Dreigt de situatie in Venezuela uit te monden in een burgeroorlog?

Iets meer dan een week geleden zette een helikopter onder leiding van acteur en piloot bij de politie, Oscar Perez, het Venezolaanse hooggerechtshof onder vuur. Het nieuws uit Venezuela wordt steeds zorgwekkender. Het lijkt erop dat het land op knappen staat. Oneworld interviewde drie jonge Venezolanen en vroeg hen hoe zij de toekomst van Venezuela zien.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
De economische crisis is deels veroorzaakt doordat de olieprijzen sterk gedaald zijn de afgelopen jaren. Ongeveer 95 procent van de inkomsten komt van het exporteren van Venezolaanse olie. Maar de oppositie beschuldigd Maduro van incompetentie. Zijn beleid zou er volgens hen voor gezorgd hebben dat de economie zo enorm erg is verslechterd. Medicijnen en voedsel zijn schaars en de hoge inflatie zorgt ervoor dat als er wel voedsel te vinden is het voor de gemiddelde Venezolaan moeilijk te betalen is. Uit onderzoek van Latijns Amerikaanse universiteiten viel driekwart van de Venezolaanse bevolking gemiddeld 9 kilo af in een jaar tijd.

Venezuela, het land met de grootste oliereserves in de wereld, zit nu in een diepe economische crisis. Hoe is het mogelijk dat de bevolking soms uren lang in de rij moet staan om basisproducten zoals wc-papier, olie en brood te kopen? Corruptie en incompetentie zegt de oppositie. Het wordt ze niet in dank afgenomen. Afgelopen donderdag bestormden aanhangers van de president Maduro het parlement. Met metalen stangen en knuppels sloegen zij in op de mensenmassa. Drie parlementsleden raakte daarbij gewond. Oppositieleider, Leopoldo Lopez, is zaterdag na drie jaar vrijgekomen uit de gevangenis. Kun je nog veilig je mening uiten in Venezuela?

Vluchten is een groot tragedie

Mensen sterven van de honger en de overheid interesseert het niet. Maria Ramirez*, 26 jaar,  bevestigt de voedselschaarste. “Mensen gaan dood, simpelweg omdat ze geen voedsel kunnen vinden of het niet kunnen betalen. Het is zo verschrikkelijk. Dit zou voorkomen kunnen worden.” Uit een recent onderzoek van de Venezolaanse overheid blijkt dat het niet goed gaat met de Venezolaanse gezondheid. De kindersterfte steeg met 30%, moedersterfte met 65% en er vielen 76% meer doden door Malaria ten opzichte van het jaar daarvoor. Ramirez maakt zich grote zorgen over de toekomst van Venezuela. “De overheid wilt alles controleren en beheren, de reden voor dit beleid is dat zij ervoor willen zorgen dat de mensen compleet afhankelijk worden van de regering. Het zal zelfs op het punt komen dat mensen zullen moeten bedelen bij de overheid om te blijven leven.”

Het gebrek aan voedsel en de schaarste van medicijnen zorgt ervoor dat veel Venezolanen ervoor kiezen om het land te ontvluchten. Rond 150 000 Venezolanen zijn in 2016 gevlucht naar het buitenland en het lijkt erop dat, dat aantal de aankomende maanden alleen maar zal toenemen. De 28-jarige politicoloog, Roddy Rodriguez,  is er een van. De situatie in Venezuela werd zo grimmig dat hij besloot om naar Colombia te gaan. “Jong zijn in Venezuela is erg moeilijk. Aan de ene kant is het heel lastig om je toekomst hier op te bouwen. De inflatie is gigantisch, op dit moment is het bijna 700 procent en er is zo veel schaarste.  Als je succesvol bent heb je niet eens genoeg geld om voor jezelf te zorgen, laat staan voor een toekomstige familie. Wist je dat ambtenaren nu ook betaald worden in voedselbonnen? Verder is het moordcijfer in Venezuela heel erg hoog. Caracas is de moordhoofdstad van de wereld. Als je het zo bekijkt is er dus weinig reden om nog te blijven.”

“Eerst verliet de rijke middelklasse het land, maar nu zie je ook de mensen met de lage inkomens vertrekken. We willen niet dat wij de tweede Cubanen worden. Zij moesten hun leven riskeren om te vluchten. Ik denk dat er nu al gevallen zijn waarbij Venezolanen hun leven riskeren om het land uit te komen. Dat zal alleen maar erger worden. Op dit moment wilt 70 procent van de jongeren het land uit. Het is echt een tragedie. En dit zeg ik echt niet om dramatisch te zijn, maar je moet je voorstellen dat je het land waar je zo van houdt, jouw moederland, zo de afgrond in ziet glijden. Je hebt dromen, je hebt allerlei plannen gemaakt. En dan moet je in een keer jouw levensproject als het ware annuleren en alles achterlaten. Het doet ongelofelijk veel pijn.”

Corrupt land

Oliver Antczak een 21-jarige student is met zijn ouders vier jaar geleden al vertrokken uit Venezuela. Hij besloot om zijn studie te volgen aan de Universiteit Leiden en sindsdien wonen zij in Nederland. Ze zijn voorlopig niet van plan om terug te gaan.

“Ik wil natuurlijk wel terug ooit, maar de situatie is compleet uit de hand gelopen. Elke laag van de maatschappij is nu corrupt. Twee jaar geleden landde er een AirFrance vliegtuig vanuit Venezuela in Parijs. Het vliegtuig zat vol met drugs. De Franse autoriteiten vonden de drugs uiteindelijk. Het laat zien hoe corrupt het land is. Kun je je voorstellen dat de beveiliging op het grootste internationale vliegveld in het land zo slecht is dat dit kan gebeuren? Nee, natuurlijk niet. Kijk maar hoe vaak de bagage wel niet gecontroleerd wordt. Zij hebben het allemaal door laten gaan. 1.3 ton drugs! Zo gaat het nu in Venezuela, alles is corrupt.”

Elders een leven opbouwen

Ramirez wilt ook het land verlaten. “Ik denk er continu over, maar ze maken het ons expres moeilijk. Het is bijna onmogelijk om genoeg geld te sparen om het land uit te kunnen en genoeg te hebben om een leven op te bouwen in een nieuw land. We kunnen maar een beperkte hoeveelheid buitenlandse valuta krijgen, de afspraken die staan om paspoorten te vernieuwen worden expres uitgesteld en het is moeilijk om een visa aan te vragen. Maar zelfs al zou dit niet het geval zijn geweest, dan zit je nog altijd met de vraag of je je familie wel moet achterlaten om helemaal alleen ergens anders opnieuw je leven op te bouwen.”

Uit verschillende hoeken wordt er al geroepen dat Venezuela op de rand van een burgeroorlog staat, is het echt zo intens? Rodriguez betwijfelt het. “Dat is moeilijk te voorspellen, maar ik denk niet dat het zal gebeuren. De overheid heeft alle wapens, de oppositie heeft niets. Zij hebben geen gewapende groepen, zij zullen hier totaal geen voordeel van hebben. Ze kunnen op dit gebied totaal niet concurreren met de overheid. Verder denk ik dat de geopolitiek een belangrijke rol speelt. Rusland en China hebben veel belang bij een stabiel Venezuela, dus zouden ze Maduro steunen. Tja, dan is het best snel afgelopen voor de oppositie. Je moet natuurlijk wel altijd onthouden dat boze, gefrustreerde en hopeloze mensen tot veel in staat kunnen zijn. Dus ik weet het niet, ik hoop vurig dat dit nooit zal gebeuren.”

'Huidige regering moet weg'

Ramirez denkt er hetzelfde over. “Ik denk dat een oorlog uit zal blijven. De oppositie heeft niet de middelen. We leven in een hele onzekere tijd. Ik weet niet wat de toekomst zal brengen. Ik sta niet achter de overheid, maar tegelijkertijd is er nog geen sterke leider bij de oppositie. Misschien is protesteren niet de oplossing, maar het is wel een middel om meer aandacht en bewustzijn te creëren. Het enige wat ik nu wil is dat de sterftecijfers omlaag gaan, dat het veiliger wordt in het land en dat de instituties en de overheid weer normaal zullen functioneren. Om dit voor elkaar te krijgen, moet de huidige regering weg. Ik ben bang om dit hardop te zeggen. De aanhangers van Maduro kunnen straffeloos hun gang gaan. Ondanks alles, probeer ik toch te geloven dat er snel verandering komt.”

Antczak durft wel hardop te zeggen hoe hij over Maduro denkt. Hij zit dan wel niet in Venezuela zelf, maar ziet het daardoor als zijn plicht om mede Venezolanen te laten weten wat er gebeurt. “Ik protesteer wel in Nederland, maar het is niet hetzelfde. Ik probeer vooral te helpen door informatie op social media te verspreiden. Het is op dit moment lastig om correcte informatie te verkrijgen als je in Venezuela bent. De overheid heeft veel media de mond gesnoerd. Er is ook veel zelfcensuur. Europa kijkt op dit moment alleen maar naar het Midden Oosten, maar ik wil dat er ook aandacht is voor Venezuela. Daarom vind ik het belangrijk om ook hier te protesteren.”

Hoe nu verder?

De oppositieleider, Lopez, is weer vrij. Meteen nadat hij was vrijgelaten riep hij de bevolking op om niet te stoppen met de demonstraties. Maduro heeft afgelopen mei aangekondigd dat hij een grondwetgevende vergadering wilt organiseren. Tegenstanders van de president zeggen dat hij hiermee de grondwet zo wilt veranderen dat alleen hij er baat bij zou hebben. Het zou de president ongekend veel macht geven, stelt de oppositie. Op 30 juli is Maduro van plan de leden voor die vergadering op te stellen. Vele zijn bang dat als dit daadwerkelijk gebeurt de Venezolaanse crisis nog veel verder zal escaleren en wellicht de aanzet kan zijn tot een burgeroorlog.

*wegens privacyredenen is de naam gefingeerd.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons