Journalist in Gaza: ‘Het is mijn taak om de genocide dagelijks te documenteren’

Ik ben geselecteerd om deel te nemen aan het Euro-Med Monitor Youth Fellowship, een programma gericht op mensenrechten­activisme en internationaal recht. Het is mijn taak om de genocide dagelijks te documenteren.

Ik verdwaal in de Excelsheets en incidentrapporten. Ik staar naar de tekst:

350 doden: genocide.

Drie ziekenhuizen gebombardeerd: aanvallen op de gezondheidszorg.

Jabalia met de grond gelijkgemaakt: Urbicide1. Instorting van infrastructuur. Ecocide.

Universiteit platgewalst: ‘schoolcide’, vermoed ik.
“Leve het Latijn”, mompel ik.

Twee journalisten vermist. Even kijken hoe ze dat noemen.

Ik neem een slok van mijn thee zonder suiker. Ik lees vluchtig hun namen en zoek vervolgens een mediabron om toe te voegen aan de Dropboxmap. Het nieuws wordt gereduceerd tot data – opgesloten in een klein Excel-vakje. Rijen letters, zorgvuldig gerangschikt om een rapport te vormen. Vervolgens vallen ze weer uit elkaar, om daarna te hergroeperen voor het volgende rapport. Altijd dezelfde letters, steeds nieuwe tragedies.

Als mijn blik over het nieuws van de journalisten glijdt, stopt mijn mond niet eens met theedrinken. Mijn hersenen decoderen vlug: óf gedood óf gevangengezet. Ik word er niet emotioneel van, het gebeurt immers al maanden. Dit waren een van de eerste verdwijningen, maar inmiddels betekent het niets meer. Mijn mond blijft drinken. Mijn lichaam blijft zitten.

Nog steeds vermist

Terwijl ik het met mijn vriendin over de vermisten heb, en hoe we misschien een betrouwbare bron kunnen vinden voor het exacte aantal, springen er Instagram-advertenties in het Hebreeuws over mijn scherm. Een restaurant in Tel Aviv dat ‘Israëlische shakshouka’ op de kaart heeft. Hij was niet gedood, niet vermist, maar verdwenen. Een woord dat misschien beter bij een schaduw past. Ik klik op ‘niet geïnteresseerd’ bij de advertentie. Weet Instagram dat ik honger heb?

De journalisten zijn gewoon een nieuw vakje in Excel – tot ze dat niet meer zijn. Het dreunen van artillerie buiten, het gezoem van drones boven mijn hoofd, en de gevechten tussen mensen – het komt allemaal keihard binnen. Ik werp een blik op mijn telefoon. Een bericht van een vriend: ‘Mijn familielid, Nidal Alwaheidi, is nog steeds vermist.’ Ik pauzeer. Die naam. Ik open de Excelsheet opnieuw. Een van de vermiste journalisten heet Nidal Alwaheidi. Ik open onmiddellijk zijn Instagram-account, en op dat moment verandert hij van een schaduw opnieuw in een mens. Drie vastgepinde foto’s: één in Turkije, één in Libanon en één springend en lachend voor het Witte Huis in Washington, D.C. Verder legde hij Gaza vast zoals het was – voordat het in mijn spreadsheet werd gereduceerd tot rijen puin.

Nidal Alwaheidi, een 31-jarige Palestijnse fotojournalist, oprichter van het New Press-platform. Sinds 2009 werkte hij voor internationale en lokale media, en voor de Verenigde Naties en het Rode Kruis. Hij werd door UNESCO opgeleid in persveiligheid en had een accreditatie van de Palestijnse journalistenvakbond.

Op 7 oktober 2023 werden Nidal en collega-journalist Haitham Abdelwahid opgepakt terwijl zij verslag deden bij de Beit Hanoun/Erez-grensovergang tijdens de aanval van Hamas. Hun arrestatie voldoet aan de definitie van vermissing: de Israëlische autoriteiten hebben geweigerd hun locatie bekend te maken, evenals de juridische basis voor hun arrestatie, en of zij nog in leven zijn.

Tweeënhalve maand na hun verdwijning op 7 oktober 2023 bevestigde Amnesty International dat er geen informatie is vrijgegeven over hun lot. Bij de Committee to Protect Journalists (CPJ) staan ze nog steeds als vermist op de lijst en CPJ benadrukt het aanhoudende gebrek aan transparantie. Reporters Without Borders en andere humanitaire organisaties roepen de Israëlische autoriteiten op om hun verblijfplaats bekend te maken en hun rechten te waarborgen.

Als ik naar zijn glimlachende gezicht kijk, bovenaan zijn feed vastgepind, voel ik de spreadsheet krimpen. De kille, kleine hokjes storten in onder het gewicht van een leven – een leven dat ik plots herken; alsof ik hem gekend heb. Ik sluit het bestand en deze keer smaakt de thee bitter.

Ik vraag mijn vriendin naar zijn familie. Ze zegt dat zij nog steeds mensenrechtenorganisaties benaderen, in een poging te achterhalen of Nidal leeft of dood is. Bijna twee jaar zijn er verstreken, en zijn dierbaren zitten nog steeds in het wrede vacuüm tussen hoop en wanhoop. Waar is hij? Waar is zijn collega? Werden ze in het geheim vermoord? Zonder naam of nummer gevangengezet? Gemarteld tot ze zwegen?

Belang van getuigenissen

Nidal begreep de urgentie van documentatie – het belang van getuigenissen. Misschien is dat waarom hij zijn camera meenam. Hij begreep ook niet wat er gebeurde op 7 oktober, maar hij trok er toch op uit om het vast te leggen.

En dan denk ik: 13.000 mensen vermist in Gaza.
Als ik nou 13.000 verhalen lees, 13.000 Instagram-accounts open, worden ze dan misschien weer mensen? Voelen ze dan als vrienden? Als familie? 13.000 keer de vraag: waar is deze persoon? Allemaal hadden ze levens, hoop, een toekomst. Ze werden geliefd, en hielden op hun beurt van anderen.

Ik haat statistieken. Misschien word ik zelf op een dag gereduceerd tot een cijfer. Maar misschien is mijn echte taak: elk van hen even buiten het hokje van de spreadsheet brengen.