijke som geld. Hij richtte een stichting op, en vroeg mij en drie anderen mede zitting te nemen in het bestuur.

In eerste instantie ondersteunden we door maïsmeel te sturen, zodat de hongerdood stopte. Dat hielp. Daarna kunstmest, om de oogsten te verbeteren. Dat lukte. Daarna gingen we met de bewoners van Dickson en drie andere dorpen in gesprek over hoe we het project konden verduurzamen, zodat men weer op eigen benen kon gaan staan. In een periode van twee jaar kwam er extra kunstmest en zaad, kwamen er trappompen voor irrigatie en een lokale landbouwspecialist om de boeren te ondersteunen hun methoden te verbeteren. Na zes jaar liep het project af, en na een langzame exitstrategie is de situatie enorm verbeterd.

Ik heb Wittenberg eerder op twee van zijn reizen vergezeld als medebestuurslid van de ‘Vrienden van Dickson’. Dit jaar ging ik terug naar het Afrikaanse dorp. Voor de vrouwen. Met hen was ik drie jaar eerder begonnen met breien en haken. In eerste instantie wilde ik gewoon op mijn eigen manier met hen in contact komen. Als textielontwerpster gebruikte ik mijn vak als inspiratiebron. Ik nam toen brei- en haaknaalden mee en wat wol. Dat bleek al snel een succes.

Manden maken
In het voorjaar van 2012 was ik dus terug. Met ideeën die verder gaan dan breien en haken. Om de mogelijkheden te onderzoeken, de horizon te verbreden. Steeds houd ik de vrouwen voor: zeg wat je vindt, alleen door onze ideeën uit te wisselen worden ze beter. In elk van de vier dorpen doen we het op dezelfde manier. Mijn tolk Chifumbi is echt veel meer dan mijn tolk. Hij is collega.
Wat vinden jullie van pottenbakken, van manden maken vraag ik ze. In elk dorp krijg ik hetzelfde antwoord. Pottenbakken is geen goed idee. Klei is relatief duur en lastig om aan te komen. “Bovendien,” zegt Victoria, “is het ouderwets! We gaan echt die kleischalen niet verkopen, mensen willen modern plastic.” En inderdaad, iedereen heeft hier alles van plastic. De tentakels van Made in China reiken zelfs tot in deze wereld.

Manden maken vindt iedereen echter een goed idee. Bamboe groeit overal, groeit snel en kost niets. Maar een verkochtte mand levert toch minstens 600 kwacha (€ 3) op. Het is een ‘mannending’ in Malawi, manden maken. Maar dat kan ze niks schelen. “Welnee, zo’n man kan het ons leren!”. In elk dorp weten ze wel iemand om te benaderen en twee dagen later hebben ze hun eerste les. De volgende dag komt Matrida met een mini-versie. “Gemaakt van de restjes die bleven liggen, ik wilde thuis nog oefenen”, vertelt ze.
Met het maken van manden en het leren gebruiken van een naaimachine, maken we het project breder. Met een door henzelf opgezette structuur wordt de voortgang bewaakt. Wie mee wil doen, draagt bij. We slagen erin het project als vanzelf in hun dagelijks leven te laten passen. Dat moet, want ‘boer zijn’ gaat altijd voor.

Bijpraten
Vanaf de verrassing die het plezier van die eerste breiles drie jaar geleden opriep, tot uiteindelijk het huidige project; er is een bijzondere energie losgekomen. Vanaf dat eerste begin moet iedereen steeds lachen om onze lokale tolk Chifumbi, die zijn hand er niet voor omdraait om de conversaties over opzetten, afkanten, recht, averecht en andere vrouwenzaken te vertalen.”Hoe doe jij dat met anticonceptie?” is zomaar een gespreksonderwerp tussen velen. Duidelijk is: de vrouwen hebben hun eigen kracht ontdekt. Ik zie hun potentieel en vind dat dat niet verloren mag gaan. Bovendien: ze willen zelf heel graag. “We hebben nu ook meer stem, omdat we samen veel dorpszaken bespreken.”

Meer lezen
Wil je meer lezen over de projecten van Reny van der Kamp?
Lees dan verder op haar eigen site: www.renyvanderkamp.nl.

Perspectief
De 256 vrouwen in deze vier dorpen hebben grote plannen. Daar moet de nieuwe president, Joyce Banda, trots op zijn – mocht ze ooit van Dickson, Chatonda, Chioko en Utabwalero gaan horen. Zij geeft de mensen in elk geval hoop, zo merk ik in haar eerste weken. De vorige president, Mutharika, heeft het land in deplorabele toestand achtergelaten. Banda gaat het anders doen. Zij heeft haar ministersploeg breed samengesteld met ook acht vrouwelijke ministers, is wars van corruptie en is de relaties met buur- en donorlanden aan het herstellen. Zal deze voormalig voorvechtster van vrouwenrechten in staat zijn van Malawi weer een land te maken dat voor haar onderdanen zorgt, en een economische perspectief te ontwikkelen?

Hier gebruiken de vrouwen insteken, omslaan en doorhalen als ontwikkelingsperspectief. Om met Ireni te spreken: “We willen het, we gaan het doen!” Zij maken gebruiksproducten voor de lokale markt; daar liggen veel grotere kansen dan het maken van ‘gezellige spulletjes’ die hier in Nederland kunnen worden verkocht. Social design is local trade.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons