Van alle abortussen die wereldwijd gebeuren, zijn er 25 miljoen per jaar oftewel 45 procent “onveilig”, zegt de WHO in een rapport dat vandaag wordt gepubliceerd in The Lancet. 97 procent van die onveilige abortussen gebeuren in ontwikkelingslanden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
“Hier zijn veel meer inspanningen nodig om contraceptie toegankelijk te maken en abortus op een veilige manier te laten verlopen”, zegt Bela Ganatra van de dienst reproductieve geneeskunde binnen de WHO en hoofdauteur van de studie.
“Als vrouwen en meisjes geen toegang hebben tot contraceptie of veilige abortus, heeft dat enorme gevolgen voor hun gezondheid en die van hun gezin. Dat zou niet mogen. Ondanks de grote vooruitgang op het vlak van nieuwe, veilige technologieën, vinden nog steeds veel te veel onveilige abortussen plaats.”
Minder en minst veilige abortus
De nieuwe Lancet-studie maakt een onderscheid tussen veilige en onveilige abortussen wereldwijd. Voor het eerst hebben de onderzoekers ook een subcategorie gemaakt voor de onveilige zwangerschapsafbrekingen: minder veilig en minst veilig. Dit onderscheid stelt hen in staat om een meer genuanceerd beeld te krijgen over de verschillende omstandigheden waaronder onveilige abortus plaatsvindt.
Tijdens de onderzoeksperiode 2010-2014 bleek dat 55 procent van alle abortussen wereldwijd veilig was gebeurd, uitgevoerd door een getrainde gezondheidswerker en volgens methoden die de WHO aanraadt.
Van de abortussen valt 31 procent in de categorie ‘minder veilig’, wat wil zeggen dat ze werden uitgevoerd door een getraind iemand maar met een onveilige of ouderwetse methode, of door een ongetraind persoon die een als veilig bestempelde methode gebruikt zoals het medicijn misoprostol, een middel tegen maagzweren dat ook wordt gebruikt om een abortus op te wekken.
Veertien procent van de abortussen valt in de categorie ‘minst veilig’: uitgevoerd door ongetraind personeel dat gebruik maakt van gevaarlijke methodes zoals het inbrengen van objecten of het doen innemen van kruidenmengsels. Complicaties – meestal onvolledige abortussen waarbij nog delen van het weefsel achterblijven, of infecties – leidden binnen deze categorie het vaakst tot de dood van de moeder.
Strenge wetten, meer onveilige abortus
De studie keek ook naar de omstandigheden die eraan bijdragen dat vrouwen hun toevlucht zoeken tot een onveilige abortusmethode.
In landen waar abortus verboden is of enkel toegestaan om het leven van de moeder te redden, gebeurden slechts één op vier abortussen op een veilige manier. In landen waar abortus legaal is, is dat negen op de tien keren.
Ook bleek volgens het onderzoek dat abortus criminaliseren niet betekent dat vrouwen minder vaak voor abortus kiezen.
Anticonceptie en gelijkheid
De veiligste abortussen gebeuren in West- en Noord-Europa en in Noord-Amerika. Hier gebeurt abortus ook het minst omdat, zo zegt de studie, de toegang tot anticonceptie goed geregeld is, er meer economische ontwikkeling is en er meer gelijkheid heerst tussen man en vrouw.
In de ontwikkelende regio’s blijkt Oost-Azië (inclusief China) even goede resultaten voor te leggen dan ontwikkelde landen. In Zuid- en Centraal-Azië is slechts één op twee abortussen veilig.
In Afrika is slechts één op vier abortussen veilig. Van de onveilige abortussen werd de meerderheid ingedeeld als minst veilig.
Ook in Latijns-Amerika is slechts één op vier abortussen veilig, maar de meerderheid is gecatalogiseerd als minder veilig. Het gebruik van misoprostol is in deze regio erg ingeburgerd. Dat wil zeggen dat minder vrouwen complicaties krijgen door een slecht uitgevoerde abortus, maar het zelf-gebruik, en de vaak geheime inname van dit medicijn, is ook niet wat de WHO voorschrijft als veilige abortus.
Duurzaamheidsdoelen
Het voorzien in veilige manieren om een ongewenste zwangerschap te onderbreken is voor landen essentieel om het Duurzaamheidsdoel (SDG) rond universele toegang tot reproductieve gezondheidszorg voor iedereen te halen (doel 3.7).
Eerder dit jaar hebben de WHO en het bevolkingsprogramma van de Verenigde Naties een open-acces database geopend rond wetgeving, beleid en gezondheidsstandaarden over abortus wereldwijd. De database heeft de bedoeling om meer openheid te creëren over dit thema en landen aan te sporen meer verantwoordelijkheid te nemen inzake het recht op gezondheid voor vrouwen en meisjes.
