Eigen bovenarm eerst

‘Zal het eerste vaccin dat de finish haalt het veiligste en meest effectieve zijn?’, vroeg Berkley zich af. ‘Of zal het het best-gefinancierde vaccin zijn dat als eerste beschikbaar komt, of misschien een die technologie gebruikt die de minste hordes in de regelgeving hoeft te nemen?’ En zal ieder land toegang krijgen tot voldoende vaccins – of, zoals Berkley toen al voorzag, ‘alleen de hoogste bieder’?

Er zijn een paar woorden gegeven aan dit verschijnsel – en geen van allen zijn ze fraai. Activisten spraken over ‘vaccin-apartheid’. De Nigeriaanse moleculair bioloog Christian Happi noemt het in een interview met OneWorld ‘vaccinatie-nationalisme’.

Je zou denken dat zulke woorden mensen massaal wakker schudden: terwijl onze leiders in het kader van ‘eigen bovenarm eerst’ lustig vaccins hamsteren, laten we een heel continent stikken, met alle ziekte en dood en rouw van dien. Maar als er al iets over dit probleem in onze kranten staat, gaat het niet over het leed van mensen in Afrika. Het gaat over onszelf. Over onze levens, onze kansen om een beetje jofel uit deze pandemie te komen.

Zo stond er in de Volkskrant een opiniestuk waarin aandacht werd gevraagd voor het vaccintekort in Afrika, omdat de onbeschermde mensen aldaar ‘een potentiële voedingsbodem voor mutaties’ zijn. En dat is akelig, want dan moeten wij in de rest van de wereld ons steeds zorgen maken of wij met onze vaccins nog wel beschermd zijn tegen zo’n nieuwe variant.

Het had allemaal heel anders kunnen gaan. In plaats van een kakelvers moreel faillissement, aangekleed met een snufje institutioneel egoïsme, hadden we deze coronapandemie het beste in ons naar boven kunnen laten halen. Dit was Seth Berkleys plan: om de slimste wetenschappers en andere experts ter wereld bij elkaar te laten komen in een grootste en meeslepende internationale inspanning.

Zij hadden alle beschikbare kennis met elkaar kunnen delen, zonder gedoe met patenten en geheime processen. Samen hadden ze het beste vaccin kunnen ontwikkelen: veel bescherming, gemakkelijk in grote hoeveelheden te produceren, vervoeren en verspreiden. Zo hadden we zo snel mogelijk een zo puik mogelijke prik kunnen zetten in zoveel mogelijk mensen. Overal.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 9 februari 2021.