Achtergrond

6 vragen die je niet durft te stellen over handelssancties

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Eeh… handelssancties. Wat zijn dat eigenlijk?
Handelssancties (ook wel handelsbeperkingen genoemd) zijn er in alle soorten maten: bijvoorbeeld importtarieven, embargo’s of toegangsverboden voor specifieke personen. Ze verschillen in zwaarte, maar zijn altijd ontworpen om een land, niet-statelijke actoren (zoals terroristische groeperingen) of individuen economisch of diplomatiek te straffen voor politieke acties. Eerder in de Oekraïnecrisis stelde de EU al een zwarte lijst op met namen van Russen die de EU niet meer in mogen reizen en wiens Europese tegoeden zijn bevroren. Die zwarte lijst is deze week uitgebreid.

Wat zijn de plannen van de EU voor Rusland?
Er zijn hardere maatregelen dan de zwarte lijst in de maak. De eerste maatregel lijkt te worden een verbod op het kopen van aandelen of obligaties (met een looptijd langer dan 90 dagen) van Russische financiële instellingen die voor minstens de helft in handen van de staat zijn. Daarmee hopen de EU-leiders het bankwezen in Rusland te treffen. Vorig jaar werd namelijk bijna de helft, 7,5 miljard euro, van de Russische bankaandelen aan Europa verkocht.

Een andere sanctie waarover gepraat wordt is een wapenembargo. De Britse premier David Cameron pleitte daar eerder al voor. De Franse president Francois Hollande moest daar niets van weten. Een levering van twee landingsschepen, in Frankrijk geproduceerd, aan Rusland gaan gewoon door. “Er is toch al betaald”, aldus Hollande.

Andere mogelijkheden zijn handelsbeperkingen op het gebied van energie en high-tech producten.

Heeft de EU op dit moment meer handelssancties lopen?
Jazeker. De EU heeft op dit moment tegen 33 landen sancties opgelegd, en tegen Al Qaeda en andere terroristische groeperingen. Onder die landen zijn bijvoorbeeld Birma (wapenembargo, exportban op goederen die voor onderdrukking gebruikt kunnen worden, en een ban op het verlenen van bepaalde diensten), Zuid-Sudan (wapenembargo en ban op verlenen van bepaalde diensten) en Noord-Korea (onder andere wapenembargo, exportban op luxe goederen, handelsverbod op goud, zeldzame metalen en diamant).

Maar wat voor effect hebben handelsbeperkingen op de Nederlandse economie?
Onze handelsbetrekkingen met Rusland richten zich grotendeels op gas en olie (een kwart van de olie die Nederland importeert komt uit Rusland). Nederland heeft zelf gas, maar werkt als een soort doorgeefluik van Russisch gas voor andere Europese landen, waaronder Duitsland en Italië. Nederland en Rusland zijn nauw met elkaar verweven op de gasmarkt. Het maakt één ding duidelijk: sancties tegen Rusland in de energiesector gaan pijn doen voor Nederland.

Zullen Nederlandse ondernemers ook geraakt worden door eventuele handelssancties?
Rusland is het op zeven na belangrijkste exportland van Nederland. Er zijn een hoop kleine Nederlandse ondernemers die handelen met het land. Het midden- en kleinbedrijf (mkb) exporteerde in 2013 voor 2,3 miljard euro naar Rusland. Grote bedrijven (meer dan 250 werknemers) exporteren voor nog eens 2,3 miljard. De belangrijkste bedrijfstak is daarbij groothandel, gevolgd door de voedingsmiddelenindustrie. 6 procent van de totale Nederlandse export naar Rusland gaat om bloemen. Tweederde daarvan zijn chrysanten, bijna eenderde rozen.
Daarnaast kunnen ondernemers die machines (zoals landbouwmachines en tractoren) uitvoeren naar Rusland getroffen worden door eventuele sancties.

Hoe zouden verdergaande sancties Rusland pijn kunnen doen?
Ten eerste is de Russische economie in grote mate afhankelijk van de gas- en oliesector. De helft van de begroting bestaat uit de inkomsten uit olie en gas. Als die wegvallen, hebben de Russen een groot probleem. Ten tweede heeft Nederland een bijzondere machtspositie. Grote, belangrijke Russische bedrijven hebben brievenbusmaatschappijen in Nederland om belasting te ontwijken. Die maatschappijen hebben enorme tegoeden, die Nederland zou kunnen bevriezen. Experts wijzen erop dat alleen de tegoeden die op moment van bevriezing in Nederland staan, daardoor geraakt worden. De Russische bedrijven kunnen binnen een week hun brievenbusmaatschappijen verhuizen naar belastingparadijzen buiten Europa en daar hun overige tegoeden wegzetten.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons